«Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας»
Γράφει η Κατερίνα Φωτιάδου
Το βιβλίο, πέρα από την αισθητική απόλαυση και την ευχαρίστηση που προσφέρει στα παιδιά, συμβάλλει συγχρόνως στην πνευματική τους καλλιέργεια, στην ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας τους, στην γνωριμία τους με άλλους λαούς και πολιτισμούς, καθώς και στην κατανόηση της διαφορετικότητας. Έχει αποδειχθεί ότι η αξιοποίηση του ποιοτικού λογοτεχνικού βιβλίου έχει μεγάλη σημασία για την ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, καθώς συμβάλλει στην ωρίμανση του νοητικού, αισθητικού και κοινωνικοσυναισθηματικού επιπέδου τους.
Το ποιοτικό βιβλίο, που πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στο γνωσιολογικό επίπεδο και γλωσσικό πλούτο του παιδιού και να ανταποκρίνεται στη βαθμίδα της ψυχικής και πνευματικής του ανάπτυξης, αναπτύσσει πολύπλευρα την προσωπικότητα του παιδιού, το βοηθάει να ωριμάσει ψυχολογικά και να καλλιεργήσει τη γλωσσική του έκφραση, προβάλλει αξίες, τρόπους ζωής και πολιτισμούς, συμβάλλει στην καλύτερη αντίληψη του εαυτού του και του κόσμου γύρω του.
Η καθημερινή ενασχόληση των νέων με τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας έχει μειώσει σημαντικά στις ημέρες μας το ενδιαφέρον για την αναζήτηση της πληροφόρησης και της ευχαρίστησης μέσα από την ανάγνωση ποιοτικών εξωσχολικών βιβλίων. Το καλό βιβλίο, όμως, αποτελεί αναμφισβήτητα αξία διαχρονική που προάγει την πνευματική, ηθική και πολιτιστική στάθμη της κοινωνίας. Γι` αυτό, δημιουργείται η ανάγκη για την προώθηση της φιλαναγνωσίας από μικρή ηλικία με την βοήθεια τόσο της οικογένειας όσο και του σχολείου, καθώς και για την επαναδόμηση της σχέσης του παιδιού με το βιβλίο. Η μύηση των μικρών μαθητών στο μαγευτικό κόσμο της λογοτεχνίας και η απόκτηση από μέρους τους μιας θετικής και σταθερής αναγνωστικής συμπεριφοράς αποτελεί ένα από τους βασικούς στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής σήμερα.
Το σχολείο θα πρέπει να σκοπεύει στο διαρκή εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής πράξης με δημιουργικές δραστηριότητες, που αφενός στοχεύουν στην ολόπλευρη ανάδειξη της γνωστικής, συναισθηματικής και ψυχοκινητικής διάστασης της προσωπικότητας των μαθητών και αφετέρου προάγουν στο μέγιστο βαθμό την καλλιέργεια του επιπέδου πολιτισμού και κουλτούρας, που οφείλουν να διαθέτουν οι πολίτες μιας χώρας. Οι μαθητές, ως μελλοντικοί πολίτες της κοινωνίας, με ένα καλό βιβλίο ως σύντροφό τους θα ωριμάσουν όχι μόνο ψυχολογικά και νοητικά, αλλά κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά.
Σήμερα εκπονούνται προγράμματα φιλαναγνωσίας στα σχολεία, υλοποιούνται πολλές καινοτόμες δράσεις, δημιουργείται σχετικό εκπαιδευτικό υλικό, πραγματοποιούνται επιμορφωτικά σεμινάρια για στελέχη εκπαίδευσης και εκπαιδευτικούς, ενισχύονται οι βιβλιοθήκες των σχολείων με την αγορά μεγάλου αριθμού παιδικών βιβλίων, πραγματοποιούνται επισκέψεις συγγραφέων παιδικών βιβλίων σε αυτά, δημιουργούνται λέσχες ανάγνωσης κ.ά.
Το βιβλίο είναι ένας καλός φίλος για το παιδί, σύντροφος και συμπαραστάτης αγαπητός. Ταυτόχρονα είναι ένα μέσο επικοινωνίας, που το ταξιδεύει νοερά σε κόσμους φανταστικούς και το γεμίζει χαρά. Μιλάει για την ομορφιά, την αλήθεια και την καλοσύνη, την αποδοχή της διαφορετικότητας, την ειρήνη και τη συνεργασία ανάμεσα στους λαούς. Είναι χρέος μας να βοηθήσουμε στην αξιοποίηση και τη διάδοσή του. Το βιβλίο ποιότητας δεν συμβάλλει απλά στον πολιτισμό, αλλά είναι το ίδιο πολιτισμός και πολιτισμός είναι κάτι πολύ σπουδαίο, είναι«λογισμός και όνειρο» κατά τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό, που μόνο αυτό μπορεί να προσφέρει.
Η βιβλιοθήκη είναι ιδιαίτερα σημαντικός χώρος, γιατί δίνει την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, μορφωτικό επίπεδο, να έρθουν σε επαφή με τη γνώση και να γνωρίσουν το βιβλίο. Ακόμα μπορεί να βοηθήσει το σχολείο να παρέμβει αντισταθμιστικά στο ζήτημα των οικονομικών και μορφωτικών όρων που περιορίζουν τις ευκαιρίες των παιδιών από μη προνομιούχα κοινωνικά περιβάλλοντα να έρχονται σε επαφή με ποικιλία λογοτεχνικών βιβλίων. Ο χώρος που θα επιλεγεί για βιβλιοθήκη καλό θα είναι να είναι φωτεινός, ήσυχος, καλαίσθητος, εύκολος στην πρόσβαση των παιδιών, να προσφέρει ησυχία στα παιδιά που τον επισκέπτονται και να μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη πολλών δραστηριοτήτων, οι οποίες καλλιεργούν και αναπτύσσουν την αγάπη των παιδιών για το διάβασμα , ενώ συγχρόνως καλύπτουν πληροφοριακές, μορφωτικές και ψυχαγωγικές ανάγκες. Η παρουσία του δασκάλου είναι και εδώ σημαντική, αφού καλείται να παίξει το ρόλο του βιβλιοθηκάριου. Επιβάλλεται, επομένως, να ενημερώνεται για τα λογοτεχνικά βιβλία και να έρχεται σε επαφή με ειδικούς παιδαγωγούς που μπορούν να τον συμβουλεύσουν, ώστε να αποκτήσει σταδιακά την ικανότητα να κρίνει την ποιότητα ενός βιβλίου. Η σχολική βιβλιοθήκη αλλά και οι δημοτικές βιβλιοθήκες ανά περιοχές πρέπει να είναι πλούσιες σε ποικίλου περιεχομένου αναγνώσματα, ώστε να βρίσκουν σε αυτά ικανοποίηση παιδιά με διαφορετικά ενδιαφέροντα.
_______________________________
Βιβλιογραφία
-Πάτσιου, Β. (1987). Η Διάπλασις των Παίδων (1879-1922). Το πρότυπο και η συγκρότησή του, Ιστορικό Αρχείο ελληνικής Νεολαίας. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς.
-Πάτσιου, Β. (1989). Η Διάπλασις των Παίδων και ο τύπος: 1880-1989. Αθήνα.
-Ποσλάνιεκ, Κ. (1990). Να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα. Αθήνα: Καστανιώτης.
