Συλλαβισμός – Γραμματική της Νεοελληνικής Γλώσσας
Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να έχουμε βρεθεί στο δίλημμα που πρέπει να σταματήσουμε, να «κόψουμε» μία λέξη στο τέλος της σειράς. Ίσως κάποτε στο Δημοτικό δε δείξαμε και τη δέουσα προσοχή, όταν οι δάσκαλοι μας δίδασκαν το συλλαβισμό. Ας δούμε, λοιπόν, τι ισχύει.
Συλλαβισμός λέγεται ο χωρισμός των λέξεων σε συλλαβές, με βάση κάποιους κανόνες, που είναι:
- Ένα φωνήεν μπορεί μόνο του να αποτελέσει συλλαβή μιας λέξης, π.χ. α- έ- ρας, ενώ ένα ή περισσότερα σύμφωνα μόνα τους (χωρίς φωνήεν) δεν αποτελούν συλλαβή.
- Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δυο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν π.χ. υ-πε-ρο-χή, α-νά-με-σα, πα-ρά-θυ-ρο
- Δυο σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, αν αρχίζει απ’ αυτά ελληνική λέξη π.χ. έ-θνος (θνητός) ά-κρη (κράτος).Αλλιώς χωρίζονται με το προηγούμενο και το επόμενο φωνήεν π.χ. άν-θος (δεν αρχίζει ελληνική λέξη από νθ).
- Τρία ή περισσότερα σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα, συλλαβίζονται με το ακόλουθο φωνήεν, εφόσον αρχίζει ελληνική λέξη από τα δυο πρώτα, π.χ. ε-χθρός (από χθ αρχίζει η λέξη χθες). Αλλιώς χωρίζονται και το πρώτο πάει με το προηγούμενο, ενώ τα άλλα με το επόμενο φωνήεν π.χ. άν-θρω-πος(δεν αρχίζει λέξη από νθ).
- Δυο όμοια σύμφωνα χωρίζονται, γιατί δεν αρχίζει ελληνική λέξη από δύο όμοια σύμφωνα, π.χ. γράμ-μα, γει-τό-νισ-σα
- Δύο συνεχόμενα φωνήεντα συλλαβίζονται χωριστά. π.χ. α-έ-ρας, νέ-ος
- Τα δίψηφα, μπ,ντ,γκ δε χωρίζονται στο συλλαβισμό, γιατί αρχίζει ελληνική λέξη από αυτά, π.χ. α-μπέ-λι
- Τα δίψηφα φωνήεντα (ου, αι,ει,οι,υι), οι δίφθογγοι και οι καταχρηστικοί δίφθογγοι (αϊ, αη,οϊ, οη, ια, υα, κ.λπ.) καθώς και τα αυ, ευ λογαριάζονται ως ένα φωνήεν κατά το συλλαβισμό π.χ. α-ναί-τι-ος, ά-πια-στος.
- Οι σύνθετες λέξεις ακολουθούν τους ίδιους κανόνες στο συλλαβισμό π.χ. εί-σο-δος, πρό-κλη-ση
Βιβλιογραφία:
Νεοελληνική Γραμματική, Αναπροσαρμογή της Μικρής Νεοελληνικής Γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1985 (σελ. 38, 39 § 47, 48).
Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α’, Β’, Γ” Γυμνασίου
Χρ. Κλαίρης & Γ. Μπαμπινιώτης, Γραμματική τής Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2005: Ελληνικά Γράμματα.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
