«Τα μνημεία και η ιστορία μας»
Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Ξαφνικά κάτι δείχνει να άλλαξε το τελευταίο διάστημα στη ζωή μας σχετικά με το παρελθόν και τα μνημεία μας. Ξαφνικά, όλοι καθηλωθήκαμε στις τηλεοράσεις και στις οθόνες των υπολογιστών μας, γεμάτοι δέος, αγωνία και περιέργεια για το περιεχόμενο του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη. Ξαφνικά, το εθνικό μας συναίσθημα δείχνει να εκτοξεύθηκε στα ουράνια, προσδοκώντας επιτέλους να κλείσουν κάποια αλλότρια στόματα, που τόσα και τόσα έχουν ξεστομίσει στο παρελθόν σχετικά με την «πατρότητα» της Μακεδονίας.
Όλα αυτά καλά και μπράβο μας που έστω και με αυτόν τον τρόπο ενδιαφερθήκαμε για το παρελθόν μας. Εντελώς, όμως, ξαφνικά, γιατί το τωρινό μας ενδιαφέρον δε συνάδει σε καμιά περίπτωση με τη στάση που επιδείξαμε στο εγγύς και μακρινό παρελθόν γενικά σε κάθε πολιτιστικό δημιούργημα των προγόνων μας. Μπορεί να είμαστε απόγονοι ενός μεγάλου αντικειμενικά πολιτισμού, όμως μάλλον δε στεκόμαστε και με το δέοντα σεβασμό απέναντί του.
Και εξηγούμαι… Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο μέρος του λαού μας δεν έχει και την καλύτερη «σχέση» με τα μνημεία μας, καθώς αν έτυχε κάποια στιγμή εντελώς τυχαία – στο πλαίσιο μιας εκδρομής, κομμάτι της οποίας υπήρξε και η επίσκεψη σε κάποιο αρχαιολογικό χώρο – να γνωρίσει κάποια από αυτά, έχει καλώς… Από την άλλη ίσως στο παρελθόν και να μην φρόντισαν κάποιοι ώστε το παιδί να έλθει σ’ επαφή με κάποια μνημεία του ιδιαίτερου τόπου του. Η ουσία είναι ότι η επαφή μας με αυτά υπήρξε μάλλον καθαρά επιδερμική…
Σε γενικές γραμμές η στάση μας απέναντι στο παρελθόν μας πάντα δεν ήταν και η δέουσα. Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει για «πέτρες» – όπως απαξιωτικά αποκαλούν πολλοί – Έλληνες − τα μνημεία μας; Μήπως δεν είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο – για τα δεδομένα της ιστορίας μας − μέρος των Ελλήνων ίσως και να μην έχει επισκεφθεί κάποιο αρχαιολογικό μνημείο;
Παρόλα αυτά, όμως, τις τελευταίες μέρες μάλλον κάτι πάει να αλλάξει. Το ενδιαφέρον πολλών έχει εστιάσει στη μεγάλη αυτή ανακάλυψη που ίσως αλλάξει πολλά στα πολιτιστικά κι όχι μόνο δρώμενα της χώρας μας, αλλά και παγκοσμίως. Ξαφνικά, τα φώτα τη δημοσιότητας έπεσαν πάνω στη μικρή μας χώρα, με την προσδοκία ότι ίσως και να «μεγαλώσει» ξαφνικά στα μάτια και στην υπόληψη πολλών.
Όλοι, λοιπόν, αναμένουμε… Αναμένουμε με μεγάλη αγωνία τα αποτελέσματα των ανασκαφών. Αναμένουμε ως έθνος να νιώσουμε τη συγκίνηση και το δέος που πριν κάποιες δεκαετίες «πλημμύρισαν» τον αείμνηστο Μ. Ανδρόνικο. Αναμένουμε να νιώσουμε έστω και με αυτόν τον τρόπο υπερήφανοι.
Ίσως, όμως, τα αποτελέσματα να μην επιβεβαιώσουν τις προσδοκίες μας. Ίσως τελικά τίποτα απ’ όσα περιμέναμε δεν επαληθευτούν. Η ουσία είναι ότι ως έθνος οφείλουμε να είμαστε μονίμως υπερήφανοι για την ιστορία μας και να μην περιμένουμε μια μεγάλη ανακάλυψη για να θυμηθούμε τις ρίζες μας και να τονώσουμε το εθνικό μας συναίσθημα. Να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα την ιστορία μας, ώστε να καταλαβαίνουμε και καλύτερα το μέγεθος όλων αυτών των ανακαλύψεων…
