«Προσωπικότητα»
Γράφει η Έφη Καλλιμάνη
Το ερώτημα «τι είναι ο άνθρωπος» απασχόλησε και συνεχίζει να απασχολεί ειδικούς και μη από την εμφάνισή του έως σήμερα. Είναι όμως κάτι περισσότερο από σάρκα και οστά, που αξίζει να μελετηθεί. Πέρα από το επάγγελμα του, την κοινωνική θέση, τη μόρφωση, την εξωτερική εμφάνιση, την οικογενειακή κατάσταση, χαρακτηριστικά που αποτελούν επιμέρους πτυχές του ατόμου και μέσω των οποίων εξωτερικεύεται, αξίζει να αναφερθούμε στην έννοια της προσωπικότητας.
Αυτή εκφράζει τη βασική δομή του ατόμου και το καθιστά μοναδικό και ανεπανάληπτο.
Οι θεωρίες γύρω από τη μελέτη της προσωπικότητας προσπαθούν να εντοπίσουν και να ερμηνεύσουν τόσο τις διαφορές όσο και τις ομοιότητες ανάμεσα σε διαφορετικές προσωπικότητες. Οι ορισμοί παρ΄ όλα αυτά είναι τόσοι πολλοί και συχνά αντικρουόμενοι μεταξύ τους που είναι εξαιρετικά δύσκολο να απομονώσουμε κάποιον. Ένας σύντομος και απλοποιημένος ορισμός αναφέρει πως «Η προσωπικότητα αντιπροσωπεύει τα χαρακτηριστικά του ατόμου που εξηγούν τους σταθερούς τύπους συναισθήματος, σκέψης και συμπεριφοράς. Επιπλέον, μια προσωπικότητα ορίζεται σαφώς από γενετικά, ψυχολογικά και κοινωνικά κριτήρια.
Είναι δύσκολο να απομονώσουμε έναν μόνο παράγοντα αλλά κατά κανόνα η προσωπικότητα προσδιορίζεται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Αξίζει να αναφερθούμε στον παράγοντα της οικογένειας και τη συμβολή του στη διαμόρφωση της προσωπικότητας καθώς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Οι γονείς μπορεί να είναι στοργικοί, εχθρικοί, ζεστοί και άλλοτε απορριπτικοί, υπερπροστατευτικοί ή κτητικοί. Μπορεί ακόμη να συναισθάνονται την ανάγκη των παιδιών για αυτονομία ή ελευθερία. Επηρεάζουν σημαντικά την συμπεριφορά των παιδιών τους με πολλούς τρόπους. Μέσω της δικής τους συμπεριφοράς δίνουν παραδείγματα που οδηγούν σε ορισμένη συμπεριφορά των παιδιών. Για παράδειγμα η απογοήτευση συχνά οδηγεί σε επιθετικότητα. Επίσης αποτελούν πρότυπα ρόλων προς ταύτιση ή επιβραβεύουν συμπεριφορές. Γιατί όμως συχνά παιδιά από την ίδια οικογένεια παρουσιάζουν τόσο διαφορετικές συμπεριφορές; Οι γενετικές διαφορές και τα διαφορετικά βιώματα μέσα και έξω από την οικογένεια διαφοροποιούν τις προσωπικότητες ανάμεσα στα αδέρφια.
Υποστηρίζεται πως τα παιδιά μαθαίνουν πολλά μέσα στο σπίτι, όμως μεταφέρουν μέσα σε αυτό επιρροές από τις παρέες συνομηλίκων. Η παρέα συνομηλίκων προσφέρει νέους κανόνες και αξίες που επιδρούν άμεσα στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους.
Η δημιουργία και η διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου αρχίζουν από τις πρώτες στιγμές της ζωής του. Η προσωπικότητα πηγάζει από τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου και παραμένει περίπου η ίδια, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Η προσωπικότητα ενός ατόμου εκδηλώνεται ή εμφανίζεται, στις σκέψεις, στα αισθήματα, στις στενές σχέσεις και σε άλλες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Η γνωστή σε όλους φράση του Σωκράτη «γηράσκω αεί διδασκόμενος» είναι ίσως η κατάλληλη στο να τονίσουμε πως η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου νου είναι κάτι το οποίο μαθαίνουμε στη διάρκεια του βίου μας, και καθιστά την διαμόρφωση της προσωπικότητας μια δυναμική και γοητευτική διαδικασία.
_____________________________________________________
Δείτε επίσης: «Τάδε…Έφη!» της Έφης Καλλιμάνη
