«Αναπηρία και Ειδική Αγωγή στην Ελλάδα»
Γράφει ο Βαγγέλης Μπουναρτζής
«Αναπηρία είναι κάθε χρόνια βλάβη ή ελλειπτικότητα που επέρχεται στις σωματικές, πνευματικές ή και ψυχικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, με αποτέλεσμα να εμποδίζει το άτομο να εργάζεται, να αυτοεξυπηρετείται ή να επικοινωνεί με το περιβάλλον του» (Ιωνίου – Σιδερά Α, 1996).
Μερικά άτομα έρχονται στον κόσμο ανάπηρα και άλλα γίνονται ανάπηρα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Έτσι έχουμε άτομα «εκ γενετής» ανάπηρα και άτομα με «επίκτητες» αναπηρίες.
α. Σωματικές αναπηρίες
- Κινητικές (τετραπληγίες κλπ).
- Αναπηρίες λειτουργίας εσωτερικών συστημάτων π.χ. καρδιοπάθειες, φυματίωση, νεφρική ανεπάρκεια κλπ.
- Χρόνιες δερματικές παθήσεις.
- Αναπηρίες στην ομιλία.
- Ιδιόμορφες χρόνιες παθήσεις (επιληψία, λέπρα κλπ).
- Αναπηρίες αισθητηρίων οργάνων (τυφλότητα, βαρηκοΐα κλπ).
β. Ψυχικές αναπηρίες και πνευματικές (διανοητικές)
- Νευρώσεις και ψυχώσεις (σχιζοφρένειες, συναισθηματικές διαταραχές, δυσκολίες κοινωνικής προσαρμογής).
- Διανοητικές καθυστερήσεις. (Hales G, 1996)
Οι κάθε είδους από τις πιο πάνω αναπηρίες δημιουργούν ιδιαίτερες περιπτώσεις, που η κάθε μία οφείλεται να παρατηρείται και να αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Είναι κατανοητό, ότι υπάρχει και θα πρέπει να υπάρχει μια ακόμα πιο μεγάλη ευαισθησία, σχετικά με τις αναπηρίες στην παιδική ηλικία, αλλά και στην εφηβική, μιας και οι περίοδοι αυτές του ανθρώπου είναι πολύ σημαντικές, τόσο ψυχικά, όσο και συναισθηματικά, αλλά και εκπαιδευτικά. Τα παιδιά με αναπηρίες, είναι τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα οποία πρέπει να εντάσσονται εκπαιδευτικά σε ιδιαίτερες συνθήκες μάθησης, ανάλογα με το νοητικό, μαθησιακό και γνωστικό τους επίπεδο. Μόνο με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά αυτά θα καταστούν ικανά να μάθουν όσο γίνεται περισσότερα και πιο χρήσιμα πράγματα, ακόμα και για την μετέπειτα πορεία της ζωής τους.
Όσον αφορά στην ενσωμάτωση των παιδιών με ειδικές ανάγκες στη χώρα μας ακολουθείται το μοντέλο των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, υπάρχουν όμως πολλά προβλήματα στην υλοποίησή του. Η κύρια άποψη που επικρατεί στην ειδική αγωγή στην Ελλάδα σήμερα, επικεντρώνεται στην παροχή των ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών για όλα τα παιδιά, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους σε ένα σχολείο που οδηγεί όχι μόνο στη σχολική ενσωμάτωση, αλλά και στην κοινωνική ένταξη και αποδοχή.
Όλοι έχουμε υποχρέωση να πράττουμε έτσι, ώστε να υπάρχει ακέραιη ισότητα για όλους, επομένως και για τα παιδιά/άτομα με αναπηρίες, τα οποία ως μέλη της κοινωνίας πρέπει να ασκούν τα ίδια δικαιώματα. Οι ανάγκες των ατόμων αυτών είναι ίσης σπουδαιότητας με τις ανάγκες όλων μας και ο προγραμματισμός της πολιτείας πρέπει να τις λαμβάνει υπόψη, εξισώνοντας τις ευκαιρίες, που μπορεί να οδηγήσουν όχι μόνο σε ίσα δικαιώματα αλλά και σε ίσες υποχρεώσεις.
Οι ίσες ευκαιρίες δεν αποτελούν μία συνταγή η οποία μπορεί να εφαρμοστεί παντού με τον ίδιο τρόπο. Αποτελούν μία σειρά από αρχές που η κάθε χώρα μπορεί να εφαρμόζει με το δικό της τρόπο και μέσα στα πλαίσια της δικής της πολιτικής. Με αυτήν την έννοια, οι Πρότυποι Κανόνες δε λειτουργούν δεσμευτικά, θέτοντας ένα αυστηρό πλαίσιο εφαρμογής τους. Λειτουργούν περισσότερο ως ένα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκτιμηθεί η υπάρχουσα πολιτική και να προαχθούν πρακτικές που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας στρατηγικής ένταξης.
Βιβλιογραφία:
-Δελλασούδας, Λαυρέντιος Γ., Ποιότητα Ζωής ατόμων με Αναπηρία, δείκτης Κοινωνικής Ένταξης και Ενσωμάτωσης, από τη Θεωρία στην πράξη. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις, Κρήτη, 2006.
-Hales G. Beyond Disability, The Open University, 1996
-Ζωνίου-Σιδερά Α, Οι ανάπηροι και η εκπαίδευση τους, Μια ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση της ένταξης , Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1996.
-Ζώνιου Σιδέρη Αθηνά, Οι ανάπηροι και η εκπαίδευσή τους, Εκδόσεις Βιβλιογονία, 2000.
-Στασινός Δ. , Η Ειδική Εκπαίδευση στην Ελλάδα : Αντιλήψεις, Θεσμοί και Πρακτικές. Κράτος και Ιδιωτική Πρωτοβουλία. Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 2001.
