Η διαφορά στην ορθογραφία απλών, σύνθετων, παρασύνθετων ουσιαστικών

Του Άρη Ιωαννίδη

Ιδιαίτερα «προβλήματα» δημιουργεί σε όλους μας η ορθογραφία πολλών  ουσιαστικών, η  σύνθεσή των οποίων  (ή ακόμη κι όταν πρόκειται για παρασύνθετα) διαφοροποιεί την ορθογραφία τους. Ας δούμε μερικά…

ανδρεία …  ανανδρία

δoυλεία …  εθελοδουλία

θρησκεία… ανεξιθρησκία

καπηλεία… αρχαιοκαπηλία

λατρεία… αρχαιολατρία, προσωπολατρία κ.ά.

πoρεία… πεζοπορία

μειγνύω… αμιγής

oδύνη …  ανώδυνος, επώδυνος

όλεθρoς… πανωλεθρία

όνυxας … παρωνυχίδα

όρoφoς… διώροφος

όρυγμα… αλλά ανθρακωρύχος

(Προσοχή: Τι γίνεται με αυτά τα ουσιαστικά που προκαλούν πραγματικά σύγχυση; Γράφονται, λοιπόν,  με «ει» όταν προέρχονται από ρήμα σε -εύω / εύομαι (λατρεύω>λατρεία), αλλά  με «ι» όταν προέρχονται από ουσιαστικό (ειδωλολάτρης>ειδωλολατρία).  Οι λέξεις αυτές (ειδωλολατρία,  πατριδοκαπηλία κ.ά), που φαινομενικά έχουν ως  β΄ συνθετικό αυτά τα ουσιαστικά, γράφονται με -ι-. Όμως, οι λέξεις αυτές δεν προέρχονται από σύνθεση,  αλλά είναι παρασύνθετες και προέρχονται από τα αντίστοιχα επίθετα.)

Το παραπάνω φαινόμενο  δε συμβαίνει μόνο ανάμεσα σε απλά και σύνθετα ή παρασύνθετα , αλλά και σε άλλες περιπτώσεις , όπως…

ταμείο… ταμίας

αμείβω… αμοιβή

αντικρίζω… αντίκρυ, αντικρινός

βραδιά… βράδυ, αλλά  βραδινός

καταλείπω… κατάλοιπο

ελλείπω… ελλιπής, ελλιπώς

υπολείπομαι… υπόλοιπο

γεωπoνία… γαιοκτήμονας, γαιοκτησία

παλεύω… παλαιστής

νεότερος… νεωτερικός, νεωτερισμός

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Διαβάστε ακόμα:

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook