Το ποιητικό αίτιο: Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Επιμέλεια: Άρης Ιωαννίδης

Ποιητικό αίτιο ονομάζεται το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται η ενέργεια που δέχεται το υποκείμενο ενός παθητικού ρήματος.  Είναι το αναγκαίο συμπλήρωμα του παθητικού ρήματος, γιατί δείχνει αυτό(ν) που προκαλεί τη μεταβολή που επέρχεται στην κατάσταση του νέου υποκειμένου.

Παρουσιάζεται στο λόγο με τις εξής  μορφές:

Εμπρόθετα:  με την πρόθεση ὑπὸ + γενική, π.χ. Κέφαλος ἐπείσθη ὑπὸ Περικλέους. (= Ο Κέφαλος πείστηκε από τον Περικλή.) και σπανιότερα με τις προθέσεις:  ἀπό, ἐκ, πρός, παρὰ + γενική, π.χ. Οὐδέν ἀξιόλογον ἐπράχθη ἀπό τοῦ Ἀριστογείτονος…  Τὰ δῶρα πέμπεται παρὰ τοῦ βασιλεύοντος. (= Τα δώρα έχουν σταλεί από το βασιλιά.)…

Με απρόθετη δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου (δοτική ονόματος ή αντωνυμίας),ύστερα από Συντελικό χρόνο (Παρακείμενο, Υπερσυντέλικο και Συντελεσμένο Μέλλοντα παθητικής διάθεσης),  καθώς και ύστερα από ρηματικά επίθετα σε – τέος – τος,  π.χ. Ταῦτα Ὁμήρῳ γέγραπται.(= αυτά έχουν γραφτεί από τον Όμηρο)… ταῦτα τῇ πόλει ἐβεβούλευτο (= αυτά έχουν αποφασιστεί από την πόλη)…οὐδὲν ἡμάρτηταί μοι. (= Κανένα αδίκημα δεν έχω διαπράξει.)… τοῖς παλαιοῖς ποιηταῖς δεδήλωται τοῦτο…

___________________________________

Βιβλιογραφία:

  1. Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α’, Β’, Γ’ Γυμνασίου, Πολυξένη Μπίλλα, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α 2007
  2. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής, Α. Β. Μουμτζάκης, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση 2006
  3. Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Λιναρδής Ιωάννης, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2009
  4. Εγχειρίδιο γλωσσικής διδασκαλίας, ΟΕΔΒ
  5. Συντακτικό της Αρχαίας ελληνικής, Aναγνωστόπουλος Δ. Βασίλης, Εκδόσεις Αναστασάκη
  6. Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα, Υπουργείο Παιδείας

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά του Λυκείου

1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό

 Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime