Μετατροπή της παθητικής σύνταξης σε ενεργητική
Επιμέλεια: Άρης Ιωαννίδης
Κατά τη μετατροπή της παθητικής σύνταξης σε ενεργητική παρατηρούμε τις αντίστροφες αλλαγές απ’ ότι στη μετατροπή της ενεργητικής σε παθητική.
Απλή παθητική σύνταξη, χωρίς αντικείεμενο:
Κατά τη μετατροπή της παθητικής σύνταξης με μονόπτωτο ρήμα έχουμε τις εξής μεταβολές:
α) το παθητικό ρήμα μετατρέπεται σε ενεργητικό
β) το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται αντικείμενο
γ) το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο του ενεργητικού
παθητική σύνταξη | Οἱ Άθηναῖοι | ἐνικήθησαν | ὑπὸ τῶν Λακεδαιμονίων |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | |
ενεργητική σύνταξη | υποκείμενο | ρήμα | αντικείμενο |
Οἱ Λακεδαιμόνιοι | ἐνίκησαν | τοὺς Ἀθηναίους |
Παθητική σύνταξη με αντικείμενο:
Κατά τη μετατροπή της παθητικής σύνταξης με αντικείμενο έχουμε τις εξής μεταβολές:
α) το παθητικό ρήμα μετατρέπεται σε ενεργητικό
β) το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται άμεσο αντικείμενο
γ) το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο του ενεργητικού
δ) το αντικείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται έμμεσο αντικείμενο του ενεργητικού
παθητική | Αἱ πόλεις | ἐδόθησαν | ὑπὸ βασιλέως | Τισσαφέρνει |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | αντικείμενο | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | άμεσο αντικ | έμμεσο αντικ. |
Ὁ βασιλεὺς | ἔδωκε | τὰς πόλεις | Τισσαφέρνει |
δες κι εδώ
Εξαιρέσεις
α) Όταν το ρήμα έχει τη σημασία του αἰτῶμαι, το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται έμμεσο αντικείμενο, π.χ.
παθητική | Ὁπλῖται | αἰτοῦνται | ὑπὸ τοῦ Ἡριππίδου | τὸν Ἀγησίλαον |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | αντικείμενο | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | άμεσο αντικ | έμμεσο αντικ. |
Ὁ Ἡριππίδας | αἰτεῖ | τὸν Ἀγησίλαον | ὁπλίτας |
β) Στην περίπτωση των ρημάτων ἀποκόπτομαι ὑπό τινος, ἀποτέμνομαι ὑπό τινος, ἐκκόπτομαι ὑπό τινος, ἐπιτάσσομαι ὑπό τινος, ἐπιτρέπομαι ὑπό τινος, το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται έμμεσο αντικείμενο σε γενική ή δοτική, π.χ.
παθητική | Οἱ ἑννέα ἄρχοντες | ἐπιτετραμμένοι ἦσαν | ὑπὸ τούτων | τὴν φυλακήν |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | αντικείμενο | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | έμμεσο αντικ | άμεσο αντικ. |
Οὗτοι | ἐπέτρεψαν | τοῖς ἑννέα ἄρχουσι | τὴν φυλακὴν |
Παθητική σύνταξη με κατηγορούμενο του υποκειμένου:
Όταν το υποκείμενο του παθητικού ρήματος συνοδεύεται από κατηγορούμενο, τότε έχουμε τις εξής μεταβολές:
α) το παθητικό ρήμα τρέπεται σε ενεργητικό
β) το υποκείμενο του παθητικού γίνεται αντικείμενο
γ) το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος
δ) το κατηγορούμενο του υποκειμένου γίνεται κατηγορούμενο του αντικειμένου
παθητική | Τὸ χωρίον | ὠνόμασται | ὑπὸ τῶν Συρακοσίων | Έπιπολαί. |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | κατηγορούμενο υποκ. | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | άμεσο αντικείμενο | κατηγορούμενο αντικ. |
Οἱ Συρακόσιοι | ὠνομάκασι | τὸ χωρίον | Ἐπσιπολάς. |
Ρήμα που συντάσσεται με σύστοιχο αντικείμενο:
α) Όταν το ρήμα συντάσσεται με σύστοιχο υποκείμενο, τότε το σύστοιχο υποκείμενο μετατρέπεται σε σύστοιχο αντικείμενο, π.χ.
παθητική | Ὁ πόλεμος | οὕτως ἐπολεμήθη | ὑφ’ ἡμῶν |
σύστοιχο υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | σύστοιχο αντικ. |
Ἡμεῖς | οὕτως ἐπολεμήσαμεν | τὸν πόλεμον |
β) Όταν το ρήμα συντάσσεται με σύστοιχο αντικείμενο, τότε το σύστοιχο αντικείμενο παραμένει αμετάβλητο, π.χ.
παθητική | Ἡ πόλις | ἐβλάφθη | ὑπὸ Τιμάρχου | μεγάλα |
υποκείμενο | ρήμα | ποιητικό αίτιο | σύστοιχο αντικείμενο | |
ενεργητική | υποκείμενο | ρήμα | άμεσο αντικ | σύστοιχο αντικείμενο |
Τίμαρχος | ἔβλαψε | τὴν πόλιν | μεγάλα |
___________________________________
Βιβλιογραφία:
- Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α’, Β’, Γ” Γυμνασίου, Πολυξένη Μπίλλα, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α 2007
- Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής, Α. Β. Μουμτζάκης, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση 2006
- Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Λιναρδής Ιωάννης, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2009
- Εγχειρίδιο γλωσσικής διδασκαλίας, ΟΕΔΒ
- Συντακτικό της Αρχαίας ελληνικής, Aναγνωστόπουλος Δ. Βασίλης, Εκδόσεις Αναστασάκη
- Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα, Υπουργείο Παιδείας
Δείτε ακόμα: Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Λυκείου
- Πώς θα εξετάζονται τα Αρχαία ελληνικά στη Β’ και τη Γ’ Λυκείου
- Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Λυκείου: Κριτήρια αξιολόγησης από το ΙΕΠ σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις
- 15 δωρεάν βοηθήματα για το «άγνωστο κείμενο» στα αρχαία ελληνικά
- «Συνοπτικό Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» δωρεάν e-book
- «Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού» δωρεάν e-book
- Κατεβάστε δωρεάν τη Γραμματική και το Συντακτικό του Αχιλλέα Τζάρτζανου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο