«Η Γνωσιακή επιστήμη στην εποχή μας»
Η ταχύτατη εξέλιξη των «νευροεπιστημών» στην εποχή μας μέσω του λειτουργισμού, προσεγγίζει τα νοητικά φαινόμενα με συγκεκριμένους και αυστηρούς κανόνες λειτουργίας. Η φορμαλιστική μέθοδος εστιάζει όχι στο «τι είναι» αλλά πώς «λειτουργούν» οι αντιληπτικές δυνατότητες του ανθρώπου. Στις αυστηρές εξορθολογικοποιημένες μελέτες για τις δυνατότητες του εγκεφάλου περιλαμβάνεται και το μεγάλο ερώτημα αν ο εγκέφαλος παράγει ψυχισμό. (νόηση)
Οι βασικές παραδοχές της Γνωσιακής επιστήμης είναι οι εξής:
α. Η νόηση ταυτίζεται με τη λειτουργία της
β. Η λειτουργία ταυτίζεται με τον υπολογισμό.
Η αποκρυπτογράφηση και η εξήγηση με επιστημονική μεθοδολογία των νοητικών διαδικασιών είναι στα πρώτα βήματά της αλλά ήδη έχουμε σημαντικές μελέτες για τους μοριακούς μηχανισμούς της κατάθλιψης, του φόβου αλλά και για την δημιουργία θετικών συναισθημάτων. Παρόλο που είναι υποκειμενική η αίσθηση της «ευτυχίας» τα τελευταία χρόνια ανακαλύπτουν συνεχώς νέα στοιχεία για το πώς ο εγκέφαλος αποκρίνεται σε διάφορα ερεθίσματα.
Μετρήσεις στο επίπεδο δραστηριότητας στα σχετικά μέρη του εγκεφάλου, όπως το ήλεκτρο-εγκεφαλογράφημα ή το σκανάρισμα με την τεχνολογία Functional-MRI (Magnetic Resonance Imaging) αποκαλύπτουν τη σύνδεση αποκρίσεων του εγκεφάλου και την διαφορετική ένταση που ποικίλει μεταξύ των ατόμων.
Ο δημιουργός, ο καλλιτέχνης, ο μυθιστοριογράφος ο λογοτέχνης παρουσιάζουν πιο έντονη σε συγκεκριμένη δράση στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, τον προμετωπιαίο φλοιό, που συνδέεται με το συναίσθημα της ευτυχίας.
Μία σημαντική ανακάλυψη στην κατανόηση της νευρικής βάσης των θετικών συναισθημάτων έγινε τη δεκαετία του΄70, όταν οι νευροεπιστήμονες, Solomon Snyder και Candace Pert, ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλος παράγει ενδορφίνες, ένα είδος εσωτερικής μορφίνης που αποτελείται από μία σειρά αμινοξέων.
Οι υποδοχείς για τις ενδορφίνες, που ονομάζονται οπιούχοι υποδοχείς, μπορούν να βρεθούν σε διάφορα μέρη του εγκεφάλου. Όταν απελευθερώνονται από την υπόφυση και από τους νευρώνες στον υποθάλαμο, οι ενδορφίνες καταστέλλουν τον πόνο. Επιπλέον τα ευχάριστα συναισθήματα που συνοδεύουν ενέργειες όπως το γέλιο ή ικανοποίηση μετάπλασης του ερεθίσματος σε εικαστικό ή λογοτεχνικό αποτέλεσμα, αποδίδονται μερικώς στην απελευθέρωση των ενδορφινών στον εγκέφαλο. Οι ενδορφίνες, που απελευθερώνονται, αυξάνουν επίσης, την απελευθέρωση της ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής, μια χημική ουσία που απελευθερώνεται από τους νευρώνες στις συναπτικές συνδέσεις τους σε άλλους νευρώνες στον εγκέφαλο. Είναι ο πρώτος νευροδιαβιβαστής που συνδέεται με τα θετικά συναισθήματα.
Όπως αναφέρεται από τον νευροεπιστήμονα Kent Berridge, στο πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, η επιθυμία και η ευχαρίστηση εμφανίζονται να είναι δύο ξεχωριστές βιολογικές διαδικασίες με ξεχωριστά αλλά αλληλένδετα νευροχημικά συστήματα στον εγκέφαλο, ενώ και οι δύο αφορούν θετικά συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένης και της ευτυχίας.
Η ακόρεστη επιθυμία της δημιουργίας σε όλες τις μορφές του πολιτισμού και η ευχαρίστηση του δημιουργού από την επιτυχία εξωτερίκευσης με το έργο του συνδέεται με αυτή τη διαδικασία που έχει ως αποτέλεσμα συναισθήματα εκπλήρωσης ελλείψεων έκφρασης η αλλιώς συναισθήματα ευτυχίας.
