Συνέντευξη του Τάσου Αγγελίδη – Γκέντζου στην Ευρυδίκη Αμανατίδου
Είναι μεγάλη μου η χαρά και καθόλου άχαρος ο ρόλος μου ως «ανακριτή» του Τάσου Αγγελίδη – Γκέντζου. Ένας ανήσυχος φιλόλογος και συγγραφέας, αλλά και πολλά ακόμη μαζί. Τον γνώρισα κάποια χρόνια πριν μέσω της κοινωνικής δικτύωσης και ήταν μια «μοιραία» συνάντηση. Παραγγέλνουμε λοιπόν από έναν διαδικτυακό καφέ και η κουβέντα μας ξεκινάει:
Τάσο, θα εκμυστηρευτώ στους αναγνώστες μας την εντύπωσή μου από την πρώτη μας συνάντηση, δυο χρόνια πριν, σε ένα καφέ στην Αθήνα. Μου είχες δώσει την εικόνα ενός μποέμ καλλιτέχνη ή καλύτερα ενός αντικομφορμιστή διανοούμενου. Προβάλλεις αυτή την εικόνα ηθελημένα;
Αντικομφορμιστής στα σίγουρα είμαι, εφόσον και φαίνομαι και είμαι ένας άνθρωπος αντιδραστικός. Δεν προβάλω κάποια συγκεκριμένη εικόνα, διότι από μικρός δεν δίνω και τόση μεγάλη σημασία στο τί άποψη θα σχηματίσουν οι άλλοι άνθρωποι για μένα. Κι αυτό που λέω, το λέω παρόλο που αντιλαμβάνομαι πως στα αυτιά κάποιων θα ακουστεί εγωιστικό και ψωνίστικο. Έμαθα να ζω με τα θετικά και τα αρνητικά μου στο εκάστοτε παρόν, να το στηρίζω με τις δικές μου δυνάμεις και να το απολαμβάνω. Για το διανοούμενος δεν ξέρω… Θέλει συζήτηση… Οι περισσότεροι από αυτούς που θεωρούνται διανοούμενοι στις μέρες μας, δεν έχουν την παραμικρή συγγένεια με τον συμπεριφορισμό της ιδεολογίας και της αισθητικής μου. Άρα, εφόσον αυτοί είναι οι διανοούμενοι εγώ δεν είμαι.
“Jack of all trades” είναι η αγγλική έκφραση που σημαίνει αυτόν που καταπιάνεται με πολλά. Πιστεύεις πως οι τίτλοι «συγγραφέας, καθηγητής φιλολογίας, παρουσιαστής ραδιοφωνικής εκπομπής, αρθρογράφος» είναι όλοι ισοδύναμες προβολές του ανήσυχου εαυτού σου ή κάποιος από αυτούς (τους τίτλους) αποτελεί το «πετράδι του στέμματος»;
Μπορώ να αποσυρθώ στο σπίτι μου στο Πήλιο και να μην κάνω τίποτα από αυτά που ανέφερες! Ούτε το “πετράδι του στέμματος” με ενδιαφέρει τόσο πολύ, ούτε το ίδιο “το στέμμα”! Τώρα τα κάνω αυτά που λες, δεν ξέρω όμως αν θα τα κάνω και αύριο… Απεχθάνομαι τις ταμπέλες, τις ετικέτες και τα πρέπει! Είμαι ο Τάσος που σπούδασε κατά το παρελθόν φιλολογία και τώρα, λίγο πριν από τα πενήντα του χρόνια, έχει την ευλογία να κάνει όλα αυτά που γουστάρει να κάνει και να μην έχει την ανάγκη να απολογηθεί σε κανέναν. Στο παρόν μου διδάσκω σε ένα σχολείο τα μαθήματα που μου αρέσουν και γράφω μυθιστορήματα με τον δικό μου τρόπο. Γράφω κάποια άρθρα για να ξεφορτώσω, και ξεσκεπάζω την αλήθεια της σκέψης μου μέσα από τα “κύματα” του ραδιοφώνου. Δεν γράφω για να αρέσω στους άλλους ανθρώπους! Δεν ανήκω σε κυκλώματα και σε παρέες του χώρου, δεν χωρώ στα καλούπια ούτε του ποιοτικού ευπώλητου μυθιστορήματος, ούτε του εμπορικού ευπώλητου, ούτε της βαριάς κουλτούρας.
Αν γύριζες τον χρόνο πίσω, θα επέλεγες να σπουδάσεις κάτι διαφορετικό; Τι πιστεύεις ότι σου έδωσε ή Φιλολογία;
Θα σπούδαζα πάλι κλασική και νεότερη ελληνική φιλολογία, αλλά θα έκανα ένα μεταπτυχιακό στη Θεατρολογία. Η φιλολογία, μου έδωσε πολλά, αλλά και μου πήρε πολλά.
Εμφανίστηκες στον χώρο της λογοτεχνίας με ένα ομολογουμένως «δύσκολο» μυθιστόρημα, «το κουζλούκι και ο πάππος ο Τζότζος». Πώς αποφάσισες να κολυμπήσεις σε τόσο βαθιά νερά; Το είδες σαν πρόκληση ή σαν κάθαρση;
Μόνο σαν κάθαρση! Μετά από αυτό το μυθιστόρημα οι πύλες της προσωπικής μου γραφής άνοιξαν.
Αιτιώδης συνάφεια: το αίτιο και το αιτιατό υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση; Και εξειδικεύοντας, οι κινήσεις σου ακολουθούν αυτόν τον «επιστημονικό» κανόνα;
Σαφώς και υπάρχουν! Οι κινήσεις οι δικές μου δεν γειτονεύουν με αυτό το στενό δέσιμο που υπάρχει ανάμεσα στην αιτία και το αποτέλεσμά της. Αντιλαμβάνομαι βέβαια πως το κάθε αποτέλεσμα οφείλεται σε μια συγκεκριμένη αιτία, αλλά αυτό δεν με κάνει να βλέπω τα πράγματα με μια προκατασκευασμένη αιτιοκρατική λογική. Καταλαβαίνω τα κίνητρα των άλλων, δικαιολογώ τις περισσότερες φορές τις αντιδράσεις τους, αλλά τα κρατώ όλα αυτά μακριά από εμένα. Λειτουργώ συχνά έχοντας σαν οδηγό τη διαίσθηση και το χρώμα του συναισθήματός μου ή τον άκρατο δογματισμό της προσωπικής ιδεολογικής ομολογίας μου.
Πιστεύεις πως είσαι απλά άλλος ένας γραφιάς ή πραγματικά έχεις κάτι να πεις στους αναγνώστες σου; Το ρωτάω αυτό γιατί το ύφος της γραφής σου κινείται σε ένα επίπεδο υπερρεαλισμού με βαθιά αποτυπωμένες τις ανησυχίες ενός όντος κοινωνικού μεν, με επίγνωση όμως της μικρότητας της ύπαρξης στον αχανή κόσμο.
Αν δεν πίστευα πως έχω να πω κάτι -πρώτα στον εαυτό μου και ύστερα στους άλλους- δεν θα έγραφα! Όλοι έχουν να πουν κάτι σε κάποιους! Κι εγώ λοιπόν έχω να πω πράγματα σε κάποιους. Ο λόγος των μυθιστορημάτων μου ντύνεται τις καθημερινές και τις αργίες με τα φορέματα της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας. Ενίοτε ντύνεται και τον σενσουαλισμό. Περπατά ξυπόλητος. Προσπαθώ να συγκεράσω τις αντινομίες και τις παραδοχές του εσωτερικού μου “γίγνεσθαι” και να προωθήσω προς τα έξω την εκάστοτε σκέψη. Κάποιοι με ακολουθούν. Κι αυτοί οι κάποιοι είναι περισσότεροι από όσους περίμενα.
Δώσε μου έναν ορισμό για τον «Έλληνα αναγνώστη» και έναν για τον «Έλληνα εκδότη».
Θα μιλήσουμε για τον κανόνα και όχι για τις εξαιρέσεις του! Ο Έλληνας αναγνώστης θέλει να του χαϊδεύεις διαρκώς με τις σκέψεις σου τα καλομαθημένα του αυτιά και το βολεμένο μυαλό του. Ο Έλληνας εκδότης πάλι έχει καταλάβει απόλυτα τη ζωτική ανάγκη του πελάτη του! Δίνει απλόχερα και με χαρά τα όνειρα και τις ελπίδες σε διάφορες συσκευασίες! Προσφέρει σε συσκευασία δώρου αυτό που ζητά τόσο επίμονα ο αναγνώστης.
Τι είναι αυτό που δεν θα τολμούσες να κάνεις σαν συγγραφέας;
Έγραψα τις “Ψυχές” και μίλησα υποστηρικτικά για μια διαφορετική πόρνη. Πέρασα μετά στη “Γλυκιά Εκδίκηση” για την οποία διάλεξα ένα ωραίο ροζ εξώφυλλο, ώστε να απολαύσω τις αντιδράσεις από τα κατεστημένα καλούπια της ελληνικής σοβαροφάνειας. Συνεργάστηκα και έγραψα το “Όσα ποτέ δεν είπαμε” με άλλους τρεις συγγραφείς και τη “Διαφορετική Ελένη” με εξήντα μαθητές μου. Δεν μου έρχεται στο νου κάτι που δεν θα τολμούσα!
«Είμαι παιδί αυτού του κόσμου». Ανάλυσέ μου το σαν καθηγητής, σαν πατέρας και σαν συγγραφέας.
Σας πατέρας: “προσπάθησε να παραμείνεις παιδί και άφησε τον κόσμο να ταξιδεύει στον δικό του κόσμο…”
Σαν καθηγητής: “τον κόσμο τον φτιάχνουμε εμείς με την επιμονή και τους αγώνες μας. Αν δεν σας αρέσει, μπορείτε να αγωνιστείτε και να τον αλλάξετε σε κάποια σημεία…”
Σαν συγγραφέας: “όταν είσαι παιδί αυτού του άδικου κόσμου, δεν ξέρεις τι σε περιμένει στην πορεία της ζωής σου. Θα μεγαλώσεις και κάποια στιγμή θα καταλάβεις όσα καταλάβαμε κι εμείς… Μπες σε μια γυάλα και προσπάθησε να οχυρωθείς, ώστε να μην μπορούν να σε πληγώνουν οι άλλοι. Μη δίνεις δεκάρα στους μίζερους και στους κομπλεξικούς στρουθοκάμηλους! Χάραξε με τα δικά σου γεωμετρικά όργανα την πορεία σου! Ίσως κάποτε να μπορέσεις να συμβιβαστείς και να συμφιλιωθείς με τούτο τον κόσμο και στο τέλος να αποδεχτείς τη “διαφορετικότητα της δημιουργίας”. Τι κι αν δεν τον άλλαξες… Υπάρχουν πολλές μορφές έμπνευσης και δημιουργίας στα κρυφά λημέρια της ευτυχίας. Η δημιουργία που δεν πετά από το παράθυρο τις στάχτες των άλλων, κάτι σαν επαναπροσδιορισμός δηλαδή, κάτι σαν κούρντισμα… ίσως είναι κάτι που αξίζει να δοκιμάσεις…”
Αγάπη, καταξίωση, αγώνας, ανθρωπιά. Συνδέονται μεταξύ τους αυτές οι τέσσερις απλές λέξεις; Θα τις ήθελες με διαφορετική σειρά; Σε εκφράζει κάποια περισσότερο;
Η καταξίωση δεν με αφορά και τη βάζω τελευταία στη λίστα. Σκοπός της ζωής μου είναι μονάχα η ηρεμία και η προσωπική ευτυχία της οικογένειάς μου και όχι οι περγαμηνές και οι περιστασιακοί έπαινοι των άλλων! Όταν μιλώ για οικογένεια, έχω στο νου πρώτα πρώτα εμένα… Αν δεν είμαι εγώ καλά, δεν θα μπορέσω να προσφέρω από το περίσσευμά μου, ώστε να είναι και οι άλλοι καλά! Δεν θέλω πολλές παρτίδες ούτε με τους επικριτές, ούτε με τους κόλακες των θέσεων και των πράξεών μου!
Ο αγώνας μού αρέσει, αλλά τον τοποθετώ στην προτελευταία θέση, επειδή στη ζωή μου αγωνίστηκα περισσότερο για τον εαυτό μου και όχι για τους άλλους. Θα ήθελα η παρουσία μου στα γήπεδα των ανθρώπινων διεκδικήσεων να είναι περισσότερο δυναμική!
Αγάπη και ανθρωπιά πάνω από όλα… Πάνε μαζί! Η ανθρωπιά και η αγάπη κρύβουν μέσα τους την κατανόηση, τον σεβασμό, την αποδοχή…
Μια κουβέντα με τον Τάσο Αγγελίδη-Γκέντζο δεν τελειώνει ποτέ. Ο τρόπος του και μόνο σε ωθεί να τον ρωτήσεις πολλά, ένας άνθρωπος χαρισματικός και επικοινωνιακός. Τον ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη που μου παραχώρησε για το schooltime.gr και του εύχομαι να είναι πάντα ο εαυτός του
__________________________
Ο Τάσος Αγγελίδης – Γκέντζος γεννήθηκε στην Κολονία και μεγάλωσε στην Καβάλα, όπου τελείωσε το δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο. Αποφοίτησε από το Φιλολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ με μαθήματα ειδίκευσης από τους τομείς της Κλασικής Φιλολογίας και της Μεσαιωνικής και Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στη Νεοελληνική Ποίηση και Πεζογραφία και στη Βυζαντινή Ιστορία. Δίδαξε για χρόνια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σήμερα εργάζεται ως φιλόλογος στο Πρώτο Λύκειο του Αμερικανικού Κολεγίου “Ανατόλια”, έχοντας παράλληλα αναπτύξει πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες γύρω από τα ταξίδια, τα Μ.Μ.Ε. και τον πολιτισμό. Του αρέσει να αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικές εφημερίδες και να γράφει κριτικές για θεατρικές παραστάσεις. Η εβδομαδιαία εκπομπή του στο Δημοτικό Ραδιόφωνο της Θεσσαλονίκης fm 100,6 τον γεμίζει αισιοδοξία και χαρά. Το πρώτο του μυθιστόρημα “Το Κουζλούκι και ο πάππος ο Τζότζος” κυκλοφόρησε το 2009, για να ακολουθήσει το 2011 το μυθιστόρημα “Ψυχές που δεν τις ζέστανε η αγάπη” και στη συνέχεια το 2013 το μυθιστόρημα “Γλυκιά Εκδίκηση” – και τα τρία από τις Εκδόσεις Ωκεανός. Έγραψε μαζί με τους Δημήτρη Νίκου, Ευρυδίκη Αμανατίδου και Χρύσα Λουλοπούλου το μυθιστόρημα “‘Όσα ποτέ δεν είπαμε” και μαζί με εξήντα μαθητές του την “Διαφορετική Ελένη”.
