«Αναγκαστική στροφή στην επαγγελματική εκπαίδευση»
Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Τα μηνύματα από τα αποτελέσματα των εξετάσεων της Α’ Λυκείου, που εγκαινιάζει το «Νέο Λύκειο», δεν είναι καθόλου ευοίωνα κι αισιόδοξα. Οι επιδόσεις των μαθητών ξαφνικά «έπεσαν», ενώ πολλοί τους «κόπηκαν» λόγω της αδυναμίας τους να περάσουν τη βάση του 10 σε κάποια «βασικά», όπως τα όρισε το Υπουργείο, μαθήματα. Μάλιστα γίνεται λόγος ακόμη και για 40% αποτυχίας των μαθητών σε κάποιες περιοχές, σύμφωνα με έρευνα γνωστής εφημερίδας! Τι άλλαξε τόσο δραστικά ώστε εκεί που θεωρούσαν σχετικά αδιανόητη την παραπομπή ενός μαθητή στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου, τώρα να θεωρείται αυτονόητη για πολλούς απ’ αυτούς;
Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα είναι τραγικά για την ελληνική πραγματικότητα. Ένα πραγματικό «Βατερλώ»… Βέβαια, κάτι τέτοιο ήταν αναμενόμενο, όταν μία εβδομάδα πριν την έναρξη των εξετάσεων άνοιξε και δημοσιοποιήθηκε η περιβόητη κι αναμενόμενη «Τράπεζα Θεμάτων», η οποία το μόνο που κατάφερε ήταν να τρομοκρατήσει τους πάντες και να διαμορφώσει μια κατάσταση πανικού σ’ όσους σχετίζονταν άμεσα ή έμμεσα μαζί της. Το αποτέλεσμα γνωστό. Θέματα δυσανάλογα των γνώσεων των μαθητών, προχειρότητα, τεράστιος αριθμός θεμάτων – μερικά και «εκτός ύλης» και γενικότερα εκτός πνεύματος των σχολικών βιβλίων – βαθμολόγηση «περίεργη», απαιτήσεις «παπαγαλισμού», επίκληση της θεάς «Τύχης», θέματα ελαφρώς «εύκολα» από τους καθηγητές για το «φόβο των Ιουδαίων»… Με μία λέξη «πανικός». Όμως, και νωρίτερα να είχε δημοσιοποιηθεί πιστεύω ότι τα αποτελέσματα δε θα ήταν ιδιαίτερα καλύτερα. Πέραν του γεγονότος ότι σαφώς ο αριθμός των μετεξεταστέων θα ήταν μικρότερος, ένα άλλο ενδεχομένως πρόβλημα – εξίσου ανησυχητικό – θα έκανε την παρουσία του. Όλο το μάθημα θα περιοριζόταν αποκλειστικά και μόνο στην προετοιμασία κι επίλυση των συγκεκριμένων ασκήσεων, περιορίζοντας ή κι εξαλείφοντας παντελώς, κάθε περιθώριο παρέκκλισης από αυτές αλλά κι αυτενέργειας του καθηγητή και του μαθητή. Μιλάμε για ένα αυστηρά τυποποιημένο μάθημα με αποκλειστικά εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα, προσανατολισμένο αυστηρά σε συγκεκριμένη κατεύθυνση: την Τράπεζα Θεμάτων.
Βέβαια, για την όλη κατάσταση ευθύνονται εν μέρει και οι ίδιοι οι μαθητές. Ο λόγος είναι ότι η σχολική τους εμπειρία δεν τους είχε προετοιμάσει για κάτι ανάλογο. Η νωθρότητα του Γυμνασίου σε τίποτα δεν προεξοφλούσε το μέλλον τους στο Λύκειο. Ξαφνικά, έπρεπε να ωριμάσουν απότομα και να ανταποκριθούν σε μία «απειλητική» για τον καθένα τους εξέταση. Ακόμη και ο «καλός» πλέον μαθητής απειλείται. Μια ενδεχόμενη ατυχία είναι πλέον δυνατή να τον παραπέμψει στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου…
Το όλο σύστημα απειλείται. Τεράστια απόκλιση μεταξύ προφορικών και γραπτών βαθμών. Οι καθηγητές στην πλειοψηφία τους, αντιλαμβανόμενοι τη δύσκολη κατάσταση που έδειχνε να διαμορφώνεται, θέλησαν να βοηθήσουν την κατάσταση «πριμοδοτώντας» τους μαθητές με μεγάλη – σχετικά – βαθμολογία (μη ανταποκρινόμενη πολλές φορές στην πραγματική αξία του μαθητή).
Το ζητούμενο, όμως, ποιο είναι; Για ποιο λόγο τέτοια αλλαγή; Μάλλον η χώρα μας δε «σηκώνει» άλλους επιστήμονες… Μάλλον «κάποιοι» αποφάσισαν ότι αυτό που λείπει από την ελληνική – κι όχι μόνο – πραγματικότητα δεν είναι οι λαμβάνοντες πανεπιστημιακή αλλά επαγγελματική εκπαίδευση. Σε καμιά περίπτωση βέβαια σκοπός μου δεν είναι ούτε να απαξιώσω ούτε να υποτιμήσω αυτού του είδους την εκπαίδευση. Όμως, η επιλογή του Λυκείου που θα ακολουθήσει κάποιο παιδί πρέπει να είναι καθαρά προσωπική του υπόθεση – ή και των γονιών του – κι όχι απότοκος μιας ενδεχόμενης αποτυχίας του σ’ ένα «περίεργο» κι απαιτητικό σύστημα. Αυτός ο σκληρός «διωγμός» των ασθενέστερων (και φτωχότερων) μαθητών από το Λύκειο και η ένταξή τους σ’ ένα καθεστώς διαμόρφωσης και προετοιμασίας ενός επιστημονικο – εργατικού δυναμικού, έτοιμου να προσφέρει τις υπηρεσίες του, είναι μια ορατή πραγματικότητα.
Το «δρεπανηφόρο άρμα», λοιπόν, την Τράπεζας θεμάτων (ή θυμάτων) – όπως εύστοχα χαρακτηρίστηκε από κάποιους – έκανε τη δουλειά του. Άξιο παρατήρησης είναι και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό μετεξεταστέων ή και απορριπτόμενων μαθητών παρατηρείται σε περιοχές οικονομικά και κοινωνικά «υποβαθμισμένες», όπου οι συνθήκες εκπαίδευσης δεν είναι και οι καλύτερες. Από την άλλη σε πολλά σχολεία – κυρίως ιδιωτικά – τα ποσοστά επιτυχίας ήταν ιδιαίτερα μεγάλα… Τα συμπεράσματα δικά σας…
