«Η εκπαίδευση εν μέσω κρίσης» του Άρη Ιωαννίδη«Η εκπαίδευση εν μέσω κρίσης»

Άρης Ιωαννίδης

 

Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης

«Κρίση». Η πιο εξεζητημένη και πολυσυζητημένη λέξη των τελευταίων ετών. Μία λέξη που στο διάβα της προκαλεί πανικό, φόβο, άγχος, αβεβαιότητα… Αβεβαιότητα για το μέλλον, και δη το μέλλον των παιδιών μας. Άραγε τι φταίνε τα τελευταία που κάποιοι στάθηκαν ανίκανοι να αντεπεξέλθουν στη μεγάλη αποστολή που τους ανέθεσε ο λαός;

Μπροστά σ’ αυτήν την κρίση, λοιπόν, η εκπαίδευση έχει βαρύ χρέος και κάθε κομμάτι της οφείλει να προσφέρει ό,τι το πολυτιμότερο μπορεί. Και τι είναι αυτό; Κρίση. Αλλά όχι «κρίση», όπως λέμε οικονομική, ηθική, κοινωνική… αλλά κριτική σκέψη. Κάτι που λείπει από το σύγχρονο εκπαιδευτικό – κι όχι μόνο – σύστημα. Κρίση απέναντι στα επιβλαβή μηνύματα πάσης φύσεως που καθημερινά «βομβαρδίζουν» και βάλλουν ανηλεώς το νέο. Κρίση απέναντι στα ατελείωτα ερωτήματα που βασανίζουν τη σκέψη του. Κρίση απέναντι στον τρόπο – που κάποιοι – του έδειξαν να αντιμετωπίζει τη ζωή.

Πώς όμως πραγματικά θα καταφέρει να υιοθετήσει ο σημερινός μαθητής – τρια υγιή αντίληψη και πάνω απ’ όλα κρίση για όσα διαδραματίζονται καθημερινά γύρω του; Σ’ αυτό το ερώτημα απάντηση μάλλον έχει μόνο το σχολείο κι ευρύτερα όλοι εκείνοι οι φορείς που συναποτελούν αυτό που ονομάζουμε εκπαίδευση. Κι αυτό γιατί ουσιαστικά είναι ο χώρος όπου το παιδί αναλώνει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, ερχόμενο σ’ επαφή με άτομα ίδιων ενδιαφερόντων κι αναζητήσεων.

Κι όταν λέμε βέβαια σχολείο δεν εννοούμε ούτε τους τοίχους ούτε τα θρανία ούτε όλα εκείνα τα στοιχεία που καλούμε υλικοτεχνική υποδομή του. Εννοούμε καθετί το έμψυχο που μεταγγίζει γνώσεις, αξίες, ιδανικά, στάση ζωής, πρότυπα… Ας αφήσουμε όλοι μας – συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος – τα παιδιά «μας» να «αναπνεύσουν». Εγκλωβισμένα μέσα σ’ ένα σύστημα «εμφύτευσης» γνώσεων με κάθε αναχρονιστικό και βάρβαρο τρόπο, δείχνουν να δυσφορούν, να πνίγονται. Ας αφήσουμε ελεύθερη λίγο τη βούλησή τους, τα «θέλω» τους κι ας παροτρύνουμε την αυτενέργειά τους. Ας τους δώσουμε το «βήμα» να εκφράσουν ελεύθερα την άποψή τους. Ας αφουγκραστούμε τις ανησυχίες τους, που κάποτε υπήρξαν και δικές μας ανησυχίες (πόσο εύκολα ξεχνάμε). Ας προνοήσουμε – απευθύνομαι κατά κύριο στην Πολιτεία – ώστε οι κάθε είδους εξετάσεις να αποτελέσουν ένα γόνιμο κι εποικοδομητικό τρόπο σωκρατικής εκμαίευσης ικανοτήτων, που όλοι μας κρύβουμε μέσα μας. Ας δημιουργήσουμε πλέον όλοι μας έναν ολοκληρωμένο Άνθρωπο, που εξερχόμενος της εκπαίδευσης θα μπορέσει να σταθεί με αξιώσεις απέναντι στις απαιτήσεις της ζωής. Ας σταθούμε – απλά – δίπλα τους…

Βέβαια, όλα αυτά φαντάζουν ουτοπικά, μέρος ενός παραμυθένιου κόσμου. Στα περισσότερα παραμύθια, όμως, υπάρχει ένα ευτυχές τέλος. Σ’ αυτό το παραμύθι άραγε θα υπάρξει;