«Ο πιο καλός ο μαθητής…»
Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Για κάθε γονιό το μεγαλύτερο άγχος του αναμφισβήτητα είναι το παιδί του να έχει μια καλή σχολική πορεία, ώστε να λάβει όλα εκείνα τα εφόδια που θα του είναι αρκετά για τις μελλοντικές σπουδές του και τη σταδιοδρομία του. Το ερώτημα, όμως, είναι πως γίνεται ο καλός μαθητής;
Πολλοί ειδικοί διατείνονται ότι ο δείκτης ευφυΐας είναι ο βασικότερος κι αστάθμητος που απαιτείται ουσιαστικά για την έφεση στη μάθηση και ο οποίος κληρονομείται γονιδιακά. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το περιβάλλον του παιδιού είναι αυτό που καθορίζει κυρίως το μέλλον του στη μάθηση. Ίσως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.
Πηγαίνοντας λίγο παλιότερα, θα διαπιστώσουμε ότι το θέμα είχε απασχολήσει πολλούς, επώνυμους και μη. Ο Γαλιλαίος πίστευε ότι είναι δύσκολο να διδάξουμε οτιδήποτε σε κανέναν, απλώς αυτό που μπορούμε πραγματικά να του προσφέρουμε είναι η βοήθειά μας να το ανακαλύψει μέσα του.
Το ερώτημα όμως παραμένει. Πώς τελικά θα προκύψει ο καλός μαθητής; Υπάρχει κάποια «συνταγή επιτυχίας»; Ποιοι είναι αυτοί οι φορείς – παράγοντες που θα συνδράμουν προς αυτήν την κατεύθυνση;
Πριν όμως προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σ’ αυτά τα ερωτήματα, απαραίτητο κρίνεται να διευκρινίσουμε τι σημαίνει καλός μαθητής. Προσωπικά πιστεύω ότι καλός δε σημαίνει κατ’ ανάγκη και πρώτος. Στην περίπτωση που μεταλαμπαδεύσουμε στο παιδί την ιδέα της πρωτιάς – ωθούμενοι ίσως κι από τις προσωπικές μας φιλοδοξίες – όλη του η προσπάθεια θα αναλώνεται σ’ ένα αέναο κυνήγι της, με αβέβαιες για το ίδιο συνέπειες. Μήπως καλός σημαίνει συνεπής, επιμελής, συνεργάσιμος; Κάτι τέτοιο προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα.
Ενδεδειγμένη «συνταγή επιτυχίας» μάλλον δεν υπάρχει. Κι αυτό γιατί πολλοί και ποικίλοι παράγοντες καθορίζουν τις σχολικές επιδόσεις του παιδιού. Δεν είναι μηχανή που τη ρυθμίζουμε όπως θα θέλαμε, αλλά «παιδί». Με τα ενδιαφέροντα του – που μάλλον ξεφεύγουν από τα δικά μας – με τις ανησυχίες του, με την προσωπικότητά του. Μια προσωπικότητα που τώρα διαμορφώνεται κι οφείλουμε να συμβάλλουμε θετικά σ’ αυτό. Μια προσωπικότητα που μέσα από μια δωδεκαετή σχολική πορεία δέχεται τα απαραίτητα γνωστικά ερεθίσματα, σε συνάρτηση πάντα με όλες τις αλλαγές που υφίσταται στο συναισθηματικό του κόσμο, τη συμπεριφορά του, τη σχέση του με τους γύρω του.
Κάθε γονιός, από την άλλη, θεωρεί προσωπική του υπόθεση τη μόρφωση του παιδιού του. Ίσως μέσα από αυτό βλέπει δικά του όνειρα που δεν καρποφόρησαν. Οι καλοί βαθμοί είναι ένα είδος δικαίωσης για τον ίδιο. Μερικές φορές όμως γίνεται αυτοσκοπός. Σαφώς για τον καθένα μας είναι ό,τι καλύτερο να ακούμε από το στόμα του δασκάλου – καθηγητή: «το παιδί σας είναι καλός μαθητής». Αρκεί όμως αυτό; Το «καλός μαθητής» είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων, μερικοί από τους οποίους παραγκωνίζονται μερικές φορές, ελέω μιας μελλοντικής επιτυχίας στις εξετάσεις και την είσοδο του παιδιού στη σχολή των ονείρων του – ή των γονιών του.
Η όποια συνταγή ώστε κάποιο παιδί να λάβει το χρίσμα του καλού μαθητή είναι κάτι το τετριμμένο και απλό στο άκουσμα. Οργάνωση των υποχρεώσεων του, στήριξη των γονιών, ανεξαρτησία κι αυτονομία – πάντα μέσα στο όρια του λογικού μέτρου – διαρκής επιβράβευση και αναγνώριση του έργου του. Μέσα από τη «συνεργασία» αυτών των παραγόντων θα επέλθει το ποθητό αποτέλεσμα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση η ιδιότητα του μαθητή να υποσκελίσει την ιδιότητα του παιδιού. Γιατί ο μαθητής δεν παύει να είναι πάνω απ’ όλα παιδί με τις ανάγκες του, που πολλές φορές δείχνουν να μην μπορούν να περιμένουν. Αν καταφέρουμε ως γονείς να συνδυάσουμε αυτές τις δύο ιδιότητες στο πρόσωπο του παιδιού μας μάλλον ίσως τελικά βρούμε εκείνη τη «χρυσή συνταγή» που τόσο μανιωδώς ψάχνουμε.
