«Αυτισμός και παιδί»
Γράφει ο Βαγγέλης Μπουναρτζής
Ο αυτισμός είναι μία διαταραχή της συμπεριφοράς, η οποία αποτελεί γενετική διαταραχή, η οποία αφορμίζεται, είτε από την ταυτόχρονη παρεκτροπή πολλών γονιδίων, είτε αποτελεί νόσημα που οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Προκαλείται από πολλά οργανικά νοσήματα, ωστόσο, κανένα από όλα αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μόνο υπεύθυνο για τον αυτισμό.
Κλινικά οι αυτιστικοί, χαρακτηρίζονται από έναν αριθμό διαταραχών, οι οποίες συνοψίζονται σε μια τυπική τριάδα, η οποία περιλαμβάνει: α) τη διαταραχή της κοινωνικής επαφής και αλληλεπίδρασης, β) τη διαταραχή στην επικοινωνία (λεκτική και μη λεκτική), και γ) τις περιορισμένες ή ασυνήθιστες και επαναληπτικές συμπεριφορές, οι οποίες παρουσιάζονται πριν ακόμη το παιδί συμπληρώσει τα τρία του χρόνια.
Οι αυτιστικές, αυτές, διαταραχές έχουν διαβαθμίσεις και τα παιδιά που τις εκδηλώνουν πιο ήπια και έχουν και υψηλότερο νοητικό δυναμικό, έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν, ώστε να εμφανίζουν «φυσιολογική» συμπεριφορά. Ωστόσο, ο αυτισμός αποτελεί διά βίου διαταραχή.
Τα γενικά χαρακτηριστικά του αυτισμού:
- Η γλώσσα εξελίσσεται πολύ αργά και κάποιες φορές δεν αναπτύσσεται καθόλου, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται σοβαρή επιβράδυνση στην γλωσσική ανάπτυξη και στην επικοινωνία.
- Το αυτιστικό παιδί συχνά αποφεύγει να κοιτάξει τον άλλο στα μάτια, δεν θέλει να το παίρνουν αγκαλιά και φαίνεται να αποκόβεται από τον κόσμο γύρω του.
- Το αυτιστικό παιδί μπορεί κατά περιστάσεις να δώσει την εντύπωση πως είναι κωφό και πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε λέξεις και άλλους ήχους.
- Το αυτιστικό άτομο μπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς. Μπορεί να διαθέτει μέγιστη ικανότητα σε μερικές συγκεκριμένες λειτουργίες, σε σχέση με το γενικό επίπεδο λειτουργίας του (π.χ. ζωγραφική, μουσική, μαθηματικοί υπολογισμοί, απομνημόνευση γεγονότων).
- Ένα άτομο που έχει αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σωματικές κινήσεις, όπως χειροκρότημα, περιστροφές ή κούνημα κορμού. Μερικά άτομα με αυτισμό μπορεί να μιλούν επίμονα ξανά και ξανά για το ίδιο θέμα.
- Αν γίνουν αλλαγές στις συνήθειες, το παιδί ή ο ενήλικας αναστατώνεται πολύ και η αναστάτωση πολλές φορές προκαλεί έντονα διαταρακτικές συμπεριφορές, όπως ξεσπάσματα οργής.
Με βάση το διαγνωστικό εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας (DSM-IV) ο αυτισμός εντάσσεται στην κατηγορία των εκτεταμένων εξελικτικών διαταραχών. Η κατηγορία αυτή εμπεριέχει επτά κλινικές διαγνώσεις:
- Asperger
- Σύνδρομο Heller
- Άτυπος αυτισμός
- Σύνδρομο του Εύθραυστου Χ
- Σύνδρομο Landau- Kleffner
- Σύνδρομο Williams
- Σύνδρομο Tourette
Θεραπεία για τον αυτισμό, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, ότι η ποιότητα ζωής των ατόμων με αυτισμό, μπορεί να βελτιωθεί με κατάλληλες, δια βίου εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, με υποστήριξη των οικογενειών και συμμετοχή επαγγελματιών στην αντιμετώπιση, καθώς και με παροχή επαρκών υπηρεσιών. Αυτά θα βοηθήσουν να αντεπεξέλθουν στην σοβαρή αναπτυξιακή αναπηρία τους.
Στόχοι της Θεραπευτικής Αγωγής
- Να προωθήσει την ανάπτυξη κοινωνικής συναλλαγής και επικοινωνίας.
- Να διδάξει προσαρμοστικές δεξιότητες και να εξασκήσει γνωσιακές και συναισθηματικές λειτουργίες ώστε να προάγεται ή ευελιξία στη συμπεριφορά.
- Να αντιμετωπίσει τα συνυπάρχοντα συμπεριφοριστικά και συναισθηματικά προβλήματα που παρεμβάλλονται στην ανάπτυξη.
- Να υποστηρίζει και να ενημερώνει τις οικογένειες καθώς και τους επαγγελματίες που παίρνουν μέρος – να τους βοηθά να χειρίζονται τις δυσκολίες.
- Να προωθήσει τα ενδιαφέροντα και τις ειδικές δεξιότητες που πολλά άτομα με αυτισμό διαθέτουν.
Το θεραπευτικό σχέδιο πρέπει να είναι εξατομικευμένο και πρέπει να παίρνει υπόψη τις ανάγκες όπως τις έχει κάθε άνθρωπος καθώς και τις ανάγκες που προέρχονται από την αυτιστική διαταραχή. Ένα τέτοιο θεραπευτικό σχέδιο, πρέπει να γίνεται διεπιστημονικά και να περιλαμβάνει τις οπτικές και τους στόχους όλων όσων εμπλέκονται. Δηλαδή:
- Οι γονείς, άλλα μέλη της οικογένειας, οι δάσκαλοι και άλλοι επαγγελματίες.
- Οι στόχοι πρέπει να περιγράφονται και οι τρόποι επίτευξής τους να επιλέγονται μετά από κριτική αξιολόγηση.
- Οι προτεραιότητες πρέπει να ιεραρχούνται περιλαμβάνοντας συγκεκριμένους στόχους.
- Πρέπει να βρίσκεται μια ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες του ατόμου, τις προτεραιότητες της οικογένειας και στους διαθέσιμους πόρους.
- Το θεραπευτικό σχέδιο πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τρόπους, ώστε να ελέγχεται η πορεία της ανάπτυξης στις διάφορες περιοχές λειτουργίας και η αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης αγωγής.
- Τέλος πρέπει να υπάρχουν σταθερά προγραμματισμένες συνεδρίες αξιολόγησης, προκειμένου το θεραπευτικό σχέδιο να διορθώνεται και να αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες του προσώπου με αυτισμό.
Προϋπόθεση για την καλή έκβαση της θεραπείας είναι και η συμβουλευτική παρέμβαση που θα γίνει στους γονείς καθώς και στην υπόλοιπη οικογένεια.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Γκονέλα Χ. Ε. (2006). Αίνιγμα και πραγματικότητα: Από τη θεωρητική προσέγγιση στην εκπαιδευτική παρέμβαση, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα.
- Γεωργούσης Παναγιώτης, Βιομηχανική ψυχολογία , Έκδοση της ΣΕΛΕΤΕ, Αθήνα.
- Klopfer Eric, Scot Osterweil, Jennifer Groff, Jason Haas, The Education Arcade, Massachusetts Institute of Technology, copyright 2009.
- Losardo Angela. (2001). Alternative Approaches to Assessing Young Children, 2nd Edition, Foreword by Diane Bricker, Paul. H. Brookes Publishing Co, U.S.A.
- Μελανίτης Νικόλαος, Η μάθηση, Εκδόσεις Ι. Φελέκη, Αθήνα.
- Peacock Eric. (2012) . Top 8 Autism Therapies – Reported by Parents, My AutismTeam, Μετάφραση – επιμέλεια στα Ελληνικά: Αλεξάνδρου Στράτος
______________________________________________________
Δείτε ακόμα: «Θέμα… Πολιτισμού» του Βαγγέλη Μπουναρτζή