«Η Αθήνα του χθες»
Γράφει η Ευρυδίκη Αμανατίδου
Το «επί τόπου» βρέθηκε στην Πλατεία Κλαυθμώνος και φυσικά δε θα μπορούσε να μη σταθεί στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών.
Ιδρύθηκε το 1973 από τον Λάμπρο Ευταξία και άρχισε να λειτουργεί για το κοινό το 1980. Αποτελείται από δύο κτίρια με είσοδο αυτό της οδού Παπαρρηγοπούλου 7.
Με το που μπαίνει κανείς, δεν μπορεί να μη θαυμάσει τον διάκοσμο και τον αρχιτεκτονικό ρυθμό. Να ένα από τα πιο παλιά κτίρια της Αθήνας, πρώτη κατοικία του Όθωνα και της Αμαλίας, αφού το βασιλικό ζεύγος είχε εγκατασταθεί εδώ από το 1836 έως το 1843.
Ανεβαίνοντας τις σκάλες, το βλέμμα σαγηνεύεται από τις χαλκογραφίες του Αντρέα Γκασπαρίνι που απεικονίζουν σημεία της πόλης, φιλοτεχνημένες ανάμεσα στα 1820-1844, αλλά και τα χρηστικά αντικείμενα του δέκατου ένατου αιώνα που φέρουν το βασιλικό οικόσημο. Στο μικρό δωμάτιο που ανοίγεται στον ημιώροφο, οι τοίχοι κοσμούνται από χάρτες της πόλης των Αθηνών, ενώ υπάρχει και ένα πρόπλασμα αρκετά μεγάλων διαστάσεων που δείχνει τα όρια της πόλης το 1842, όταν τα σπίτια της ήταν κοντά στα δύο χιλιάδες και οι κάτοικοί της γύρω στους τριάντα χιλιάδες. Μια Αθήνα μικρή, διαφορετική από τη σημερινή, βάζει στον πειρασμό τον επισκέπτη να ψάξει το ανάπτυγμα και να συγκρίνει το χθες με το σήμερα.
Η περιήγηση συνεχίζεται ανάμεσα σε αυθεντικά έπιπλα που κουβαλούν την αίγλη ενός και μισού αιώνα. Όπου και να κοιτάξει κανείς, τα μάτια αποτυπώνουν την καλαισθησία μιας άλλης εποχής. Ο χρόνος μοιάζει να μην έχει προχωρήσει, να έχει σταματήσει κοιτάζοντας κι αυτός την τραπεζαρία, το καθιστικό, το πρωινό δωμάτιο, τη μεγάλη σάλα, την κουζίνα, το γραφείο του Όθωνα και την αίθουσα του θρόνου. Μια γέφυρα ενώνει το κτίριο με τον αριθμό 7 και το διπλανό του που φέρει τον αριθμό 5. Από τα παράθυρα που βλέπουν στον κήπο, διακρίνει κανείς το κομμάτι που έχει απομείνει σήμερα, εκεί που κίσσες και κοτσύφια τριγυρίζουν αμέριμνα κάτω από τα πυκνόφυλλα δέντρα.
Τα πατώματα τρίζουν κάτω από τα πόδια, οι επισκέπτες περιηγούνται με κατάνυξη. Ο καθένας μοιάζει βυθισμένος στις δικές του σκέψεις. Φαντάζομαι πως οι περισσότεροι, όπως κι εγώ, βλέπουν μπροστά τους τα ιστορικά πρόσωπα και την αφρόκρεμα της παλιάς Αθήνας καθισμένα ή όρθια σε κάθε γωνιά. Παρατηρώ τα κεντήματα στις ταπετσαρίες, σκέφτομαι πόσοι άνθρωποι κάθισαν στις βελούδινες καρέκλες, πόσοι δείπνησαν στο τραπέζι που είναι στρωμένο με το πορσελάνινο σερβίτσιο.
Μπαίνεις στον πειρασμό να αγγίξεις το γραφείο του Κόμη Άρμανσμπεργκ κι εκείνο το ρολόι κηροπήγιο με τον γαλλικό μηχανισμό και την παράσταση της νύμφης που αναπαύεται.
Κατεβαίνοντας, πώς να αντισταθείς και να μην περάσεις ξανά από το μεγάλο δωμάτιο του ισογείου όπου δεσπόζει ο τεραστίων διαστάσεων (2,60 Χ 5, 20) πίνακας του 1674 που απεικονίζει την Ακρόπολη πριν την καταστροφή της από τον Μοροζίνι.
Βγαίνοντας από το μουσείο, κρατάω στα χέρια μου το βιβλιαράκι για το φυσικό περιβάλλον της Αθήνας τον 19ο αιώνα και φυσικά έχω ενημερωθεί για τον Μικρό Ρωμηό, την εφημερίδα του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών-Ιδρύματος Βούρου-Ευταξία, με έτος ίδρυσης το 1886. Κυκλοφορεί πλέον και σε ηλεκτρονική μορφή. Σταχυολογώ από το τεύχος με τον αριθμό 6: «Λουκούμης, ο πιο ένδοξος αστυνομικός σκύλος του κλεινού άστεως, Η καθιέρωση των πρώτων διοδίων στη λιθόστρωτη οδό Αθηνών-Πειραιώς, Η Αθήνα στις αρχές του 20ου αιώνα-Κ. Χρηστομάνου «η κερένια κούκλα».
Το βλέμμα μου τρέχει στις γραμμές του εντυπωσιακού κτιρίου, στέκεται στα σφυρήλατα μπαλκόνια, στην όμορφη γαλάζια απόχρωση της πρόσοψης. Ένα στολίδι που ενώνει το χθες με το σήμερα. Ένα νοσταλγικό κομμάτι στην πίσω μεριά της πολύβουης Σταδίου σαν νότα αισιοδοξίας μέσα στο καυσαέριο, το μπετόν και τον θόρυβο των τροχοφόρων.
