«Καταμάγια, Χωρ: δύο ποντιακές λέξεις με ρίζα… ομηρική»
Γράφει η Γιώτα Ιωακειμίδου
Καταμάγια
Οι πόντιες νοικοκυρές είχαν αυτό το εργαλείο για σκουπίζουν τον φούρνο… το θυμάμαι ακόμα… ήταν αρκετά μακρύ με πανιά στην άκρη και με αυτό σκούπιζαν τον φούρνο προτού φουρνίσουν τα ψωμιά… Η λέξη έλκει την καταγωγή της στον όμηρο… προέρχεται από την λέξη «καταμάγειον» ( ρήμα μασσω = σκουπίζω) σημαίνει κομμάτι υφάσματος για καθάρισμα, είχε δηλαδή την ίδια ακριβώς χρήση και στην αρχαιότητα… (η τεκμηρίωση έγινε σύμφωνα με το λεξικό Lidell-scot) μεταφορικά σημαίνει την απεριποίητη γυναίκα, καμιά φορά και την γυναίκα αμφιβόλου ηθικής.
χωρ
Η γιαγιά μου τον κρόκο του αυγού τον έλεγε χωρ, τότε ήμουν σίγουρη ότι η λέξη δεν ήταν ποντιακή, όμως αργότερα, κάθισα και έψαξα σχεδόν όλες τις λέξεις της γιαγιάς μου και με έκπληξη είχα διαπιστώσει ότι πολλές από αυτές ήταν ομηρικές. Η λέξη λοιπόν χωρ είναι επίσης ομηρική. Ιχώριν ή χώρ’, ορός γάλακτος, κρόκος αυγών, εντεριώνη φυτών, μυελός οστών.
Ιχώρ = θείο αίμα “ιχώρ, άμβροτον αίμα θεοίο” (Ιλ. Ε, 340). Πάντως όταν κάναμε όμηρο από το πρωτότυπο, όσοι είχαμε μητρική την ποντιακή είμαστε οι μόνοι που μας ήταν τόσο οικεία η γλώσσα και τόσο δημοφιλής ο όμηρος.
_____________________________________________
Δείτε ακόμα: Άρθρα της Γιώτας Ιωακειμίδου
