Η Εισήγηση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων στο ΣΑΠΕ-ΣΑΤΕΗ Εισήγηση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων στο ΣΑΠΕ-ΣΑΤΕ

*Αθήνα, 12 Ιανουαρίου 2015

I.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η σημερινή συνεδρίαση είναι καθορισμένη απ’ την τελευταία συνεδρίαση των ΣΑΠΕ-ΣΑΤΕ του περασμένου Νοεμβρίου. Καλούμαστε να πάρουμε μια απόφαση που θα εφαρμοστεί αμέσως μετά τις εκλογές.

Ο αριθμός των εισακτέων στα A.E.I. είναι σοβαρό θέμα το οποίο αφορά όχι μόνον τα Α.Ε.Ι. αλλά και ολόκληρη την κοινωνία. Είναι θέμα κοινωνικό, οικονομικό και αναπτυξιακό. Η πολυπλοκότητά του δεν είναι ζήτημα στο οποίο θα αναφερθώ τώρα εκτενώς. Ωστόσο, δεν μπορώ να μην διαπιστώσω ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα διέπει η μονοδιάστατη αντίληψη, ότι όλοι οι μαθητές με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πρέπει να κατευθύνονται στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Το γεγονός αυτό, όπως όλοι γνωρίζουμε, οδηγεί σε ένα μεγάλο αριθμό πτυχιούχων, ανέργων ή υποαπασχολούμενων ή εργαζομένων σε θέσεις με λιγότερες απαιτήσεις τυπικών προσόντων. Εντούτοις, στην ελληνική κοινωνία υπάρχει, για ποικίλους λόγους, ιστορικούς και ψυχολογικούς, μια επιμονή για την εισαγωγή των νέων στα ΑΕΙ της χώρας. Η κρίση ενδεχομένως κλόνισε σε ένα βαθμό αυτή την επιμονή, δεν έχει όμως αλλάξει κατά βάση η συνολική ελληνική νοοτροπία. Από την άλλη, κάνεις δεν δικαιούται να αρνηθεί σε νέους με δυνατότητες και όνειρα το δικαίωμα να αποκτήσουν πανεπιστημιακή μόρφωση. Επιπροσθέτως,  κάτι τέτοιο συνάδει και με τη γενικότερη ευρωπαϊκή στρατηγική για το 2020, σύμφωνα με την οποία βασικός στόχος είναι η αύξηση του ποσοστού των ατόμων που είναι απόφοιτοι ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.     

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως την ευθύνη για την αντιμετώπιση ενός τόσο σημαντικού και πολυδιάστατου προβλήματος, το οποίο γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο σε συνθήκες κρίσης στη χώρα μας, δεν μπορεί και δεν είναι ρεαλιστικό να την αναλαμβάνει πλέον μόνον το ΥΠΑΙΘ. Όχι γιατί θέλει να αποσείσει αυτήν την ευθύνη αλλά γιατί με τη συνεργασία και την επιστημονική και τεχνική υποστήριξη και συμβολή των ΑΕΙ και της ΑΔΙΠ, ο αριθμός των εισακτέων μπορεί να καθοριστεί σε μια πιο ορθολογική, ρεαλιστική και ολοκληρωμένη βάση. Εξάλλου, δεν είναι δυνατόν οι κύριοι αποδέκτες του όγκου των φοιτητών που είναι τα ίδια τα ΑΕΙ να μη έχουν λόγο πάνω σε αυτό το ζήτημα που τους αφορά άμεσα.΄Εως τώρα, όπως είπαμε και στην προηγούμενη συνεδρίαση, τα Α.Ε.Ι. εισηγούνται στο ΥΠΑΙΘ και αυτό καθορίζει τον αριθμό των εισακτέων.

II. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ

Στην προηγούμενη συνεδρίαση της 24ης Νοεμβρίου 2014 εισηγήθηκα τον αριθμό να καθορίζουν τα ίδια τα Ιδρύματα σύμφωνα με τον Νόμο 4009/2011. Ειδικότερα, είχα προτείνει για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 ή το μεθεπόμενο ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, να κινηθούμε στη λογική της παραγράφου 4 του ως άνω άρθρου (άρθρο 62 του Ν.4009/2011), ως προς το στοιχείο στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 62 του ανωτέρω νόμου, δηλαδή για τον καθορισμό του κατ΄ έτος αριθμού των εισακτέων στις σχολές και στα τμήματα εκάστου ιδρύματος. Συγκεκριμένα, να υποβληθούν σχετικές εισηγήσεις από τους πρυτάνεις των Πανεπιστημίων και τους προέδρους των ΤΕΙ στην ΑΔΙΠ, κατόπιν να κατατεθεί η γνώμη της ΑΔΙΠ στα ιδρύματα και στη συνέχεια τα ίδια τα ιδρύματα να αποφασίσουν για τον αριθμό των εισακτέων. Ο τρόπος λήψης της απόφασης αυτής από τα ίδια τα ιδρύματα θα ρυθμιστεί νομοθετικά, μετά από διαβούλευση του Υπουργού Παιδείας με αυτά. Κατόπιν θα υπογράφεται η τελική απόφαση των ιδρυμάτων. Η αρμοδιότητα του Υπουργού Παιδείας στην περίπτωση αυτή θα είναι δεσμία, δηλαδή δεν θα μπορεί να αποκλίνει από τις τελικές αποφάσεις των ιδρυμάτων.

Μου δίνει ιδιαίτερη χαρά το γεγονός ότι στη συνεδρίαση της 24ης Νοεμβρίου 2014, μετά από συζήτηση, το σώμα (ΣΑΠΕ – ΣΑΤΕ) διαπίστωσε ότι η πρωτοβουλία μας είναι σημαντική και συνάδει με πάγια αιτήματα των Συνόδων Πρυτάνεων και Προέδρων ΤΕΙ. Εξάλλου, υπάρχουν ήδη οι υφιστάμενες προβλέψεις του Ν. 4009/11, άρθρα 61, 62 και 63, περί προγράμματος εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση, συμφωνιών προγραμματικού σχεδιασμού μεταξύ ΑΕΙ και Πολιτείας και κατανομή της δημόσιας χρηματοδότησης στα ΑΕΙ, με τη διαμεσολάβηση της ΑΔΙΠ. 

Επιπρόσθετα, η ομάδα εργασίας που συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του ΣΑΠΕ-ΣΑΤΕ σε συνεδρίασή της στις 8 Δεκεμβρίου 2014 πρότεινε, μεταξύ άλλων, ο τελικός αριθμός να καθορίζεται μετά από απόφαση των Α.Ε.Ι. – ΑΔΙΠ – ΥΠΑΙΘ, κάτι που και η Σύνοδος Πρυτάνεων της 13ης Δεκεμβρίου αποφάσισε σε  συμφωνία με τις διεθνώς ισχύουσες βέλτιστες πρακτικές και τη συνταγματική πρόβλεψη περί αυτοδιοίκητου των ΑΕΙ. Ως εκ τούτου είναι και δική μας αντίληψη ότι τα ΑΕΙ, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, δεν είναι δυνατόν να μην έχουν βαρύνουσα γνώμη και αποφασιστική αρμοδιότητα στον καθορισμό του μέγιστου αριθμού εισαγομένων φοιτητών που μπορούν να εκπαιδεύσουν. Κατόπιν τούτου, αποδεχόμαστε την εν λόγω πρόταση και με βάση αυτήν θα πορευτούμε. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η επιτροπή που έχει συσταθεί ή μία πιο ευέλικτη με τη συμμετοχή της ΑΔΙΠ και του ΥΠΑΙΘ, να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες της εν λόγω πρότασης. Ειδικότερα, προτείνουμε μεταξύ των άλλων να υπάρχουν:

Α. Κριτήρια όσον αφορά τον αριθμό των εισακτέων, τόσο από πλευράς Α.Ε.Ι. όσο και της Πολιτείας, γιατί πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά-οικονομικά κριτήρια, όπως η πληθυσμιακή κατανομή.

Β. Χρονοδιάγραμμα προτάσεων και αποφάσεων.

Κλείνοντας αυτή την εισήγησή μου, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας και τη συμμετοχή σας στη σημερινή συνεδρίαση, η οποία συνιστά μια σημαντική απόδειξη ότι, παρά τις επιμέρους διαφωνίες, παρά τις όποιες ιδεολογικές ή άλλες διαφορές των συμμετεχόντων, η διαμόρφωση  ενός περιβάλλοντος διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ τις πολιτείας και των ΑΕΙ μπορεί να  συμβάλει στην καλύτερη αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν το πιο ζωντανό και ελπιδοφόρο κομμάτι της κοινωνίας μας, τους νέους.