Έκθεση Β’ Λυκείου: Ασκήσεις επανάληψης – Διαγώνισμα προσομοίωσης

Έκθεση Β’ Λυκείου: Ασκήσεις επανάληψης – Διαγώνισμα προσομοίωσης

ΚΕΙΜΕΝΟ

Το σύγχρονο θαύμα: Ο πληθωρισμός της γνώσης και της πληροφορίας

Είμαστε οι «νεόπλουτοι» της γνώσης. Παράλληλα, «πάσχουμε» από έναν πολύ δυσκολοχείριστο πληθωρισμό πληροφορίας. Οπουδήποτε και αν βρίσκεται κανείς σήμερα, μπορεί να έχει άμεση, γρήγορη και εύκολή πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία. Και όλη αυτή η άμεση προσβασιμότητα προσφέρεται αφειδώς και αδαπάνως από τα επιτεύγματα και τις δυνατότητες που προσφέρει ο σύγχρονος ψηφιακός πολιτισμός. Αυτή, ακριβώς, είναι η νέα πραγματικότητα: ζούμε πλέον στον αιώνα του ψηφιακού πολιτισμού. Δηλαδή στο σύγχρονο σχεδόν απίστευτο θαύμα!

Πηγαίνοντας τρεις τέσσερις δεκαετίες πίσω στο χρόνο, θα βρεθούμε, αντιθετικά με το τώρα, σε μια κατάσταση όχι, βέβαια, γνωσιακής πενίας αλλά σε πολύ κλειστούς ορίζοντες. Μόνη σχεδόν πηγή της γνώσης και της πληροφορίας ο πολύμορφος, βέβαια, και συνήθως γοητευτικός έντυπος λόγος. Και ο τρόπος άντλησης της πληροφορίας μονοδιάστατος: η ανάγνωση των γραμμικών κειμένων.

Η διαφορά ανάμεσα στο τότε και το τώρα, ειδικά για τη Ελλάδα, φαίνεται έκδηλα από ένα «γεγονός», που κινείται ανάμεσα στην αλήθεια της ελληνικής πραγματικότητας και το ιστορικό ανέκδοτο.

Συγκεκριμένα, λέγεται το εξής: Όταν στη δεκαετία του ’20 ανακηρύχθηκε το 1924 η πρώτη Ελληνική Δημοκρατία, ο τότε ολοκληρωτικά απομονωμένος Αη-Στράτης, αγνοώντας την πολιτειακή αλλαγή, εξακολουθούσε τις Κυριακές στην εκκλησία να ψάλλει το «Πολυχρόνιον, Κύριε, φύλαττε τον Βασιλέα ημών…». Μέχρι που τους ενημέρωσε τους αγαθούς νησιώτες κάποιος, περαστικός με το καράβι του, καπετάνιος!

Κι αν ακόμη το γεγονός ανήκει στην ιστορική ανεκδοτολογία, εκφράζει πολύ εύγλωττα το τότε, ως κατάσταση ακραίας πληροφοριακής πενίας, καθώς και παντελή έλλειψη προσβασιμότητας στο καινούριο, ως είδηση-πληροφορία, ή στη χειρότερη περίπτωση, δηλώνεται με τρομακτική αμεσότητα ο αυτοεγκλεισμός μας στο σκοτάδι της άγνοιας.

Απ’ το σκοτάδι, λοιπόν, της άγνοιας, έχουμε περάσει στο εκτυφλωτικό φως. Ακριβώς! Πρόκειται για εκτυφλωτικό φως. Όντως, η πληθωρική πληροφορία, ο σημερινός καταιγιστικός ρυθμός του πολιτισμού της εικόνας και η λειτουργία πολλών πηγών γνώσης και πληροφορίας, όλα αυτά λειτουργούν ζαλιστικά. Ο σύγχρονος άνθρωπος, ο εξοικειωμένος με τη σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία, γίνεται, σε κάθε λεπτό της ζωής του, δέκτης ενός τεράστιου όγκου πληροφοριών, που σχεδόν αδυνατεί να παρακολουθήσει τις λεπτομέρειες προσεκτικά, δεν μπορεί να τις οργανώσει και ταξινομήσει μέσα του, κι ακόμη είναι πολύ δύσκολο να τις προσλάβει επιλεκτικά και, κυρίως, εκλεκτικά. Κάποιες, μάλιστα, φορές ο σύγχρονος άνθρωπος, μην μπορώντας να ενορχηστρώσει μέσα του την αφθονία και τον όγκο των πολλαπλών εισροών, βουλιάζει αμήχανα μέσα στον πληθωρικό του πλούτο.

Γίνεται έτσι αυτονόητο ότι η έννοια της παγκοσμιοποίησης δε λειτουργεί μόνο στο επίπεδο των ποικίλων οικονομικών συναλλαγών και αλληλοεπιδράσεων. Ο ψηφιακός πολιτισμός είναι ίσως η πιο εμπράγματη διαβεβαίωση της πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης. Όλα τα πολιτιστικά δεδομένα, όπου γης, είναι πλέον ανοιχτά, προσιτά και προσφερόμενα. Η οθόνη του υπολογιστή, η μικρή οθόνη των tablets, ή και η ακόμη μικρότερη των έξυπνων τηλεφώνων, όλα αυτά γίνονται θαυμαστικές επιφάνειες συσσωρευμένου πολιτισμού. Αυτές οι επιφάνειες, με σωστή και λελογισμένη χρήση, προκαλούν και δημιουργούν την ευφροσύνη της όρασης, της ακοής, της σκέψης και του συναισθήματος.

Αυτό, ακριβώς, είναι το σύγχρονο και σχεδόν απίστευτο θαύμα του αιώνα μας!

του κ. Νικήτα Παρίση

ΠΑΡΑΤΗΡΗΡΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 90-110 λέξεις

[μονάδες 20]

Β 1. «Ο ψηφιακός πολιτισμός είναι ίσως η πιο εμπράγματη διαβεβαίωση της πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης»: Να αναπτύξετε το νόημα της παραπάνω περιόδου σε μια παράγραφο με τη μέθοδο της αιτιολόγησης και των παραδειγμάτων (80-90λ).

[μονάδες 10]

2. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο και να καταγράψετε 5 περιπτώσεις χρήσης μεταφορικού λόγου.

[μονάδες 2]

3. έκδηλα, πενίας, παντελή, ταξινομήσει: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

[μονάδες 2]

4. άμεση αφειδώς, δυνατότητες, μονοδιάστατος, άγνοιας: Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις.

[μονάδες 2,5]

5. Να εντοπίσετε και να γράψετε δύο (2) σημεία του κειμένου που αποτελούν σχόλιο εξηγώντας παράλληλα με ποιον τρόπο το σχόλιο αυτό εκφράστηκε.

[μονάδες 4]

6. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο και να γράψετε πέντε (5) διαφορετικής σημασίας διαρθρωτικές λέξεις και να δηλώσετε το είδος της συνοχής που επιτυγχάνεται.

[μονάδες 2,5]

7. «Γίνεται έτσι αυτονόητο ότι η έννοια της παγκοσμιοποίησης…και δημιουργούν την ευφροσύνη της όρασης, της ακοής, της σκέψης και του συναισθήματος»: Να γράψετε τα δομικά μέρη της παραγράφου και έναν τρόπο ανάπτυξής της αιτιολογώντας την απάντηση που δώσατε.

[μονάδες 5]

8. Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου να εξηγήσετε το ρόλο που παίζουν τα εξής σημεία στίξης: εισαγωγικά, διπλή τελεία, θαυμαστικό.
·         «νεόπλουτοι»
·         «πάσχουμε»
·         Αυτή, ακριβώς, είναι η νέα πραγματικότητα:
·         Δηλαδή στο σύγχρονο σχεδόν απίστευτο θαύμα!

[μονάδες 2]

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Ως νέος που ζεις στην εποχή του καταιγισμού των πληροφοριών και των γνώσεων να αναφερθείς στο ρόλο που παίζουν τα Μ.Μ.Ε. στην πληροφόρηση και την ψυχαγωγία των νέων προτείνοντας παράλληλα τους τρόπους με τους οποίους ο θεσμός του σχολείου θα δημιουργήσει τους λεγόμενους «ενεργητικούς αναγνώστες και θεατές», ώστε να αντιμετωπίζουν κατάλληλα τον πληροφοριακό αυτό καταιγισμό. Το κείμενό σου θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σου [450-500λ]

[μονάδες 50]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι ασκήσεις είναι αρκετές στον αριθμό στην προσπάθεια να καλύψουν όσο το δυνατόν το μεγαλύτερο εύρος της ύλης.

Έρη Ναθαναήλ*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για την Έκφραση – Έκθεση του Λυκείου

1. Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου, 2. Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου, 3. Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό