«Ταξιδεύοντας…»
Γράφει η Έφη Καλλιμάνη
Το ταξίδι είναι μια λέξη μαγική και γοητευτική. Είναι ταυτόχρονα μια υπόθεση προσωπική, γιατί είναι τόσο διαφορετικοί και πολυσύνθετοι οι λόγοι για τους οποίους κάποιος ταξιδεύει. Για άλλους είναι ο προορισμός και για άλλους η πορεία…
Στον αρχαίο κόσμο το ταξίδι ήταν συνυφασμένο με την εκστρατεία και την κατάκτηση και λιγότερο με την επαφή και γνώση άλλων πολιτισμών. Ήταν όμως αυτή η ανταλλαγή και αλληλεπίδραση πολιτισμών που τελικά έδωσε στον κόσμο μας τη σημερινή του μορφή. Είναι μια δυναμική διαδικασία που συνεχίζεται αέναα και στις μέρες μας, με ξέφρενους ρυθμούς , καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις, σήμερα περισσότερο από ποτέ, «παντρεύουν» κουλτούρες και πολιτισμούς.
Το ταξίδι παραμένει μια κατάκτηση. Κατάκτηση εμπειριών, βιωμάτων, εικόνων, συναισθημάτων, συγκινήσεων, πνευματικού πλούτου. Αυτός ο πνευματικός πλούτος που αποκομίζει ο ταξιδιώτης είναι το κέρδος του ταξιδιού και η παρακαταθήκη του για το μέλλον. Αυτόν τον πλούτο υμνεί κι ο Καβάφης στην ξακουστή του «Ιθάκη» και θέλει να διαχωρίσει από τον άλλο πλούτο τον υλικό, τον μάταιο…
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη…
Το ταξίδι είναι μια απόδραση από το συνηθισμένο. Μια έξοδος από τη ρουτίνα και το άγχος της καθημερινότητας. Προσφέρει ξεκούραση, ανανέωση, διαφυγή, αναψυχή. Η πρόοδος και η ποικιλία των μέσων μεταφοράς στον σύγχρονο κόσμο έχει μετατρέψει το ταξίδι σε μια εύκολη, άνετη και γρήγορη υπόθεση. Πόσο σωστά εκμεταλλευόμαστε σήμερα τα παραπάνω οφέλη προκειμένου να ταξιδέψουμε; Σημασία δεν έχει το πόσο ταξιδεύει κανείς, όσο το πώς ταξιδεύει τελικά. Πόσο πολύ απομακρύνθηκε ο σημερινός ταξιδιώτης από το «πνευματικό» το οποίο τονίζει ο Καβάφης και πόσο «παραφουσκωμένες» είναι οι αποσκευές του τελικά από το «υλικό»;
Ταξίδι δεν είναι απαραίτητα το ακριβό και μακρινό ταξίδι. Δεν είναι μόνο οι αγορές και η κοινωνική προβολή και επίδειξη, ούτε η μίμηση και ταύτιση με ξένα πρότυπα και νοοτροπίες. Ταξίδι είναι η τέχνη του να βελτιώνει κάποιος ενδοσκοπικά την προσωπικότητά του και να διευρύνει τη σκέψη του. Να αποκτήσει γνώσεις, να βιώσει μια γόνιμη διαδικασία μάθησης νέων στοιχείων, αφομοιώνοντας το θετικό και απορρίπτοντας το αρνητικό.
Προσωπικά, έχω γνωρίσει ταξιδιώτες που, επιστρέφοντας από μετακινήσεις τους, ξεκινούσαν την περιγραφή τους από το συνηθισμένο «Πουθενά δεν είναι καλύτερα από τη χώρα μου…» και στη συνέχεια περιορίζονταν στην έκθεση των αγορών τους και των γεύσεων που δοκίμασαν, παραλείποντας να αναφέρουν το παραμικρό πολιτισμικό στοιχείο. Άλλοι πάλι, περιγράφοντας την επαφή τους με απλούς ανθρώπους, μέρη που επισκέφθηκαν και ιστορικές αναφορές, σε μετέφεραν άμεσα και ζωντανά στον τόπο αυτό.
Σε ένα ταξίδι, όλα είναι θεμιτά και δεν πρέπει να κρίνουμε αυστηρά. Ο ταξιδιώτης άλλοτε από περιέργεια, άλλοτε από ανάγκη, άλλοτε για ψυχικούς λόγους θα δοκιμάσει, θα αγοράσει, θα απολαύσει, θα εντυπωσιαστεί , θα συγκρίνει, θα συγκινηθεί , θα κρίνει, θα αλληλεπιδράσει… Άλλοι θα ταξιδέψουν μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου, μιας ταινίας, ενός πίνακα, μιας φωτογραφίας, ενός βλέμματος, μιας έμπνευσης, μιας ιδέας… Άλλοι πάλι θα εξερευνήσουν και θα ανακαλύψουν την ίδια την πόλη ή το χωριό τους, άγνωστα πράγματα και αλήθειες γύρω και δίπλα τους…
Μήπως τελικά το «μεγάλο» ταξίδι που πρέπει κάποιος αρχικά να κάνει είναι αυτό, στον εσωτερικό του κόσμο, πριν ξεκινήσει για άλλους προορισμούς; Να επαναπροσδιορίσει αρχές, αξίες, νοοτροπίες και ηθικά κενά; Ας είναι γύρω από αυτό ο προβληματισμός του ταξιδιού και της αναζήτησης.
Θέλω να πιστεύω πως το «καλύτερο» ταξίδι είναι σίγουρα αυτό που δεν κάναμε ακόμα, εκείνο το ταξίδι για το οποίο θα ξεκινήσουμε χωρίς αποσκευές και το μόνο που θα έχουμε να γεμίσουμε θα είναι οι «αποθήκες» της ψυχής μας, ο θησαυρός του Καβάφη που θα μας κάνει καλύτερους σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
