«Σχολείο VS Φροντιστήριο»
Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Κανείς πιστεύω δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι το φροντιστήριο – ως θεσμός πλέον – δεσπόζει τις τελευταίες δεκαετίες στα εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας μας. Μόνο της χώρας μας; Θα έλεγα όχι. Πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο που κυριαρχεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, με διαφορετικούς βέβαια προσανατολισμούς και στοχεύσεις. Αλλά, βέβαια, δεν παύει παντού να αποτελεί μια επιπλέον βοήθεια, που παρέχεται σε παιδιά κι ενήλικες, προκειμένου να υλοποιήσουν κάποιο στόχο τους.
Σκοπός του παρόντος άρθρου σε καμία περίπτωση δεν είναι να εξάρει τη σημασία του φροντιστηρίου, αλλά και ούτε να απαξιώσει το ρόλο του σχολείου και των φορέων του. Σκοπός μου απλώς είναι να εντοπίσουμε εκείνους τους παράγοντες που έχουν ανάγει το φροντιστήριο σε περίοπτη θέση και το έχουν καταστήσει κάτι περισσότερο από αναγκαίο στη ζωή μας.
Από μικρή ηλικία, λοιπόν, κύριο μέλημα των γονιών είναι η επιλογή ενός «καλού» φροντιστηρίου (ή κέντρου μελέτης, ακολουθώντας τη μόδα των τελευταίων ετών) προκειμένου σιγά – σιγά το παιδί να εξοικειώνεται με την πραγματικότητα. Η κατοχή ενός – ή και περισσοτέρων – πτυχίου ξένων γλωσσών, υπολογιστή… ή η πρόσβαση μελλοντικά σε κάποια «δυνατή» σχολή αποτελούν εκείνους τους παράγοντες που δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια διαφοροποίησης του έλληνα γονέα.
Μπροστά σ’ αυτήν την κατάσταση, λοιπόν, η πολιτεία δεκαετίες τώρα προσπαθεί – μάταια – να ανατρέψει τα δεδομένα και με διάφορες μεταρρυθμίσεις «υπόσχεται» ότι θα καταπολεμήσει την παραπαιδεία… Γιατί, όμως, δεν το καταφέρνει και χρόνο με το χρόνο, ακόμη και κάτω από αντίξοες οικονομικές συνθήκες, όπως οι παρούσες, το φαινόμενο που ακούει στο όνομα φροντιστήριο, ολοένα και γιγαντώνεται;
Οι απαντήσεις είναι μπροστά μας… Το σύστημα της παρεχόμενης εκπαίδευσης μάλλον δεν πείθει. Και το ανησυχητικό είναι ότι πλέον δεν πείθει μόνο τους γονείς, αλλά ούτε και τα ίδια τα παιδιά. Όπως προανέφερα σκοπός του άρθρου μου δεν είναι να απαξιώσει σε καμία περίπτωση τις φιλότιμες κι υπεράνθρωπες – κάτω από δυσχερείς κι ακατάλληλες πολλές φορές συνθήκες – προσπάθειες πολλών καθηγητών του δημοσίου, που δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό προκριμένου να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν στους μαθητές τους. Τα παιδιά δυστυχώς δείχνουν να απαξιώνουν το σχολείο, κάτι που επιβεβαιώνεται κι από το γεγονός ότι παραμονές των Πανελληνίων τα σχολεία «ερημώνουν» στην κυριολεξία…
Από την άλλη τον καθηγητή του σχολείου δεν τον επιλέγει ο μαθητής. Αντίθετα του τον «επιβάλλουν», ό,τι κι αν είναι… Στο φροντιστήριο δε ο καθηγητής είναι προσωπική επιλογή του γονιού ή και του ίδιου του παιδιού… Καθημερινά υπόκειται σε σχολαστική «αξιολόγηση» – για να χρησιμοποιήσω έναν επίκαιρο όρο – από τον πιο δύσκολο κι αυστηρό κριτή, που δεν είναι άλλος από τον ίδιο το μαθητή. Η ενδεχόμενη επιτυχία ή αποτυχία του , μάλλον θεωρούνται κι επιτυχία ή αποτυχία περισσότερο του φροντιστηρίου και λιγότερο του σχολείου… Απλώς σκιαγραφώ μια πραγματικότητα που ήδη έχει διαμορφωθεί, περισσότερο στη συνείδηση του έλληνα γονιού, ο οποίος – και με το δίκιο του – δείχνει να έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις από το φροντιστήριο, καθώς άλλωστε αποτελεί και προσωπική του επιλογή.
Από την άλλη όμως είναι σαφώς πολύ ανησυχητικό το γεγονός αυτής της έντονης απαξίωσης που υφίσταται το σχολείο και ιδιαίτερα οι καθηγητές από την πλειοψηφία των μαθητών και των γονέων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τελικές κριτές όλου του αγώνα των μαθητών είναι οι βαθμολογητές των γραπτών τους, που δεν είναι άλλοι από τους καθηγητές τους στα σχολεία. Δεν είναι σωστό, λοιπόν, κανείς μας να απαξιώνει αυτούς τους ανθρώπους που έχουν τον πρώτο αλλά και τον τελευταίο λόγο για την επίτευξη των ονείρων κάθε παιδιού. Ίσως, σ΄αυτό το σημείο, ευθύνεται αποκλειστικά η Πολιτεία, που δε φροντίζει να «θωρακίσει» τον καθηγητή του σχολείου και να τον ανυψώσει στα μάτια και στη συνείδηση γονιού και μαθητή. Αντίθετα, με τον τρόπο της διαρκώς τον υποβαθμίζει, τον υποτιμά, αμφισβητεί τις δυνατότητές του μέσω διαγωνισμών τύπου ΑΣΕΠ, μέσω αξιολόγησης, μέσω μισθών «πείνας» … Σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν είναι θεμιτό ο καθηγητής να αποτελέσει φόβητρο, εφάμιλλο εκείνου του προτύπου καθηγητή που δέσποζε στα σχολεία πριν από δεκαετίες.
Από την άλλη, όσο καλή και να είναι η πρόθεση ενός ανθρώπου να βοηθήσει τους μαθητές του στη δημόσια εκπαίδευση, μάλλον οι συνθήκες δε θα του το επιτρέψουν, αντίθετα θα τον αποθαρρύνουν. Εξαντλητικό πρόγραμμα σπουδών , που θέλει τον καθηγητή «μηχανή» παραγωγής και μετάδοσης γνώσεων… Απρόβλεπτοι παράγοντες – απεργίες, καταλήψεις, ελλείψεις βιβλίων, ελλιπής υλικοτεχνική υποδομή… – αλλά και προβλεπόμενοι – αργίες για γιορτές κι όχι μόνο, εκδρομές μονοήμερες, τριήμερες, πενθήμερες… – βγάζουν τους πάντες από το ρυθμό τους. Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι καλείται να αντεπεξέλθει στο σκοπό του «παλεύοντας» πολλές φορές μέσα σε μία «πολυφορτωμένη» κι ανομοιογενή αίθουσα, πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων, με διαφορετικούς στόχους από μαθητή σε μαθητή.
Οι λόγοι, λοιπόν, που σ΄αυτήν την αναμέτρηση μάλλον αναδεικνύουν το φροντιστήριο «νικητή» είναι ορατοί… Και σε κάθε περίπτωση το σύστημα είναι αυτό που λειτουργεί ως «αναβολικό» του και δεν αφήνει κανένα απολύτως περιθώριο στο σχολείο να αντιμετωπίσει επί ίσοις όροις το μεγάλο του αντίπαλο, που δεν είναι άλλος από το φροντιστήριο…
