Λίγες μέρες μείνανε… Τα ψέματα τελείωσαν. Και η τελική ευθεία φτάνει στο τέλος της. Στροφές πλέον δεν υπάρχουν. Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του. Τώρα θα φανεί πόσο και πώς δούλεψε ο καθένας και η καθεμία. Τώρα πλέον κάθε υποψήφιος – α αδημονεί να έρθει η μέρα που θα πάρει το βάπτισμα του πυρός, γιατί πλέον η κούραση και η αγωνία κτυπούν κόκκινο. Και το βάπτισμα του πυρός δεν είναι άλλο από το πολύπαθο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, Έκθεση για τους περισσοτέρους.

Το παρελθόν δικαιώνει με τον πιο άσχημο τρόπο τον χαρακτηρισμό «πολύπαθο». Όχι μόνο για τις επιδόσεις των υποψηφίων, ούτε για τον «ιδιαίτερο» τρόπο προσέγγισης των γραπτών από πολλούς βαθμολογητές – ιεροεξεταστές, αλλά και από τον τρόπο προσέγγισης από τα ίδια τα παιδιά.

Όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι για το γεγονός ότι κάθε – σχεδόν – χρόνο γινόμαστε θεατές του ίδιου έργου. Χαμηλές βαθμολογίες. Πάντα το ίδιο ερώτημα. Γιατί; «Μα στο μάθημα της Έκθεσης; Τι άλλο έπρεπε να γράψω και δεν το έγραψα;» Αιώνια ερωτήματα που βασανίζουν χρόνια τώρα πολλούς υποψηφίους. Θα έλεγα τους περισσοτέρους. Υποψηφίους Δεσμών, Κατευθύνσεων, Προσανατολισμών… Και έπεται συνέχεια.

Προσωπικά, ποτέ δεν έχω βρεθεί σε αίθουσα βαθμολογικού κέντρου – αν και θα το ήθελα πάρα πολύ – και ειλικρινά δε γνωρίζω κάτω από ποιες συνθήκες γίνεται η βαθμολόγηση των γραπτών. Ποιες διευκρινίσεις δίνονται από τους συντονιστές στους βαθμολογητές, με ποια κριτήρια βαθμολογούν, πώς δικαιολογούνται οι μεγάλες ενίοτε αποκλίσεις στα γραπτά. Θα ήθελα πάρα πολύ να μάθω. Και πιστεύω αυτό είναι και επιθυμία πολλών… Βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραβλέψουμε και τον παράγοντα «άνθρωπος», καθώς οι βαθμολογητές δεν είναι μηχανές. Καθένας τους προσεγγίζει διαφορετικά το γραπτό, με διαφορετικές ενδεχομένως απαιτήσεις και εμπειρίες. Πολύ λογικό.

Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να ψάξουμε τι φταίει. Πολλοί στο παρελθόν πιστεύω το προσπάθησαν. Το κατάφεραν; Οι βαθμολογίες είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες. Τι φταίει και κυριαρχεί αυτή η αβεβαιότητα στο συγκεκριμένο μάθημα; Όταν ακούω μαθητές μας να μάς λένε μετά το πέρας της εξέτασης «τα έγραψα ΟΛΑ, τι βαθμό πιστεύετε θα πάρω;» τι απάντηση να δώσεις; Η ουσία είναι ότι το μάθημα αυτό δε στηρίζεται σε ποσοτικά, αλλά περισσότερο σε ποιοτικά κριτήρια. «”Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ “, έλεγαν οι πρόγονοί μας. Κάτι θα ήξεραν.

Το να αρχίσουμε τα ευχολόγια και την «πρεπολογία» (όπως αρέσκονται να κάνουν οι μαθητές μας όταν τούς ζητούν να παρουσιάσουν τρόπους αντιμετώπισης ενός αρνητικού φαινομένου) είναι ό,τι πιο εύκολο. Το να εστιάσουμε και να κοιτάξουμε κατάματα το πρόβλημα, εκεί πιστεύω έγκειται η δυσκολία. Όλοι ευθυνόμαστε. Κι εμείς ως καθηγητές, καθώς άθελά μας πολλές φορές ωθούμε τους μαθητές μας να τυποποιήσουν τη σκέψη τους, παρέχοντάς τους αφειδώς υλικό, το οποίο στα χέρια τους μετατρέπεται σε «φονικό όπλο» του εγκεφάλου τους. Το καινούργιο, το πρωτότυπο, το «έξω από τα καλούπια» πολλές φορές τρομάζει. Ευθυνόμαστε όμως και ως γονείς, καθώς δεν προσπαθούμε μάλλον όσο πρέπει να φέρουμε σε επαφή το παιδί από πολύ μικρή ηλικία με την πραγματική τροφή του μυαλού, που είναι το διάβασμα. Το σωστό διάβασμα.

Η έκθεση δεν είναι και δεν πρέπει να είναι σε καμία περίπτωση συρραφή ασύνδετων, αναφομοίωτων, «αμάσητων» γνώσεων και ιδεών. Η έκθεση είναι ο καθρέπτης μας. Δεν πρέπει να μας εκθέσει. Δεν πρέπει να δώσουμε το δικαίωμα σε κανέναν να αμφισβητήσει την άποψή μας. Την άποψή μας που οφείλουμε να παρουσιάσουμε ενδεδυμένη με την κατάλληλη επιχειρηματολογία. Επιχειρήματα, όχι απλές ιδέες. Επιχειρήματα φιλτραρισμένα μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Βιωματική προσέγγιση. Ας βάλουμε και λίγο συναίσθημα δεν είναι κακό. Ας προσεγγίσουμε το θέμα – ζητούμενο έτσι όπως πραγματικά το βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Ας το παρουσιάσουμε μέσα από το «εμείς». Γιατί πραγματικά είναι τραγικό να διαβάζεις έκθεση εφήβου και να αναφέρεται στους νέους, χρησιμοποιώντας ως υποκείμενο ένα άγευστο, απρόσωπο «οι νέοι». Λες και ο ίδιος, η ίδια ωρίμασαν ξαφνικά, τους άγγιξε το «χάσμα γενεών» και αντιμετωπίζουν πλέον τις καταστάσεις ως ενήλικες. Μη βιάζεστε. Θα μεγαλώσετε. Τώρα όμως πρέπει να προσεγγίσετε την πραγματικότητα με τα γυαλιά της νιότης. Εκεί που η λογική γίνεται ένα με το συναίσθημα και δημιουργούν τον πιο δυνατό συνδυασμό.

Μην επιτρέπετε σε κανέναν να ποδοπατήσει και να τυποποιήσει τη σκέψη σας. Βγάλτε τον εαυτό σας και αποτυπώστε δημιουργικά τις ιδέες σας στην κόλλα. Φανταστείτε ότι η κόλλα είναι ένας καμβάς και καλείστε να κάνετε την προσωπογραφία σας. Γιατί η έκθεση είναι ο εαυτός μας. Είναι ο καθρέπτης μας. Όσο απρόσωπο και ανώνυμο είναι το γραπτό σας στα χέρια ενός αγνώστου, φροντίστε να το προσωποποιήσετε. Να δώσετε την ταυτότητά σας. Να είναι μια όαση στα χέρια ενός ανθρώπου που έχει κουραστεί να διαβάζει τις ίδιες τετριμμένες, κοινότοπες και κουραστικές απόψεις χρόνια τώρα. Μπορείτε να το κάνετε. Κάντε το…

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

© schooltime.gr – Ροή ειδήσεων Facebook •Twitter •Google+