Το Υποκείμενο της μετοχής (Συνημμένη-Απόλυτη μετοχή): Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Το Υποκείμενο της μετοχής (Συνημμένη-Απόλυτη μετοχή): Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Η μετοχή συμφωνεί πάντα με το υποκείμενό της κατά γένος, αριθμό και πτώση. Άρα σε όποιο γένος ή αριθμό ή πτώση βρίσκεται η μετοχή στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση θα βρίσκεται το υποκείμενό της.

Π.χ Ἐπιγενομένη ἡ νόσος ἐπίεσε τοὺς Ἀθηναίους.

Κρέοντος βασιλεύοντος οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας.

Απόλυτη μετοχή

Όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι λέξη που δεν έχει άλλη συντακτική θέση στην πρόταση και λειτουργεί αποκλειστικά ως υποκείμενο της μετοχής, τότε η μετοχή λέγεται απόλυτη.

Π.χ. Κρέοντος βασιλεύοντος οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας. (Η λέξη Κρέοντος, που είναι το υποκείμενο της μετοχής βασιλεύοντος, δεν έχει καμιά άλλη θέση στην πρόταση).

εδιέναι δέ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτόν διακομίζεται υπ΄ αύτών ἐς τήν ἤπειρον τήν καταντικρύ [=επειδή όμως οι Κερκυραίοι ισχυρίζονταν ότι φοβούνταν να παρέχουν άσυλο σ’ αυτόν, μεταφέρεται απ’ αυτούς στην απέναντι στεριά].

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

α) Η απόλυτη μετοχή εκφέρεται κυρίως σε γενική (Κρέοντος βασιλεύοντος ή σε αιτιατική. Έτσι οι μετοχές ονομάζονται γενική απόλυτη ή αιτιατική απόλυτη.

β) Με γενική απόλυτη εκφέρεται κάθε επιρρηματική μετοχή προσωπικού ρήματος, εκτός της τελικής.

Κρέοντος βασιλεύοντος οὐ μικρὰ συμφορὰ κατέσχε Θήβας. > χρονική

Κολαζόντων ὑμῶν τοὺς ἀδικοῦντας ἔσονται οἱ νόμοι καλοὶ καὶ δίκαιοι. > υποθετική

Προσοχή!

Μια επιρρηματική μετοχή σε γενική πτώση δεν είναι πάντοτε γενική απόλυτη. Είναι πιθανό να συνάπτεται με άλλον όρο της πρότασης ο οποίος βρίσκεται σε γενική πτώση.

π.χ. Κατηγοροῦσι τινες ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευομένων. ( Η μετοχή είναι συνημμένη, γιατί το υποκείμενό της ἡμῶν είναι ταυτόχρονα και αντικείμενο του ρήματος ).

γ) Με αιτιατική απόλυτη εκφέρεται σπανίως η μετοχή προσωπικού ρήματος (στην περίπτωση αυτή η μετοχή είναι αιτιολογική και συνοδεύεται από τα μόρια ὡς ή ὥσπερ).

Συνηθέστερη είναι η μετοχή απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων. Η μετοχή αυτή τίθεται σε αιτιατική ουδέτερου γένους ενικού κυρίως αριθμού. Η απόλυτη μετοχή σε αιτιατική είναι κυρίως εναντιωματική και σπανιότερα χρονική, αιτιολογική ή υποθετική. Οι πιο συνηθισμένες μετοχές σε αιτιατική απόλυτη είναι οι ακόλουθες: ἄδηλον ὄν, ἀδύνατον ὄν, αἰσχρὸν ὄν, γεγραμμένον, δέον, δεῆσον, δίκαιον ὄν, δόξαν,

δόξαντα, δυνατὸν ὄν, εἰρημένον,ἐξὸν, μέλον, μεταμέλον, μετὸν, οἷόν τε ὄν, παρασχὸν, παρὸν,

πρέπον, προσῆκον, προσταχθὲν προστεταγμένον, ῥᾴδιονὄν, τυχὸν, ὑπάρχον, χρεὼν

Ἐξόν μοι ἴσον λαμβάνειν οὐκ ἐλάμβανον.

Σπανίως η απόλυτη μετοχή συναντάται και σε ονομαστική πτώση (σχήμα ανακόλουθο).

Συνημμένη μετοχή

Συνημμένη λέγεται η επιρρηματική μτχ., όταν το υποκείμενο της είναι συντακτικός όρος (υποκείμενο, αντικείμενο, δοτ. προσωπική κ.λπ.) της πρότασης στην οποία ανήκει.

Π.χ. Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον^[1]. [μτφ.: Ο Κύρος, αφού συγκέντρωσε στρατό, πολιορκούσε τη Μίλητο.]
Το υποκείμενο Κῦρος της μετοχής συλλέξας είναι και υποκείμενο του ρήματος ἐπολιόρκει.

Η επιρρηματική μτχ. σε ονομαστική πτώση είναι συνημμένη με το υποκείμενο του ρήματος.

Συνημμένη μπορεί να είναι η μτχ. των προσωπικών ρημάτων και βρίσκεται σε οποιαδήποτε πτώση.

Συνημμένες είναι οι τελικές και ενίοτε οι υπόλοιπες επιρρηματικές μετοχές.
π.χ. Ἔπεμψε Θεόπομπον εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα.

__________________________________________

Βιβλιογραφία:

Ασωνίτης, Ν. Σ., Αναγνωστόπουλος, Β. Δ. χ. χ. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (σε 66 ενότητες). Αθήνα: “Φιλολογικές εκδόσεις Εμμ. Αναστασάκη”.
Liddell, H. G., Scott, R. 1940. A Greek-English Lexicon. Revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie. Oxford: Clarendon Press
Μανδηλαράς, Β. 1990³. Η δομή της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα.
Μουμτζάκης, Α. Β. 2004. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής. Α΄, Β΄, Γ΄ Ενιαίου Λυκείου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Μπαχαράκης, Μ. Ι. 1987. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής. Θεσσαλονίκη: Μπαχαράκης.
Μπίλλα, Π. 2007¹. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Σταματάκος, Ι. Δ. 1972. Λεξικόν τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσης. Αθήνα: Βιβλιοπρομηθευτική.