Της ψυχολόγου Αγγελικής Μπουμπούλη
Κατά τη σχολική ηλικία, διαδραματίζονται σημαντικές μεταβολές στον τομέα της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού, καθώς από τη μία αλλάζει το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο δρα και αλληλοεπιδρά το παιδί και από την άλλη αλλάζουν τα κίνητρα και οι αναπτυξιακές επιδιώξεις τού.
Η είσοδος στο σχολείο αποτελεί ορόσημο στη ζωή του παιδιού γιατί απομακρύνεται από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, στο χώρο εργασίας και των ευρύτερων κοινωνικών σχέσεων. Ταυτόχρονα, η κοινωνικοποίηση του πραγματοποιείται εκτός από τους γονείς και από τη σχολική κοινότητα. Πλέον το παιδί αποκτά τη διττή ιδιότητα του μαθητή και συμμαθητή που προϋποθέτει υιοθέτηση νέων μορφών διαπροσωπικής και ευέλικτων τρόπων κοινωνικής, συνδιαλλαγής. Θα πρέπει να αναπτύξει κάποιες νέες δεξιότητες για να επιβιώσει, όπως η ικανότητα για επικοινωνία, η συνεργατικότητα και η διεκδικητικότητα.
Έτσι, η συμμετοχή του στο σχολείο θα λειτουργήσει ως παράγοντας ομαλοποίησης τυχόν ακροτήτων στη συμπεριφορά των γονέων και το νέο περιβάλλον θα δώσει ευκαιρία για νέα αντίληψη του εαυτού και της προσωπικής αξίας, μέσα από την κοινωνική σύγκριση.
Καθώς το παιδί στο σχολείο συμμετέχει ενεργά σε κοινές δραστηριότητες με άλλα παιδιά, εντάσσεται σε ομάδες συνομηλίκων, που είναι κυρίως ομάδες παιχνιδιού, μέσα από τις οποίες τα παιδιά αποκτούν συντρόφους με περίπου ίδιες ικανότητες, δεξιότητες και ενδιαφέροντα, έχουν ευκαιρίες, για ισότιμη συμμετοχή και δίκαιο ανταγωνισμό, μαθαίνουν γνώσεις και δεξιότητες, αντιμετωπίζουν καταστάσεις και βιώνουν ψυχικές ικανοποιήσεις που δεν μπορούν να αντλήσουν από την επαφή με ενήλικες. Οι ομάδες των συνομηλίκων είναι και ομάδες αναφοράς, προς τις οποίες το παιδί προσβλέπει για πρότυπα συμπεριφοράς, αναπτύσσοντας έτσι φιλίες που αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για το παιδί.
Τυχόν δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο έχουν να κάνουν με έλλειψη απαιτούμενης σχολικής ετοιμότητας, ελαφρές ή σημαντικές αναπτυξιακές αποκλίσεις και το σύμπτωμα της σχολικής φοβίας. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με απροθυμία, διστακτικότητα, άρνηση να πάει σχολείο, εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, υπερκινητικότητα, άρνηση και ιδιοτροπίες στο φαγητό, ψυχοσωματικές διαταραχές όπως εμετούς, πονοκεφάλους, κοιλόπονους, ενούρηση. Η σχολική φοβία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περίοδο της φοίτησης και αποτελεί εκδήλωση άγχους αποχωρισμού από την οικογένεια
Μπορεί ένα σύμπτωμα να είναι μεταβατικής φύσεως και να εξαφανιστεί από μόνο του. Ωστόσο, η μεγάλη συχνότητα εμφάνισης του συμπτώματος, η εμφάνιση και άλλων συμπτωμάτων, ο βαθμός απόκλισης του συμπτώματος από το φυσιολογικό, η ένταση του συνοδευτικού συναισθήματος, η αδυναμία αποφυγής του συμπτώματος, θα πρέπει ίσως να μας ανησυχήσει και καλό θα ήταν να ζητήσουμε τη συμβουλή κάποιου ειδικού.
Αγγελική Μπουμπούλη*
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας
Διαβάστε ακόμα:
Ηλεκτρονικός εκφοβισμός (Cyber bullying)
Κατάθλιψη: Τι πρέπει να γνωρίζετε
