Ανάλυση επιρρηματικής μετοχής (Τελική-Υποθετική): Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Ανάλυση επιρρηματικής μετοχής (Τελική-Υποθετική): Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Τελική μετοχή

Αναλύεται σε τελική πρόταση ως εξἠς:

ἵνα + υποτακτική αορίστου (ή Ενεστώτα), αν εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου

ἵνα + ευκτική του πλαγίου λόγου, αν εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου.

π.χ. Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις περί τε τῶν πεπραγμένων διδάξοντας ὡς ξυνέφερε καὶ τοὺς ἐκεῖ καταπεφευγότας πείσοντας μηδὲν ἀνεπιτήδειον πράσσειν, ὅπως μή τις ἐπιστροφὴ γένηται. = ἵνα διδάξωσι & ἵνα πείσωσι

Νῦν τοῦτο δεησόμενοι ἥκομεν. = Νῦν ἥκομεν ἵνα τοῦτο δεηθῶμεν.

Τριήρεις ἐπλήρου ὣς βοηθήσων κατὰ θάλατταν. = Τριήρεις ἐπλήρου ἵνα βοηθήσειε κατὰ θάλατταν.

Υποθετική μετοχή

Για να αναλύσουμε μια υποθετική μετοχή σε υποθετική πρόταση, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την απόδοση και το νόημα.

Αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ανάλογα με το λανθάνοντα υποθετικό λόγο που θα σχηματίσει με το ρήμα της πρότασης, το οποίο αποτελεί την απόδοση και καθορίζει το είδος του υποθετικού λόγου.

Στην περίπτωση που η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική οριστική, η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε υποθετική πρόταση με εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου (μη πραγματικό).

Στην περίπτωση που η κύρια πρόταση εκφέρεται με οριστική Μέλλοντα, η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική (το προσδοκώμενο).

Στην περίπτωση που η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική ευκτική, η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με εἰ + ευκτική ( απλή σκέψη του λέγοντος).

Στην περίπτωση που υπάρχει οριστική ενεστώτα στην απόδοση θα έχουμε :

Ι. το πραγματικό

ΙΙ. την απλή σκέψη

ΙΙΙ. την αόριστη επανάληψη στο παρόν – μέλλον

(Στην περίπτωση αυτή καθοριστικό ρόλο παίζει το νόημα)

Στην περίπτωση που υπάρχει οριστική παρατατικού θα έχουμε :

Ι. το πραγματικό

ΙΙ. την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν

(Στην περίπτωση αυτή καθοριστικό ρόλο παίζει το νόημα)

π.χ. Ὄντων βωμῶν, εἰσὶ καὶ θεοί. = Εἰ εἰσὶ βωμοί, εἰσὶ καὶ θεοί. (πραγματικό)

Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ = Οὐκ ἂν ἔλαθεν, εἰ ὡρμᾶτο ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ (μη πραγματικό)

Οὐκ ἂν ἦλθον δεῦρο, ὑμῶν μὴ κελευσάντων. = Οὐκ ἂν ἦλθον δεῦρο, εἰ ὑμεῖς μὴ ἐκελεύσατε. (μη πραγματικό)

Ἀνώνυμοι θανόντες οὐ γελώμεθα ἄν = Εἰ θάνοιμεν ἀνώνυμοι, οὐ γελώμεθα ἄν (απλή σκέψη του λέγοντος)

Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. = Ἐὰν νικήσητε, ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. (προσδοκώμενο)

Ἐλθόντος τοῦ θανάτου οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν = Ἐὰν ἔλθῃ ὁ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν. (αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον)

Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεούς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἄν. = Εἰ ταῦτα ποιοῖτε, τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἄν. (απλή σκέψη του λέγοντος)

Ἀντιλέγων τις ὑπὸ τῶν τυράννων ἀπέθνῃσκε = Εἰ ἀντιλέγοι τις, ὑπὸ τῶν τυράννων ἀπέθνῃσκε. (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)

__________________________________________

Βιβλιογραφία:

Ασωνίτης, Ν. Σ., Αναγνωστόπουλος, Β. Δ. χ. χ. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (σε 66 ενότητες). Αθήνα: «Φιλολογικές εκδόσεις Εμμ. Αναστασάκη».
Liddell, H. G., Scott, R. 1940. A Greek-English Lexicon. Revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie. Oxford: Clarendon Press
Μανδηλαράς, Β. 1990³. Η δομή της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα.
Μουμτζάκης, Α. Β. 2004. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής. Α΄, Β΄, Γ΄ Ενιαίου Λυκείου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Μπαχαράκης, Μ. Ι. 1987. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής. Θεσσαλονίκη: Μπαχαράκης.
Μπίλλα, Π. 2007¹. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Σταματάκος, Ι. Δ. 1972. Λεξικόν τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσης. Αθήνα: Βιβλιοπρομηθευτική.