«Λατινικά Γ’ Λυκείου (Κείμενο 3): Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού» της Έρης Ναθαναήλ

«Λατινικά Γ’ Λυκείου (Κείμενο 3): Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού»

ΚΕΙΜΕΝΟ 3– LECTIO ΙΙΙ: Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ

Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: «regia hostia deo placet!». Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat. Belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat. Puellam videt et stupet forma puellae. Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις ή συνεκφορές:

Cepheus: γενική, αιτιατική, κλητική και αφαιρετική ενικού
Cassiope: γενική, αιτιατική, κλητική και αφαιρετική ενικού
Andromedam: γενική, αιτιατική και κλητική ενικού
filiam: γενική ενικού, γενική, δοτική και αφαιρετική πληθυντικού
superba: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό και παραθετική αντικατάσταση στο ουδέτερο, στην ίδια πτώση ενικού και πληθυντικού
forma sua: ίδια πτώση του άλλου αριθμού και ο ίδιος τύπος για πολλούς κτήτορες στο β΄ και γ΄ πρόσωπο
Nymphis: γενική και αιτιατική ενικού
se: τον ίδιο τύπο για το α΄και β΄πρόσωπο
quae: την ίδια πτώση στο ουδέτερο και στους δυο αριθμούς
incolis: να γράψετε το γένος του ουσιαστικού και να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
Oraculum: γενική και αιτιατική πληθυντικού
incolis: ονομαστική ενικού, γενική πληθυντικού
regia hostia: γενική και δοτική πληθυντικού
deo: να κλιθεί και στους δυο αριθμούς
scopulum: ονομαστική πληθυντικού
calceis pennatis: αιτιατική ενικού και πληθυντικού
hasta: η ίδια πτώση του άλλου αριθμού

beluam marinam, regia hostia, calceis pennatis : να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στους δυο αριθμούς.
Nymphis: Να κλιθεί.

sua, se, quae : να γραφεί η γενική και δοτική και των δύο αριθμών στο γένος και στο πρόσωπο στο οποίο βρίσκονται.

sua, se, quae : να γραφεί ο αντίστοιχος τύπος στα άλλα πρόσωπα.

Να γράψετε τα επίθετα του κειμένου στην ίδια πτώση και στους δύο αριθμούς στα τρία γένη.

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

habent: το α΄ πρόσωπο πληθυντικού αριθμού στην Οριστική Ενεστώτα, Παρατατικού και Υπερσυντελίκου
comparat: το σουπίνο
iratus: τη δοτική πληθυντικού του ίδιου τύπου.
urget: να γίνει χρονική αντικατάσταση (Χ.Α.)
nocet: να κλιθούν ο Ενεστώτας, Παρατατικός και Μέλλοντας στην Οριστική.
respondet: το σουπίνο, τα απαρέμφατα και τις μετοχές
placet: να κλιθούν ο Ενεστώτας, Παρατατικός και Παρακείμενος στην Οριστική
movet: το σουπίνο, τα απαρέμφατα και τις μετοχές
videt: το σουπίνο, τα απαρέμφατα και τις μετοχές
stupet: τα απαρέμφατα και τις μετοχές
gaudent: να κλιθεί σε όλους τους χρόνους της οριστικής και να γραφούν οι ονοματικοί τύποι

8.respondet, placet, adligat, movet, videt: να γίνει Χρονική Αντικατάσταση στο ίδιο πρόσωπο του άλλου αριθμού.

9.videt, stupet: Να γράψετε το β’ ενικό πρόσωπο της οριστικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ

1.filiam, superba, forma, sua, cum Nymphis, incolis, deo, ad scopulum, ad Andromedam, calceis, pennatis, forma, puellae. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά όλους τους παραπάνω όρους και να αναφέρετε τον όρο που προσδιορίζουν.

2.Να γράψετε όλους τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς του κειμένου και στη συνέχεια να τους χαρακτηρίσετε συντακτικά αναφέροντας παράλληλα ποια μορφή έχουν (π.χ. εμπρόθετος επιρρηματικὀς προσδιορισμός κλπ.).

3.Να εντοπίσετε και να γράψετε όλα τα ρήματα του κειμένου που δεν συντάσσονται με αντικείμενο σε αιτιατική.

4.Να εντοπίσετε στο κείμενο περιπτώσεις αυτοπάθειας και να εξηγήσετε αν είναι άμεση ή έμμεση και γιατί.

5. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam.
Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat.
(Perseus) puellam videt.
Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat.

6. Να κλιθεί η αλληλοπάθεια με ρήμα το ‘’comparo’’.

7.forma (sua): Nα δηλωθεί η ισοδύναμη συντακτική εκφορά.

8.iratus: Να γράψετε και να αιτιολογήσετε τη χρονική βαθμίδα της μετοχής και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

9.marinam, regia, pennatis: Να αναλυθούν σε δευτερεύουσα πρόταση.

10.ad oram, ad scopulum: Να αντικατασταθούν από τα ουσιαστικά α) Roma, β) Ephesus, γ) Italia δ) Carthago, χωρίς να αλλάζει η συντακτική χρήση.

11.quae incolis nocet: α) Να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος). β) Να την συμπτύξετε σε μετοχή.

12…Cum Nymphis se comparat/…belua ad Andromedam se movet: Ποιο συντακτικό φαινόμενο εμφανίζεται στην πρόταση αυτή αναφορικά με τη χρήση της αντωνυμίας se; Να το εξηγήσετε. Να αντικατασταθεί το ρήμα από μέσο τύπο και να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές.

13.Να μετατραπούν οι προτάσεις σε απαρεμφατικές με εξάρτηση τις φράσεις της παρένθεσης (άσκηση για τον έλεγχο της απαρεμφατικής σύνταξης)

Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat; (Scriptor scribit, Cepheus narrrat, Cepheus fertur)
“regia hostia deo placet!” (Oraculum incolis respondet)
Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam. (Scriptor dicit/tradit, Neptunus dicit, Neptunus dicitur)
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. (Scriptor tradit/dicit, Cepheus et Cassiope dicuntur)
belua ad Andromedam se movet. (Scriptor narrat, belua dicitur)
Repente Perseus calceis pennatis advolat; (Scriptor scribit, Perseus narrat, Perseus dicitur)
(Perseus) puellam videt et stupet forma puellae. (Scriptor dicit, Perseus dicit, Perseus dicitur)
Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat. (Scriptor dicit, Perseus dicit Perseus dicitur, Dicitur=ως απρόσωπο ρήμα)
Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent. (Scriptor narrat, Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae dicunt, Cepheus, Cassiope et incolae Aethiopiae dicuntur)

Perseus hasta beluam delet: Χρησιμοποιώντας ένα από τα παρακάτω ουσιαστικά (opera, auxilium) στην κατάλληλη πτώση και το oυσιαστικό incolae (πληθ.) να εκφράσετε τον προσδιορισμό του μέσου αντικαθιστώντας την αφαιρετική οργανική του οργάνου «hasta». Στη συνέχεια να τον εκφράσετε με τον ισοδύναμό του τρόπο.

15.Να μετατραπεί η πρώτη πρόταση σε δευτερεύουσα υποθετική και η δεύτερη σε κύρια πρόταση και να σχηματιστούν και τα τρία είδη υποθετικού λόγου: