«Η θεωρία των ανθρώπινων ημισφαιρίων»
Γράφει ο Θανάσης Πάνου
«Η ποίηση είναι η οδός του νου στο βαθμό που αποκαλύπτει την ανατομία και την ψυχολογία του θεϊκού σύμπαντος»
ΜΟΝΛΙ ΧΟΛ, φυσικός
Η θεωρία ότι τα δύο ημισφαίρια έχουν αναλάβει διαφορετικούς ρόλους πρωτοδιατυπώθηκε από τον Γάλλo βιολόγο ΠΟΛ ΜΠΡΟΚΑ (1824-1880). Αργότερα, με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, αποδείχθηκε ότι το δεξί ημισφαίριο «ειδικεύεται» στη μουσική, στις τέχνες, στα μαθηματικά, στη μαθηματική επιδεξιότητα, στην ικανότητα προσανατολισμού και θεωρείται ότι ελέγχει τους μηχανισμούς της διαισθητικής νοημοσύνης, της οπτικής ερμηνείας και της ολιστικής αντίληψης.
Αντίθετα οι λειτουργίες που εδρεύουν στο αριστερό ημισφαίριο είναι περισσότερο λογικές, συμβολικές και αναλυτικές. Έχει χαρακτηριστεί «ευγενές ημισφαίριο» και σε αυτό εντοπίζονται τα κέντρα του λόγου και της λογικής. Η πρόοδος της τεχνολογίας, ειδικότερα στον χώρο της νευροαπεικόνισης, κάνει δυνατή τη σταδιακή εξιχνίαση στοιχείων που συνθέτουν μια πιο εμπεριστατωμένη εικόνα για την λειτουργία της γνώσης και της σύλληψης των εννοιών.
Με βάση τις νευροαπεικονιστικές μεθόδους θεωρείται ότι οι ικανότητες υποβόσκουν σ’ ολους μας αλλά υπερνικούνται από τις πνευματικές λειτουργίες που επιβάλει η εγκεφαλικά «αριστερή» κοινωνία μας. Μερικές φορές όμως φαίνεται ότι αποκαλύπτεται -έστω και στιγμιαία- η ενόραση όταν τυγχάνει να «πιάσουμε» κάτι αστραπιαία ή όταν ανακαλύπτουμε ικανότητες που ως τότε αγνοούσαμε. Η ύπνωση, ο εγκεφαλικός ερεθισμός κατά την διάρκεια νευροχειρουργικών επεμβάσεων, η συνομιλία με ανθρώπους που ο λόγος τους μπορεί να προκαλέσει ερέθισμα σκέψης ή χαλάρωση, προσκομίζουν στοιχεία που παραπέμπουν σε ένα τεράστιο ρεζερβουάρ σκέψης, έμφυτο σε κάθε άνθρωπο. Δεν είναι τυχαία φυσικά η θέση του ΦΡΟΫΝΤ για τον ονειρικό κόσμο μας: «Η καταβύθιση στα βάθη της ψυχής για να γνωρίσουμε τα ανυπολόγιστα κίνητρα των πράξεών μας. Τα όνειρα αποτελούν το τρανότερο παράδειγμα ερεθίσματος που μπορεί να αγγίξει και να αναζωογονήσει αυτή την δεξαμενή».
Οι ΜΙΛΕΡ και ΚΡΕΓΚ ΧΟΥ του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον συνέκριναν τις απεικονίσεις των ασθενών με άνοια με εκείνες ενός εννιάχρονου χαρισματικού αυτιστικού. Τα αποτελέσματα έδειξαν αυξημένη κυκλοφορία αίματος σε συγκεκριμένα μέρη του νεοφλοιού, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο σε λειτουργίες υψηλά γνωστικές και μειωμένη στον αριστερό κροταφικό λοβό, τον υπεύθυνο για λειτουργίες μνήμης και συναισθημάτων.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 οι ΝΟΡΜΑΝ ΓΚΕΣΟΥΙΝΤ και ΑΛΜΠΕΡΤ ΓΚΑΛΑΜΠΟΥΡΝΤΑ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ανέπτυξαν μια εμπεριστατωμένη θεωρία σχετικά με την λειτουργία των ημισφαιρίων. Οι δύο νευρολόγοι σημειώνουν ότι το αριστερό ημισφαίριο ολοκληρώνεται αναπτυξιακά μετά το δεξί. Το μυστικό της χαμένης παιδικότητας που ψάχνουν μέσα από την τέχνη ή από την γλώσσα των συμβόλων και της ποίησης άρχισε να αποδεικνύεται και από την τεχνολογία.
Η εγκεφαλικά «αριστερή» κοινωνία μας παρεμβαίνει στα νευρικά κυκλώματα στην σκέψη, στην ενόραση και εμποδίζει να ανοίξει η πόρτα που οδηγεί στα βάθη του εγκεφάλου και στις ανώτερες πνευματικές διεργασίες.
Ο Μ. ΜΙΣΚΙΝ του National institute of Mental Health διακρίνει δύο κύρια νευρικά κυκλώματα που ελέγχουν της μνημονικές λειτουργίες: Ένα ανώτερο που ελέγχει την σημασιολογική, εννοιολογική και γνωστική μνήμη και ένα κατώτερο που ελέγχει την πιο πρωτόγονη διαδικαστική μνήμη. Η μνήμη των ανθρώπων της διανόησης και των τεχνών φαίνεται ότι ανήκει στη δεύτερη κατηγορία.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι μεγάλοι στοχαστές των Ελληνικών γραμμάτων,
ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΑΙΣΧΥΛΟΣ , ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ,ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ
μπόρεσαν και έδωσαν έννοιες οι οποίες σημάδεψαν τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό.
«Στην ελληνική γλώσσα μπορείς να βρεις τις πρώτες έννοιες εκφρασμένες»
ΧΑΙΖΕΝΜΠΕΡΓΚ
