Διαγώνισμα, (α 354-400) Οδύσσεια Α’ Γυμνασίου
Μίλησε, κι όπως τέλειωσε η θεά Αθηνά, τα μάτια λάμποντας, εχάθη:
σαν το πουλί πετώντας, ξέφυγε από το άνοιγμα της στέγης˙
εκείνου όμως την ψυχή την ενδυνάμωσε με θάρρος, ενίσχυσε και στέριωσε
τη μνήμη του πατέρα του, για να τον έχει συνεχώς στον νου του.
Αυτός καταλαβαίνοντας, έλαμψε ο νους του,
τον συνεπήρε θάμβος, ένιωσε πως θεός ήταν ο ξένος,
κι αυτόματα κινήθηκε προς τους μνηστήρες, ισόθεος άντρας.
Τους τραγουδούσε ο φημισμένος αοιδός, κι εκείνοι
καθισμένοι τον ακούν με τη σιωπή τους των Αχαιών τον νόστο
τραγουδούσε, πικρόν όπως τον όρισε τον γυρισμό τους απ’ την Τροία
η Αθηνά Παλλάδα. Τότε
από το υπερώο ψηλά συνάκουσε το θείο τραγούδι, και την άγγιξε,
του Ικαρίου η κόρη, η Πηνελόπη, σκεφτική και φρόνιμη˙
[…]
Κι ενώ πιστές οι ακόλουθες, δεξιά κι αριστερά, της παραστέκουν,
εκείνη δακρυσμένη μίλησε στο θεϊκό αοιδό:
«Φήμιε, το ξέρεις πως μπορείς να θέλγεις τους θνητούς
και μ’ άλλα κατορθώματα μεγάλα, ανθρώπων και θεών,
των αοιδών τα γνώριμα τραγούδια˙
ένα απ’ αυτά παρακαθήμενος τραγούδησε, κι αυτοί ας πίνουν το κρασί τους
σιωπηλοί˙ ετούτο μόνο το τραγούδι μην το συνεχίσεις,
θλιβερό κι αβάστακτο˙ σπαράζει η καρδιά μου
μες στα στήθη, αφότου με κατοίκησε πένθος μεγάλο κι αλησμόνητο.
Τέτοιο πρόσωπο που εγώ ποθώ, και συνεχώς τη μνήμη μου πληγώνει
η μορφή του αντρός μου, με δόξα απέραντη, απλωμένη στην Ελλάδα
και μέσα στο Άργος.»
Της αντιμίλησε όμως ο γνωστικός Τηλέμαχος:
«Μητέρα μου, πώς θέλεις ν’ αρνηθείς στον τιμημένο μας αοιδό
χαρά να δίνει μ’ ό,τι βάζει ο νούς του; Φταίχτες δεν είναι
οι αοιδοί˙ ο Δίας ίσως είναι ο αίτιος, που δίνει στους φιλόπονους
ανθρώπους ό,τι θελήσει εκείνος στον καθένα.
Δεν πρέπει η αγανάκτηση σ’ αυτόν να πέφτει,
που ψάλλει την κακή μοίρα των Δαναών. Ξέρεις,
οι άνθρωποι τιμούν και προτιμούν εκείνο το τραγούδι
που τους φαντάζει, ακούγοντας, το τελευταίο.
Θάρρος λοιπόν χρειάζεσαι και σφίξε την καρδιά σου να τ’ ακούσεις˙
δεν ήταν μόνος ο Οδυσσέας που χωρίστηκε στην Τροία
από του νόστου του τη μέρα˙ κι άλλοι πολλοί, γενναίοι άντρες,
χάθηκαν και πάνε.
Αλλά καλύτερα να πας στην κάμαρή σου, με τα δικά σου έργα απασχολήσου,
τον αργαλειό, τη ρόκα˙ δίνε στις παρακόρες εντολές, για να δουλεύουν
με φροντίδα. Ο λόγος είναι μέλημα του αντρός, του καθενός,
και περισσότερο δικό μου˙ σ’ αυτό το σπίτι είμαι εγώ ο κυβερνήτης.»
Eρωτήσεις:
Με βάση το απόσπασμα που σας δόθηκε, ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λάθος;
· Η Πηνελόπη πιστεύει ότι ο Οδυσσέας είναι νεκρός.
· Ο Τηλέμαχος θέλει να προσβάλει τη μητέρα του μπροστά στους μνηστήρες.
· Ο Τηλέμαχος υπερασπίζεται το δικαίωμα των μνηστήρων να ακούσουν τα τραγούδια που θέλουν.
· Ο Φήμιος ως αοιδός απαγγέλλει τις ιστορίες του.
· Οι Πηνελόπη δεν έχει καμία εξουσία στο σπίτι γιατί είναι γυναίκα.
5 μονάδες
Με ποιο τρόπο φεύγει από το παλάτι η Αθηνά και πώς ονομάζεται αυτό; Γιατί πιστεύετε ότι η θεά επιλέγει να φύγει μ’ αυτόν τον τρόπο;
5 μονάδες
Σε ποιο σημείο του κειμένου υπάρχει δραματική ειρωνεία και γιατί;
3 μονάδες
Ποια είναι τα συναισθήματα που νιώθει η Πηνελόπη ακούγοντας το τραγούδι του Φήμιου;
3 μονάδες
Τελικά η Αθηνά πέτυχε το σκοπό της ή όχι; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένα σημεία του κειμένου.
4 μονάδες
Επιμέλεια: φιλολογικό…Δράμα
Άδειες: Το εκπαιδευτικό υλικό δημοσιεύεται στο schooltime.gr με την άδεια του δικτυακού τόπου «φιλολογικό…Δράμα».
Σημείωση: Το εκπαιδευτικό υλικό είναι μια ευγενική παραχώρηση στη σελίδα μας του δικτυακού τόπου «φιλολογικό…Δράμα». Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον υπεύθυνο λειτουργίας του, κ. Σωτήρη Γκαρμπούνη.
