Η διαφορά στην ορθογραφία απλών, σύνθετων, παρασύνθετων ουσιαστικών
Ιδιαίτερα «προβλήματα» δημιουργεί σε όλους μας η ορθογραφία πολλών ουσιαστικών, η σύνθεσή των οποίων (ή ακόμη κι όταν πρόκειται για παρασύνθετα) διαφοροποιεί την ορθογραφία τους. Ας δούμε μερικά…
ανδρεία … ανανδρία
δoυλεία … εθελοδουλία
θρησκεία… ανεξιθρησκία
καπηλεία… αρχαιοκαπηλία
λατρεία… αρχαιολατρία, προσωπολατρία κ.ά.
πoρεία… πεζοπορία
μειγνύω… αμιγής
oδύνη … ανώδυνος, επώδυνος
όλεθρoς… πανωλεθρία
όνυxας … παρωνυχίδα
όρoφoς… διώροφος
όρυγμα… αλλά ανθρακωρύχος
(Προσοχή: Τι γίνεται με αυτά τα ουσιαστικά που προκαλούν πραγματικά σύγχυση; Γράφονται, λοιπόν, με «ει» όταν προέρχονται από ρήμα σε -εύω / εύομαι (λατρεύω>λατρεία), αλλά με «ι» όταν προέρχονται από ουσιαστικό (ειδωλολάτρης>ειδωλολατρία). Οι λέξεις αυτές (ειδωλολατρία, πατριδοκαπηλία κ.ά), που φαινομενικά έχουν ως β΄ συνθετικό αυτά τα ουσιαστικά, γράφονται με -ι-. Όμως, οι λέξεις αυτές δεν προέρχονται από σύνθεση, αλλά είναι παρασύνθετες και προέρχονται από τα αντίστοιχα επίθετα.)
Το παραπάνω φαινόμενο δε συμβαίνει μόνο ανάμεσα σε απλά και σύνθετα ή παρασύνθετα , αλλά και σε άλλες περιπτώσεις , όπως…
ταμείο… ταμίας
αμείβω… αμοιβή
αντικρίζω… αντίκρυ, αντικρινός
βραδιά… βράδυ, αλλά βραδινός
καταλείπω… κατάλοιπο
ελλείπω… ελλιπής, ελλιπώς
υπολείπομαι… υπόλοιπο
γεωπoνία… γαιοκτήμονας, γαιοκτησία
παλεύω… παλαιστής
νεότερος… νεωτερικός, νεωτερισμός
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Διαβάστε ακόμα:
