«Αρμενικές λέξεις στην ποντιακή διάλεκτο»
Γράφει η Γιώτα Ιωακειμίδου
Ως γνωστόν το υπόβαθρο της ποντιακής διαλέκτου είναι η ιωνική διάλεκτος σε ποσοστό 60%, 20% είναι ομηρικές λέξεις,15% τούρκικες και 5% άλλες επιρροές.
Οι επιρροές από τα αρμένικα είναι περισσότερες, καθώς οι επαφές των δυο λαών ήταν στενές. Πολλές από αυτές αφορούν την διατροφή και τα είδη φαγητών. Φαγητά που προέρχονται κυρίως από τα δημητριακά που ήταν η βάση διατροφής των κατοίκων της περιοχής. Μαλέζ, είδος χυλού από ψημένο κριθάρι. Χαβίτς είδος φαγητού από χυλό ψημένου καλαμποκιού, xavicαρμενικά, havisτούρκικα. Χασίλιν φαγητό από χοντροαλεσμένο σιτάρι, hasilτούρκικα, xasilαρμένικα. (xas= ψήνω ). Τζουμούρ είδος φαγητού με ψωμί, πουσίντε είδος φαγητού. Η ποντιακή διατροφή εκτός από τα δημητριακά βασίζεται και στα γαλακτοκομικά. Πολλά παρασκευάσματα και προϊόντα του γάλακτος έχουν αρμένικη προέλευση. Ταν, ορρός οξυγάλατος, υποπροϊόν βουτύρου, ρόφημα αγαπημένο των ποντίων ακόμα και σήμερα, οι Καρολίδης και Dawkisτην ετυμολογούν από το αρμενικό tan, που πέρασε όμως και στην τουρκική γλώσσα. Πασκιτάν, παρασκεύασμα από το «ταν». Τσοκαλίκ γιαούρτι σακούλας, τσοκαρμα γάλα που έχει πήξει με βράσιμο.
Εκτός από την διατροφή υπάρχουν και άλλες λέξεις στο καθημερινό λεξιλόγιο. Αντούρ ή αντίρ = το αδέσποτο, για κατάρες συνήθως: αντίρ και άκλερον να ίνεται. Η λέξη κουστ σβώλος kostαρμένικα, τσοβ, ξυλαράκι, ο Καραποτόσογλου όμως το ανάγει στο τουρκοπερσικό copτεμάχιο ξύλου. Τσιχρίτα η ακρίδα tzyrit, καγάν το δρεπάνι, κορκ το κουρέλι, λετσεκ το κεφαλομάντηλο, κουσκουρ παρασκεύασμα από κοπριά ζώων που χρησίμευε σαν καύσιμη ύλη. Χοχόλ και χοσέτ, το σκουπίδι. Γοτς, ο τράγος khosαρμένικα.
