«Η επική χειρονομία έχει πεθάνει…»
Γράφει: Ο Θανάσης Πάνου
«Η ευθύνη είναι συλλογική. Δεν ωφελεί να είμαστε παθητικοί και να ανεχόμαστε τους άθλιους εργάτες της καταστροφής , που μέρα με τη μέρα βαθαίνουν το κοινό μας τάφο λέγοντας «δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά» ή πιο απλά ΦΑΤΕ ΚΑΙ ΜΗ ΜΙΛΑΤΕ!»
Ο Μ. Αλέξανδρος , ο Μακεδόνας ηγέτης, δείχνει τις εκπολιτιστικές – ειρηνιστικές του ιδέες μέσα από τον όρκο του που αποτελεί ένα διαχρονικό μάθημα . Από τον μεγάλο Αλεξανδρινό φιλόσοφο Ερατοσθένη (257-194 πχ) διασώζεται:
Σας εύχομαι, τώρα που τελειώνουν οι πόλεμοι,
Να ευτυχήσετε με την ειρήνη.
Όλοι οι θνητοί , απ΄ εδώ και πέρα,
να ζήσουν σαν ένας λαός μονιασμένοι,
για την κοινή προκοπή.
Να θεωρείτε την οικουμένη πατρίδα σας ,
με κοινούς νόμους , όπου θα κυβερνούν οι άριστοι,
ανεξαρτήτως φυλής.
Δεν χωρίζω τους ανθρώπους ,
όπως κάνουν οι στενόμυαλοι
σε Έλληνες και βάρβαρους.
Δεν με ενδιαφέρει η καταγωγή των πολιτών ,
Ούτε η ράτσα που γεννήθηκαν.
Τους καταμερίζω με ένα μόνο κριτήριο, την Αρετή.
Για μένα κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας
και κάθε κακός Έλληνας είναι χειρότερος από βάρβαρο.
Αν ποτέ σας παρουσιαστούν διαφορές ,
δεν θα καταφύγετε στα όπλα , παρά θα τις λύσετε ειρηνικά.
Στην ανάγκη θα σταθώ εγώ διαιτητής σας.
Το Θεό δεν πρέπει να τον νομίζετε ως αυταρχικό κυβερνήτη,
αλλά ως κοινό πατέρα όλων…
Από μέρους μου , θεωρώ όλους ίσους,
λευκούς και μελαμψούς.
Και θα ήθελα να μην είστε μόνον υπήκοοι της Κοινοπολιτείας μου,
αλλά μέτοχοι, όλοι συνέταιροι.
Όσο περνάει από το χέρι μου
θα προσπαθήσω να συντελεστούν αυτά που υπόσχομαι.
Τον όρκο τούτον που δώσαμε με την σπονδή απόψε
κρατήστε τον σαν σύμβολο αγάπης…
***
Τα παραμύθια μιλούν συχνά με θαυμασμό για τους αρχαίους εκείνους πολεμιστές που μπορεί να σκότωναν με το σπαθί τους στρατιές εχθρών, μπορούσαν όμως να συγκινηθούν από το δάκρυ ή χαμόγελο ενός παιδιού, από τον θρήνο μιας μάνας, να χαρίσουν τη ζωή σε έναν τίμιο άνθρωπο… Είχαν τις αδυναμίες και ευαισθησίες του ανθρώπου με ψυχή. Οι άνθρωποι του Ομήρου μάχονται με τα σπαθιά και τα λόγια . Είναι φυσικοί, απροσποίητοι, καυχησιάρηδες, άτρομοι, ριψοκίνδυνοι. Σέβονται το νεκρό αντίπαλο, αισθάνονται τον πόνο του νικημένου, αλλά υποτάσσονται στη σκληρή ανάγκη του πολέμου. Όλη η πανουργία τους εξαντλείται σένα ξύλινο άλογο. Ο αγέρωχος και ακατανίκητος πολεμιστής γίνεται η δόξα του τόπου του ή και αθάνατος μύθος. Γίνεται παραμύθι και τραγούδι. Ο πόλεμος άρχισε να μεταμορφώνεται σε ολόσωμη φρίκη από τότε που στοχάστηκε να συντρίψει το ηθικό του αντιπάλου του, χτυπώντας τον άμαχο πληθυσμό. Αυτό ήταν ήδη μια ατιμία. Οι βομβαρδισμοί αμάχων πληθυσμών μεταμόρφωσαν τους μονομάχους σε κοινούς δολοφόνους. Ένας τεχνοκράτης πολεμοκάπηλος, κρυμμένος κάπου στην ασφάλεια , αθέατος, ψύχραιμος, δεν έχει παρά να πατήσει ένα κουμπί και να αφανίσει λαούς. Η επική χειρονομία έχει πεθάνει. Δε θα υπάρξει ποιητής να εγκωμιάσει εκείνους που θα εξαπολύσουν πυραύλους. Σήμερα με τα όπλα του πολέμου και της ειρήνης , καταβροχθίζουμε τις αποστάσεις της ιστορίας . Μπροστά μας στέκει η επιστήμη που θα μπορέσει να σφηνώσει ένα πύραυλο κατάστηθα στο μεγάλο σύμπαν , ανάμεσα στους φαντασμαγορικούς αστερισμούς , στην παγερή μοναξιά του χάους. Θα είναι αυτό το λαμπρότερο τρόπαιο της θείας παραφροσύνης του πνεύματος
Οι τελευταίες πολεμικές ιαχές μας δίνουν την ευκαιρία να δούμε όλοι ότι στόμωσε η ηθική ευαισθησία. Έννοιες όπως η Δικαιοσύνη (άξονας του Ελληνο-ρωμαϊκού ήθους) ή η φιλαλληλία (θεμέλιο της χριστιανικής αρετής) έχασαν το ουσιαστικό τους περιεχόμενο. Έτσι είμαστε αναγκασμένοι να ομολογήσουμε πως οι ‘άγριοι’ του παρθένου δάσους , οι «απολίτιστοι», πολεμούν τιμιότερα από τους πολιτισμένους. Και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ουμπέρτο Εκο <σήμερα βρήκαμε τον τρόπο να εξαφανίσουμε τα σκουπίδια. Γιατί η βρωμιά γεννιόταν από τη φτώχεια, η οποία μπορούσε να μειωθεί, ενώ τα σκουπίδια όπως και τα ραδιενεργά απόβλητα γεννιούνται από την καλοπέραση, την οποία δεν κανείς δεν μπορεί να μειώσει.>.
Η ευθύνη είναι συλλογική. Δεν ωφελεί να είμαστε παθητικοί και να ανεχόμαστε τους άθλιους εργάτες της καταστροφής , που μέρα με τη μέρα βαθαίνουν το κοινό μας τάφο λέγοντας «δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά» ή πιο απλά «ΦΑΤΕ ΚΑΙ ΜΗ ΜΙΛΑΤΕ!»
«Δια γαρ των χρημάτων κτήσιν πάντες οι πόλεμοι γίνονται». ΦΑΙΔΩΝ-ΠΛΑΤΩΝ
«Πηγές: Θουκυδίδης, Ερατοσθένης, Λ.Μπουνιέλ. Παπανούτσος, Ι.Μ Παναγιωτόπουλος»
Δείτε ακόμη: «Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις» του Θανάση Πάνου
Αναδημοσίευση: Επιτρέπεται μόνο με την παροχή ενεργού συνδέσμου στο άρθρο και την παρουσίαση της άδειας διάθεσης (Creative Commons). Αν δεν κατανοείτε τον τρόπο χρήσης της άδειας, πριν αναδημοσιεύσετε, επικοινωνήστε με τη Διαχείριση του schooltime.gr.
