«Η ρίζα του φόβου» του Αντώνη Χαρατσή«Η ρίζα του φόβου»

Γράφει ο Αντώνης χαρατσής

Οι ρίζες της ανασφάλειας, του εγωισμού, της φιλοδοξίας, της βίας είναι αναμφισβήτητα ο φόβος.

Ο Δάσκαλος Τζίντου Κρισναμούρτι είχε πει ότι οι αιτίες του φόβου είναι δύο: Η σκέψη και ο χρόνος.

Ας εξετάσουμε το ζήτημα του φόβου… ξεκινώντας με το θεώρημα ότι ο χρόνος δεν είναι αιτία του φόβου γιατί είναι προϊόν της σκέψης.

Φυσικά δεν μιλάω για τον ενστικτώδη φόβο που όλοι έχουμε, π.χ. όταν βρισκόμαστε μπροστά από μία λεωφόρο και φοβόμαστε να περάσουμε στην απέναντι μεριά, γιατί το πιθανότερο είναι ότι δεν θα προλάβουμε να φτάσουμε απέναντι, εκτός και αν έχουμε υπερφυσική ταχύτητα ή αν μπορούμε να στρεβλώσουμε δια μαγείας τον χρόνο. Μιλάω για τον φόβο που εμείς προκαλούμε μέσα στα πλαίσια του χαρακτήρα μας.

Ο χρόνος λοιπόν είναι προϊόν της σκέψης. Σκεφτόμαστε ότι θα περάσει ο χρόνος και δεν θα προλάβουμε να κάνουμε αυτά που θέλουμε στην ζωή – θα γεράσουμε χωρίς χάρη και ουσία, χωρίς να έχουμε βρει κάποιο νόημα και απλά θα πεθάνουμε.

(Είτε έχουμε βρει κάποιο σκοπό στην ζωή μας, είτε όχι, είτε νομίζουμε ότι δεν έχουμε βρει, όλα όσα έχουμε πράξει πριν πεθάνουμε, έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους. Όποτε μην σας απασχολεί και τόσο αυτό).

Δεν πιστεύουμε όμως ότι θα πεθάνουμε, δεν το σκεφτόμαστε, το απωθούμε, γιατί φοβόμαστε τον θάνατο, για την ακρίβεια φοβόμαστε την σκέψη του θανάτου και νομίζουμε ότι με αυτήν την τακτική μπορούμε να τον ξεγελάσουμε.

Ακούμε ανθρώπους να πεθαίνουν και λέμε ότι αυτό θα αργήσει να συμβεί σε μένα, ή σε κάποιον δικό μου. Θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να ξορκίσουμε προληπτικά το «κακό». Δυστυχώς όμως όποια προφυλακτικά μέτρα και αν χρησιμοποιήσουμε, συμβαίνει. Από την άλλη ακούμε, συναντάμε ανθρώπους κυνικά εξοικειωμένους με τον θάνατο. Διαλέγετε και παίρνετε;

Αν τώρα αντικρίσουμε το ζήτημα του χρόνου από πολιτισμική σκοπιά, μπορούμε να πούμε, ότι, ο χρόνος δεν είναι τίποτα άλλο παρά το αντιφέγγισμα του πολιτισμού μας, ή το δημιούργημα του.

Που στηρίζεται πολιτισμικά ο φόβος του χρόνου;

Στηρίζεται σε ένα απάνθρωπο οικονομικό σύστημα, που μας επιβάλλει να έχουμε όλο και λιγότερο ποσοτικό και ποιοτικό χρόνο, για προσωπική ανάπτυξη, για τον εαυτό μας και για τους δικούς μας ανθρώπους. Όταν χάνουμε την εμπιστοσύνη του εαυτού μας, χάνουμε και την εμπιστοσύνη των δικών μας ανθρώπων. Αυτή είναι και η ιδεολογία της σύγχρονης εποχής: Λιγότερος χρόνος σε ποιότητα και ποσότητα – μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη. Που σημαίνει μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα – υπερίσχυση των ικανοτήτων και του νόμου του ισχυρού, της ζούγκλας. Που οδηγεί σε διεύρυνση των ανισοτήτων και άμβλυνση, ανά τετραγωνικό εκατοστό γης, της εξαθλίωσης. Είναι μία στοχευμένη πρακτική που προωθεί την τμηματική, κρατική και εθνολογική εξολόθρευση των χωρών.

Ο χρόνος, και εννοούμε εδώ τον ψυχολογικό χρόνο, δεν είναι Η αιτία του φόβου αλλά καλύτερα, μία παρενέργεια του, που προκαλείται μέσω της σκέψης, της ιδέας.

Η μόνη αμετακίνητη αιτία φόβου είναι η σκέψη μας. Η σκέψη είναι αμετάβλητη, μία πρωτογενής και έμφυτη ιδιότητα του ανθρωπίνου γένους, που δεν μπορεί να αποκλειστεί; αυτό που μας διαχωρίζει και μας γεμίζει με ευθύνες απέναντι στα υπόλοιπα όντα. Όταν αλλάξουμε την σκέψη μας ή τον τρόπο σκέψης μας, τότε ο φόβος θα μετασχηματιστεί σε κάτι άλλο, και τότε μπορούμε να αλλάξουμε τον πολιτισμό μας.

Άρα όταν ζω το «τώρα» με όλη μου την αφοσίωση, όταν είμαι η στιγμή και η εγρήγορση, ή για να δανειστώ τα σοφά λόγια του Κρισναμούρτι..όταν είμαι ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο ταυτόχρονα, τότε καταλύεται κάθε υπόσταση ή μη υπόσταση που λέγεται χρόνος.

Άρα η μοναδική αιτία του φόβου είναι η «σκέψη»;.

Πόσο χρειαζόμαστε την «σκέψη» εμείς οι άνθρωποι;