Λατινικά Προσανατολισμού Γ΄ Λυκείου: Προσδιορισμοί τόπου & χρόνου – Όλες οι μετατροπές
Α΄ Προσδιορισμοί Τόπου
Ο προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται γενικά με εμπρόθετη αιτιατική ή αφαιρετική. Ειδικότερα έχουμε και τις εξής περιπτώσεις:
1. Στάση σε τόπο
Η στάση σε τόπο δηλώνεται:
– με τοπικά επιρρήματα (ibi, hic, illic)
– με την πρόθεση in + αφαιρετική (in Italiā)
– με απλή γενική ή αφαιρετική
Απλή γενική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄ και β΄ κλίσης ενικού αριθμού.
Απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄ και β΄ κλίσης πληθυντικού αριθμού ή γ΄ κλίσης οποιουδήποτε αριθμού.
π.χ. sum Romae, sum Ephesi, sum Athenis, sum Carthagine
2. Κίνηση προς τόπο
Η κίνηση προς τόπο δηλώνεται:
– με τις προθέσεις in, ad + αιτιατική
– με απλή αιτιατική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. eo in Asiam, eo in Italiam, eo Romam, eo Carthaginem
3. Κίνηση από τόπο
Η κίνηση από τόπο δηλώνεται:
– με τοπικά επιρρήματα (inde, illuc, quo)
– με τις προθέσεις ab, ex, de + αφαιρετική
– με απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών).
π.χ. venio ex Asiā, venio ab Italiā, venio Romā, venio Carthagine
Σημείωση 1: Τρεις τύποι του ουσιαστικού domus χρησιμοποιούνται επιρρηματικά ως προσδιορισμοί του τόπου:
domi = στο σπίτι, στην πατρίδα (στάση σε τόπο) [αρχ. οἴκοι]
domum = στο σπίτι, στην πατρίδα (κίνηση σε τόπο) [αρχ. οἴκαδε]
domo = από το σπίτι, από την πατρίδα (απομάκρυνση) [αρχ. οἴκοθεν]
Σημείωση 2: Στο κείμενο 34 υπάρχει εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο με όνομα πόλης (in Literno). Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλώνεται όχι η πόλη, αλλά η ευρύτερη περιοχή, όπου βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα.
Β΄ Προσδιορισμοί Χρόνου
Ο χρόνος δηλώνεται με τους εξής τρόπους:
- με επιρρήματα (postea, iam, tum, nunc, deinceps, mox, diu, semper).
Τα επιρρήματα post και ante συνοδευόμενα από αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς δηλώνουν το πόσο μετά ή πόσο πριν συνέβη κάτι.
π.χ. paulo post = λίγο αργότερα [23], paucis ante diebus = πριν από λίγες μέρες - με εμπρόθετους προσδιορισμούς π.χ. post victoriam = μετά τη νίκη [29], ante tertium diem = πριν από 3 ημέρες [25]
- με χρονικές προτάσεις
- με χρονικές μετοχές
- με πλάγιες πτώσεις.
Πιο συγκεκριμένα:
– με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το πότε έγινε κάτι. π.χ. quodam die = κάποια μέρα [25]
– με απλή αιτιατική για να δηλωθεί το πόση διάρκεια είχε. π.χ. paucos menses = για λίγους μήνες [28]
– με απλή αφαιρετική για να δηλωθεί το μέσα σε πόσο χρόνο ή ύστερα από πόσο χρόνο έγινε κάτι. π.χ. quo Carthago deleta est = κατά τη διάρκεια του οποίου η Καρχηδόνα καταστράφηκε [25]
Παραδείγματα μετατροπών
Κείμενο 3
ad oram: Εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in ora: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex ora: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 5
in Campaniā: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in Campaniam: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex Campania: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in locis: Εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο
in loca: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex locis: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Neapoli: Απρόθετη αφαιρετική (επειδή είναι όνομα πόλεως) που δηλώνει τη στάση σε τόπο
Neapolim: απρόθετη αιτιατική που δηλώνει την κίνηση σε τόπο
Neaopoli: κίνηση από τόπο (απρόθετη αφαιρετική)
Κείμενο 6
In civitāte: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in civitatem: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex civitate: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 7
in hibernis: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in hiberna: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex hibernis: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in Nerviis: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in Nervios: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex Nerviis: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in Belgis: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
ad Belgas: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex Belgis: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in castra: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in castris: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex castris: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
de collibus: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
ad colles / collis: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in collibus: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
Κείμενο 11
ab Galliā: Εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης (ab, ex, de + αφαιρετική)
ad Galliam: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in Gallia: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
in Italiā: Εμπρόθετη τοπική αφαιρετική) που δηλώνει τη στάση σε τόπο.
ad Italiam: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
de Italia: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in Africam: Εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κίνηση σε τόπο κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in Africa: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
de Africa: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 14
Athēnas: απρόθετη αιτιατική που δηλώνει την κίνηση σε τόπο
Athenis: στάση σε τόπο (απρόθετη αφαιρετική)
Athenis: κίνηση από τόπο (απρόθετη αφαιρετική)
Κείμενο 15
in fluminibus: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο. (in + αφαιρετική)
in flumina: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex fluminibus: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 20
in diaetam: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κατεύθυνσης σε τόπο. (in, ad + αιτιατική)
in diaeta: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex diaeta: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
ad solarium: Εμπρόθετος προσδιορισμός της κατεύθυνσης σε τόπο. (in, ad + αιτιατική)
in solario: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex solario: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in castra: Εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in castris: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex castris: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 25
in curiam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο
in curia = στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex curia = κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Carthagine: απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο
Carthaginem: κίνηση σε τόπο (απρόθετη αιτιατική)
Carthagine: κίνηση από τόπο (απρόθετη αφαιρετική)
Κείμενο 31
in castra: Εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κίνηση σε τόπο. (in, ad + αιτιατική)
in castris: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex castris: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 34
in tecto: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
in tectum: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex tecto: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
domum: αιτιατική που δηλώνει την κίνηση/κατεύθυνση σε τόπο
domi = στάση σε τόπο (απρόθετη γενική)
domo = απομάκρυνση / κίνηση από τόπο (απρόθετη αφαιρετική)
Κείμενο 38
in sacello: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
in sacellum: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex sacello: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 42
in castra: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
in castris: στάση σε τόπο (in + αφαιρετική)
ex castris: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 43
in castris: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in castra: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex castris: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
in patria: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο (in + αφαιρετική)
in patriam: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex patria: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Κείμενο 44
in qua: εμπρόθετος στάσης σε τόπο (μεταφορικά) (in + αφαιρετική)
in quam: κίνηση σε τόπο (in, ad + αιτιατική)
ex qua: κίνηση από τόπο (ab, ex, de + αφαιρετική)
Τάσος Τριανταφυλλόπουλος*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά Λυκείου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
- Επιλεγμένο εκπαιδευτικό υλικό και δωρεάν e-βοηθήματα για τα Λατινικά Προσανατολισμού
• Λατινικά Λυκείου • Διαγωνίσματα Λατινικών