«Η παράδοξη φύση της ελευθερίας»
Η εξουσία τρέφεται από τις τεράστιες στερήσεις που αναπαράγει. Αν τις στερηθεί, καταρρέει. Η παράδοξη φύση της ελευθερίας αρχίζει από τους ίδιους τους φραγμούς που επιβάλλει η στενότητα της συνείδησής μας. Την ντύσαμε με θεωρητικά μοντέλα σε όλες τις εποχές την χρησιμοποιήσαμε για κοινωνική χειραγώγηση και επανάσταση και λησμονήσαμε ότι είναι μια υπερψυχική έννοια περιπλανώμενη μέσα στο πάθος της ζωής. Και μέσα σε αυτό το πάθος εμείς εστιάζουμε μόνο στη θεμελιώδη πραγματικότητα της ελευθερίας, την φυσική στέρηση. Τι πηγαίνει όμως στραβά και τελικά σε πολλές μορφές της καταλήγει θολό όραμα ή ψευδαίσθηση ή οφθαλμαπάτη; Η δυσκολία είναι η στενότητα της συνείδησης. Η στενότητα που επιβάλει η κοινωνική ζωή με τον ταχύρυθμο χαρακτήρα της και τις απαιτήσεις που γιγαντώνονται συνεχώς. Μας νανουρίζει σε μια κατάσταση νόμιμης νύστας, σα να είμαστε μισοαναίσθητοι, ώστε δεν προσπαθούμε ποτέ να τεντώσουμε τις δυνάμεις μας ως τα όρια μας. Το αποτέλεσμα είναι να μην ανακαλύπτουμε ποτέ τα όρια αλλά και να μην συνειδητοποιούμε τον περιορισμένο χώρο, που έχουμε εγκλωβιστεί.
Όταν τα γερμανικά τανκς μπήκαν στη Βαρσοβία ή οι αμερικάνοι στο Ιράκ, φαινόταν τελείως φανερό τι εννοούσαμε λέγοντας ελευθερία. Σε αυτή τη μορφή είναι κάτι στέρεο και οριστικό που το έκλεβαν, όπως ένας διαρρήχτης θα μπορούσε να κλέψει κοσμήματα. Αλλά όταν ένας δημόσιος υπάλληλος αποσύρεται μετά από σαράντα χρόνια και ανακαλύπτει πως είναι παράξενα βαριεστημένος και δυστυχισμένος, η ιδέα της ελευθερίας γίνεται ακαθόριστη και θολή σαν οφθαλμαπάτη. Ένας άνθρωπος που είναι βίαια ερωτευμένος, πιστεύει, πως αν μπορούσε να κάνει δικό του τον άνθρωπο που αγαπά, η στέρηση που νιώθει θα εξαφανιζόταν και η ελευθερία του θα γιγαντώνονταν. Η απόλαυση της ενώσεως θα έσπαγε τους φραγμούς της μοναξιάς του. Όταν όμως, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις, αποκτήσει τον έρωτα που αναζητά, ολόκληρη η υπόθεση καταρρέει αποκαλύπτοντας ότι η αναζήτηση αυτού του τρόπου ελευθερίας είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι απλώς μια ερωτική επιθυμία που εκπληρώθηκε και μετά τον εγκλώβισε σε ένα ασφυκτικό δεσμό. Τα όπλα της λογικής μας που προσπαθεί να συλλάβει τα όρια της ελευθερίας είναι βέβαια, ισχυρά σαν μικροσκόπιο. Έτσι μπορούμε να συλλάβουμε και να αναλύσουμε τη μεγάλη και μοναδική αξία της με ένα τρόπο που δεν μπορεί να πετύχει κανένα ζώο. Αλλά αυτή η μικροσκοπική όραση είναι στενή όραση. Για τις υψηλές έννοιες πρέπει να αναπτύξουμε ένα άλλο είδος συναίσθησης που είναι αντίστοιχο του τηλεσκόπιου. Για να συλλάβουμε όλες τις διαστάσεις της. Από ένα ανεπαίσθητα αυστηρό βλέμμα στον συνάνθρωπό μας που τον εγκλωβίζει ψυχικά, από προσβολές και πράξεις που στερούν την αξιοπρέπεια, μέχρι την φυσική στέρηση ενός ολόκληρου λαού. Η κουρτίνα της καθημερινότητας, οι παρωπίδες του οπαδού η ρατσιστική φιλανθρωπία, τα κομματικά στεγανά, η εμμονή σε δόγματα, όλα εγκλωβίζουν σε στεγανά. Στη στενότητα της συνείδησης. Η ελευθερία όμως είναι μια αίσθηση. Μια αίσθηση του τρόπου και σκοπού της ζωής, άμεση και χωρίς υποθέσεις.
