Περπατούνε στο δρόμο σκυμμένοι, μονολογώντας… Δεν πρόκειται για την αρχή κάποιου μυθιστορήματος, όπου ο βασικός πρωταγωνιστής καταβεβλημένος από τα αδυσώπητα κτυπήματα της μοίρας πέφτει σε βαριά θλίψη. Πρόκειται για μια καθημερινή εικόνα ανθρώπων που σκυμμένοι πάνω από τη συσκευή του κινητού τους «μονολογούν» περπατώντας και μιλώντας σ’ ένα «hands free» – που λίγοι το αντιλαμβάνονται – δίνοντας την εικόνα ενός τρελού…
Κάποτε ο Αϊνστάιν είχε πει ότι αν κάποτε κυριαρχήσουν οι μηχανές, θα μιλάμε για έναν πολιτισμό ηλιθίων. Πόσο προφητικά υπήρξαν τα λόγια του… Βέβαια, ακούγεται άκρως προσβλητικός ο χαρακτηρισμός «ηλίθιος», ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε ανθρώπους που τουλάχιστον μέχρι σήμερα έχουν κατορθώσει – σχεδόν – τα πάντα στον τομέα των διαφόρων επιστημών, στις τέχνες…
Το θέμα, όμως, που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο πρέπει να μας απασχολεί ιδιαίτερα και συνάμα να μας προβληματίζει είναι η αρραγής σχέση που έχει διαμορφωθεί μεταξύ των παιδιών και του κινητού τους και κατ’ επέκταση του διαδικτύου. Ένα πολύ αφελές ερώτημα: έχουμε αναρωτηθεί πως θα ήταν μια μόνο μέρα – σπουδαίο κατόρθωμα αν το καταφέρουμε – η ζωή ενός παιδιού, του παιδιού μας, χωρίς κινητό και διαδίκτυο; Κι ένα ακόμη: αν μας ρωτούσε το ίδιο το παιδί μας πως ήταν μια δική μας μέρα ως έφηβοι; Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα απλή και λιτή. «Γεμάτη»…
Γεμάτη από πραγματικούς κι όχι εικονικούς φίλους… Γεμάτη από αληθινό συναίσθημα… Γεμάτη από πραγματικό κι όχι ηλεκτρονικό παιχνίδι… Γεμάτη από εμπειρίες και βιώματα έξω στον αληθινό κόσμο της γειτονιάς κι όχι του διαδικτύου και του “facebook”… Γεμάτη από καθημερινούς «αθώους» καυγάδες μεταξύ φίλων πάνω στο παιχνίδι κι όχι από “byilling” … Γεμάτη από μελανιές στα πόδια και στα χέρια κι όχι στην ψυχή… Γεμάτη από εικονογραφημένους κι όχι διαδικτυακούς ήρωες… Γεμάτη από αυτό που αποκαλούμε «αληθινή ζωή». Μια ζωή που λανθασμένα αναζητά το σημερινό παιδί μέσα την οθόνη μιας μηχανής… Βέβαια, κάθε γενιά έχει την τάση να εξωραΐζει τα «επιτεύγματα» της και να υποτιμά, ακόμη και να ισοπεδώνει, καθετί το ξένο και μακρινό απ’ αυτήν. Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, η σημερινή γενιά τι θα έχει να επιδείξει μετά από κάποιες δεκαετίες;
Η ερώτηση αντιστρέφεται. Πώς θα ήταν άραγε η ζωή ενός παιδιού σήμερα χωρίς τη δέσμευση – γιατί δέσμευση κι εθισμός θεωρείται – ενός κινητού; Η απάντηση αγνοείται… Μάλλον ένα απόλυτο κενό, σύμφωνα πάντα με την κοσμοθεωρία ενός εφήβου. «Όλη η ζωή μου ένα κενό», θα έλεγε ενδεχομένως «χωρίς το κινητό μου ή τον υπολογιστή μου». Μια σκληρή αλήθεια που πρέπει να μας ευαισθητοποιήσει όλους μας και ιδιαίτερα εμάς τους γονείς, καθώς αποτελεί αναντίρρητη διαπίστωση ότι το κινητό είναι πλέον μια προέκταση του χεριού κι ακόμη πιο ανησυχητικό του μυαλού, της σκέψης και της ίδιας της ζωή των παιδιών μας. Από χρηστικό εργαλείο μεταλλάχθηκε στα χέρια πολλών σε εργαλείο νωθρότητας του πνεύματός μας.
Πρέπει, όμως, να κάνουμε αυτό που τόσο καλά έχουμε «μάθει», δηλαδή να ρίπτουμε τη λίθο του αναθέματος στο κεφάλι των ανώριμων παιδιών; Πιστεύω ότι είναι τα τελευταία που ευθύνονται γι’ αυτήν την κατάσταση. Ποιοι, όμως, πραγματικά ευθύνονται; Ας ξεκινήσουμε… Πρώτα – πρώτα εμείς οι γονείς. Ο τίτλος γονιός που δικαιωματικά μας αποδόθηκε λόγω της βιολογικής συγγένειάς μας με τα παιδιά μας, ίσως πρέπει να αποκτήσει βαθύτερο περιεχόμενο. Να αποκτήσει πνευματικό υπόβαθρο, μέσω της παροχής ενός σωστού προτύπου, απαλλαγμένο από κάθε στοιχείο επιβλαβές για τη συγκρότηση της νεανικής προσωπικότητας. Πολλές φορές άλλωστε εμείς οι ίδιοι δεν ανεχόμαστε να μένει το παιδί μας «πίσω» σε σχέση με τους συνομηλίκους του, όσον αφορά βέβαια τα επιτεύγματα της επιστήμης. Πιστεύουμε άλλοτε πως μέσω του κινητού το άγρυπνο βλέμμα του «Μεγάλου Αδερφού» θα μας ενημερώνει για το παιδί μας και θα αποτελέσει μια ασπίδα προστασίας γύρω του, γκρεμίζοντας κάθε σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας.
Ευθύνεται, όμως, και το γενικότερο πνεύμα της εποχής μας, που καταδικάζει και στιγματίζει κάθε περίπτωση «ψηφιακού αναλφαβητισμού». Ευθύνεται και το ευρύτερο καταναλωτικό πνεύμα που διέπει την κοινωνία μας και το οποίο έχει ανάγει το κινητό σε ένδειξη κύρους, φήμης, γοήτρου… Ευθύνεται εν μέρει και το ίδιο το παιδί που αν και συνήθως βρίσκεται στο απυρόβλητο, οφείλει να ξεπεράσει τους καθημερινούς πειρασμούς που συναντά, οι οποίοι υψώνουν ένα ανυπέρβλητο πολλές φορές τείχος, εμποδίζοντάς το να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που του ανοίγονται…
«Μέτρον άριστον» διαλαλούσαν οι πρόγονοί μας. Την αξία της μεσότητας δίδασκε ο Αριστοτέλης. Καλό θα ήταν να τηρηθούν όσο είναι δυνατόν στη ζωή μας και ιδιαίτερα του νέου, όπου η σωστή διαχείριση κι αξιοποίηση του χρόνου του αποτελεί κάτι περισσότερο από αδήριτη ανάγκη.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο • schooltime
