«Αγώνες με βόδια από τον Όμηρο ως τον Πόντο»
Οι αγώνες με βόδια είναι ένα έθιμο που το συναντάμε από την εποχή του Ομήρου ακόμα. Συνεχίστηκε στην αρχαιότητα και έφτασε μέχρι τα βυζαντινά χρόνια.
Στο ψ της Ιλιάδας περιγράφονται αγώνες με βόδια και με έπαθλο γυναίκες, χρυσό, άλογα ή και βόδια. Στην αρχαία Ολυμπία ένας κλάδος αγριελιάς. Στα βυζαντινά χρόνια το έπαθλο ήταν φορέματα, ενώ στον πόντο το πρώτο βραβείο ήταν ένα πρόβατο ή βόδι και το δεύτερο 10 πήχεις ύφασμα. Το κάλεσμα στους αγώνες στην αρχαιότητα γινόταν από τους Ηλείους σπονδοφόρους, οι όποιοι πήγαιναν στις πόλεις και καλούσαν τους αθλητές και τους θεατές. Το αντίστοιχο κάλεσμα στον πόντο γινόταν με κεριά από τον διοργανωτή των αγώνων. ΟΙ αγώνες διαρκούσαν από μία ως τρεις μέρες.
Οι αγώνες γίνονταν με δίτροχες άμαξες και ήταν ένας τρόπος διασκέδασης και επίδειξης των δυνατών βοδιών. Γινόταν τέλος καλοκαιριού ή αρχές φθινοπώρου και το παρακολουθούσαν όχι μόνον οι πόντιοι, αλλά πολλοί τούρκοι. Ο αγώνας γινόταν σε δρόμους των χωριών ως εξής: έδεναν 7-8 αμάξια το ένα πίσω από το άλλο, σε κάθε τροχό έδεναν λοξά ένα δοκάρι έτσι ώστε οι ρόδες να είναι στον αέρα. Μετά έζευαν τα βόδια, ένα ζευγάρι βοδιών κάθε φορά. Άρχιζε κανονικό πανηγύρι, έπαιζαν τα νταούλια, οι ζουρνάδες και οι θεατές έκαναν κανονική κερκίδα. Ο χρόνος για κάθε ζευγάρι ήταν 30 λεπτά. Στο σημείο που σταματούσαν τα βόδια κάρφωναν έναν ξύλινο πάσαλο. Το ίδιο συνεχιζόταν με όλα τα ζευγάρια που έπαιρναν μέρος στους αγώνες.
Κάποιες φορές σκαρφίζονταν τρόπους να βγάλουν εκτός μάχης τα αντίπαλα βόδια. Κάρφωναν κρυφά τις νύχτες έναν πάσαλο στη γη και έδεναν μια άμαξα, ώστε να μην μπορούν τα βόδια να την σύρουν. Άλλοτε πάλι για να κερδίσουν σήκωναν από πίσω το τελευταίο αμάξι, ώστε να λιγοστέψει το βάρος και να νικήσουν τα βόδια. Άλλος τρόπος να βγάλουν εκτός μάχης τα βόδια των αντιπάλων ήταν να τα ταΐσουν μήλα, βάραιναν τα βόδια και δεν τραβούσαν .
Βέβαια παρόμοια περιστατικά συνέβαιναν και στην αρχαιότητα. Έχουμε μαρτυρίες κατά τις οποίες έριχναν κάτι μπροστά στα βόδια, τρόμαζαν αυτά και έχαναν τον αγώνα. Το ίδιο και στο Βυζάντιο, μαγγανείες και επικλήσεις στους δαίμονες να χάσουν τα βόδια που ήταν φαβορί.
Ακόμα και σήμερα στην αυγή του 21ου αιώνα γίνονται αγώνες με βοϊδάμαξες σε χωριά της Καμπότζης, όπου οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έτσι θα εξευμενίσουν τα κακά πνεύματα, θα γλυτώσουν από τις ασθένειες και θα έχουν πλούσια σοδειά.
