Πάντα θα με ακολουθούν εκείνες οι Αυγουστιάτικες παιδικές μνήμες. Μνήμες γλυκές χαμένες στην αχλή του χρόνου, πάντα παρούσες όμως. Όλα αλλάζουν στη ζωή, εκτός από τις μνήμες μας. Το χωριό μου θάφτηκε από τις μπουλντόζες της ΔΕΗ χάριν του λιγνίτη, αλλά κανείς δεν μπορεί να μου κλέψει τις κιτρινισμένες φωτογραφίες του μυαλού μου και τα Αυγουστιάτικα φεγγάρια μου στην μεγάλη αυλή μας. Εκεί, στη μέση της Σαριγκιόλ, της Κίτρινης Λίμνης, που την αποξήραναν πριν από τον Πόλεμο για να στηθούν στην κοιλάδα της Κοζάνης τα χωριά των προσφύγων και αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε ο πολύτιμος λιγνίτης, τα εργοστάσια της ΔΕΗ. Εγώ επιστρέφω συνεχώς στις χορταριασμένες αυλές και στα χαλάσματα.
Αύγουστος σήμαινε για μας καπνά και προσμονή για το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στο κοντινό κεφαλοχώρι, τη Χαραυγή. Το σπάσιμο του καπνού όλο τον Αύγουστο κυριαρχούσε σε όλο το χωριό. Εκεί γύρω στις 3 τα ξημερώματα άκουγες φασαρία από ποδοβολητά αλόγων και γαϊδουριών, κοφίνια να φορτώνονται, φωνές γυναικών να ξυπνούν τα παιδιά και σε λίγο μικρές λάμπες στο σκοτάδι… τα καπνοχώραφα βρίσκονταν στο βάλτο. Το μάζεμα του καπνού τον Αύγουστο ήταν πιο εύκολο, γιατί είχε φεγγάρι λαμπερό και βοηθούσε στο σπάσιμο του καπνού. Συνήθως αυτή την εποχή είχαμε το τελευταίο φύλλο, η δουλειά τελείωνε με την ανατολή του ήλιου, φόρτωμα του καπνού στα κοφίνια και επιστροφή στο χωριό.
Στο χωριό μου τέτοια εποχή μαζεύαμε τα πικρά καπνά
Θυμάσαι τη μυρουδιά τους;
Στα κεραμίδια κούρνιαζαν τα περιστέρια μας
Τα βλέπεις;
Τον Αύγουστο φυσούσε δυνατός αέρας
Τον ακούς ακόμα;
Στο απέναντι βουνό μας σηκώνεται βαριά σκιά
Την είδες;
τα ματωμένα μου γόνατα
αιμάτινος επίδεσμος
τα θυμάσαι;
Γιώτα Ι.
Αγαπημένο θέμα όλου του μήνα το πανηγύρι της Παναγιάς στο διπλανό κεφαλοχώρι, στη χαραυγή, η μάνα με ταξίματα προσπαθούσε να νικήσει την παιδική μας τάση στο παιχνίδι και όχι στη δουλειά. Ωστόσο, υπήρχε όμως αυτή η συντροφικότητα, το κουβεντολόι, τα καλαμπούρια, τα παραμύθια και τα τραγούδια! Παρ’ όλη την κούραση και τα ξενύχτια τους, οι άνθρωποι συζητούσαν, αστειεύονταν, έλεγαν ιστορίες με τις ώρες, εκεί στον ίσκιο κάτω από τις μουριές.
Ο πλανόδιος μανάβης να διαλαλεί τα καρπούζια του παίζοντας στη διαπασών τις επιτυχίες της εποχής. Για πολλούς από τους κατοίκους οι απαλλοτριώσεις και οι αναγκαστικές μετακινήσεις ήταν μια καλύτερη τύχη. Απέκτησαν καινούργια σπίτια, τα χωριά ρυμοτομία, σύγχρονα δίκτυα υποδομών. Για άλλους ήταν ένας νέος ξεριζωμός. Όπως και να έχει εκείνοι οι Αύγουστοι υπάρχουν μόνο στη μνήμη μου μαζί με το χωριό μου…
Γιώτα Ιωακειμίδου*
Φιλόλογος
