Τι είναι διαλεκτική; τι ορίζουμε ως διαλεκτικό; Αυτά τα δύο ερωτήματα μπορούμε να πούμε ότι ταλανίζουν την όλη φιλοσοφία αλλά ιδιαίτερα την πολιτική φιλοσοφία και την φιλοσοφική ανθρωπολογία στo πλαίσιo μίας ευρύτερης Πολιτικής Ανθρωπολογίας.
Πολλοί θα ρωτούσαν τι είναι αυτή η Πολιτική Ανθρωπολογία και τι αναζητά αυτός ο κλάδος. Η δική μου απάντηση είναι πως αυτός ο κλάδος της φιλοσοφίας δεν αναζητά μόνο τις έννοιες του κράτους, του πολίτη κτλ αλλά αναζητά όλες αυτές τις έννοιες μέσα από το πρίσμα της ιστορικότητας του ανθρώπινου εν γένει.
Ας γυρίσουμε όμως στην διαλεκτική. Η διαλεκτική έχει διάφορες εκδοχές και δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι μία και μοναδική. Γενικότερα μιλάμε για μία διαδραστικότητα, η οποία κάποιες φορές εκφράζεται ως πάλη (π.χ των τάξεων) ενώ άλλες φορές ως μία διαμάχη με σκοπό την ανεύρεση της μίας και μοναδικής αλήθειας (για όσους φυσικά πιστεύουν ότι υπάρχει) π.χ στους Πλατωνικούς διαλόγους.
Άλλες φορές πάλι η διαλεκτική δεν φαίνεται με ξεκάθαρο τρόπο όπως στον Αριστοτέλη που την εμπεριέχει στην θεωρία της μεσότητας και φυσικά στις απόψεις του για τα πολιτεύματα και ιδιαίτερα για την Πολιτεία (επίσης θα έλεγα ότι τον αδικούμε όταν κατατάσσουμε τον Αριστοτέλη στις «αρνητικές» ενεργοποιήσεις της διαλεκτικής (λόγω των τοπικών) ενώ δείχνει τη «θετικότητα» της διαλεκτικής στο αγαπημένο του πολίτευμα την Πολιτεία όπου διαφορετικά στοιχεία συνυπάρχουν.
Τί είναι όμως η διαλεκτική; Είναι επιστήμη; Είναι μέθοδος; (μαιευτική)
Κατά την αποψή μου η διαλεκτική δεν είναι ούτε επιστήμη ούτε μέθοδος ούτε γενικότερα κάτι το οποίο μπορεί να περιχαρακωθεί έτσι απλά με έναν ορισμό. Θα έλεγα ότι είναι μία αντίληψη των πραγμάτων η οποία δεν βρίσκει πραγματα που αντιτίθενται στην πραγματικότητα, αλλά «παλεύουν» να δημιουργήσουν κάτι νέο μέσα από συγκούσεις, όχι τόσο εχθρικές αλλά ουσιαστικά φιλικές και δημιουργικές. Είναι περισσότερο ενσυναίσθηση παρά μέθοδος, κάτι που το νιώθεις ελαφρά όταν προσπαθείς να εξηγήσεις κάτι γύρω σου αλλά ποτέ δεν το κρατάς με σιγουριά στο χέρι σου. Ας πούμε ότι είναι κάτι σαν τον έρωτα (που φυσικα έγκειται στη διαλεκτική αλλά σε επίπεδο μεταφυσικης).
Φιλόλογος, ΜSC Συστηματικής Φιλοσοφίας
