Μέσα μας έχουμε μια βαθιά ανάγκη, την ανθρώπινη επιθυμία να μας αντιμετωπίζουν οι άλλοι ως ένα πρόσωπο που αξίζει. Θέλουμε να νιώθουμε αξιόλογοι και η ύπαρξή μας να έχει νόημα και αξία. Θέλουμε να νιώθουμε αξιοπρέπεια.
Η αξιοπρέπεια δεν ταυτίζεται με το σεβασμό. Ο σεβασμός κερδίζεται μέσα από τη συμπεριφορά μας, τα επιτεύγματα και τις πράξεις μας. Η αξιοπρέπεια από την άλλη είναι μία εγγενής αξία, υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο, γεννιόμαστε με αυτή και πρέπει να την υπερασπιζόμαστε απέναντι σε όσους την καταπατούν. Όσο περισσότερο ενισχύουμε την αυτοεκτίμησή μας, τόσο περισσότερο θωρακίζουμε την προσωπικότητά μας.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια καταπατήθηκε κοινωνικά με κάθε τρόπο. Η διαφορετικότητα στο φύλο, το χρώμα, τη θρησκεία, την καταγωγή, τις σεξουαλικές προτιμήσεις, την κοινωνική θέση, την οικονομική κατάσταση, τις πολιτικές αντιλήψεις κ.λπ. οδήγησε τους ανθρώπους σε πράξεις απεχθείς. Ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο, μέσα σε σχέσεις ερωτικές, οικογενειακές, εργασιακές και φιλικές οι άνθρωποι έχασαν το μέτρο. Καταπάτησαν την αξιοπρέπεια των άλλων ή ανέχτηκαν να ευτελίζεται η δική τους.
Οι ανθρώπινες σχέσεις στηρίζονται στην αμοιβαία ανάγκη να μας αντιμετωπίζουν οι άλλοι δίκαια. Να μας ακούσουν, να μας κατανοήσουν, να μας αποδεχτούν. Να αποδεχτούν την ταυτότητά μας, να νιώσουμε ασφαλείς. Όχι μόνο για το πώς μας αντιμετωπίζουν, αλλά και για τον τρόπο που εμείς αντιδρούμε. Τότε θα μπορέσουμε να νιώσουμε πραγματικά ελεύθεροι και ανεξάρτητοι. Αξιοπρεπείς.
Όλοι γεννηθήκαμε έχοντας αυτή την εγγενή αξία μέσα μας. Και συνήθως εκείνος που την καταπατά προσπαθεί να μας δημιουργήσει ενοχές. Ότι εμείς φταίμε, εμείς προκαλέσαμε την πράξη του, εμείς είμαστε ανάξιοι. Σκεφτείτε όμως. Ακόμα κι αν του δώσαμε την ευκαιρία, ακόμα κι αν κάναμε πολλά λάθη ή ανεχτήκαμε καταστάσεις, αυτός το έκανε πράξη. Αυτός επέλεξε να μας φερθεί υποτιμητικά, να μας εκμεταλλευτεί, να μας τρομάξει, να μας πληγώσει. Είχε την πρόθεση να το κάνει. Εσείς θα κάνατε το ίδιο;
«Κάθε άνθρωπος ή θεσμός που προσπαθεί να κλέψει την αξιοπρέπειά μου θα αποτύχει». Nelson Mandela
Πάτροκλος Παπαδάκης*
Ψυχολόγος
Επιμέλεια κειμένου: Φίλια Μητρομάρα – Δημοσιογράφος