Δίνες- Ρουφήχτρες, υπήρξανε και υπάρχουνε πολλές,  στο σύμπαν στη μυθολογία στη θρησκεία , στη γη και στη θάλασσα αλλά και στη κοινωνική ζωή.

Η δίνη, ο πούφουλας ή στρούφιλας για τους παλιούς ή μάτι της θάλασσας για τους ναυτικούς ,είναι στρόβιλος που τον υδάτινο όγκο διαφεντεύει αλλά και τα μυαλά των ανθρώπων. Πολλές φορές μάλιστα και τα σώματα, όπως στρόβιλος χορός χαρούμενος  –δίνος περιστροφικός είναι και το βαλς.

Στους διάφορους μύθους εικονίζονται με αυτό τον τρόπο,  συμβολικά,  οι μεταλλαγές της ζωής, η  φύση, οι μάχες οι εσώτερες του ανθρώπου και του πνεύματος με τους γήινους πόθους.

Οι θρησκείες με τα ιερατεία τους,  είχαν ιδιαίτερη αδυναμία στις δίνες  και τον συμβολισμό της μέθεξης , της ζάλης και του φόβου της περιστροφής , την ρουφήχτρα της ισορροπίας και της  σταθερότητας.

Και πρώτος ο Δίνος,  κατά τον Αναξαγόρα, μέσω της περιστροφικής κίνησης έδωσε στην ύλη σχήματα ως ρυθμιστής του Σύμπαντος Νους, όπως ειρωνικά υπαινίσσεται ο Αριστοφάνης στις Νεφέλες του : «Δίνος, βασιλεύει τον δι΄εξηληλακώς»

Αντίστοιχα, κατά το Ταλμούδ, Ο Δινούρ  ό μέγας πύρινος χείμαρρος, έχει την πηγή του υπό τον θρόνο του Θεού .

Οι ψυχές των δίκαιων έτσι εξαγνίζονται, ενώ των διεστραμμένων και  κακών  παρασύρονται δια του ρεύματος του στην κόλαση. Μια δίνη δηλαδή, ο Δινούρ, ενώνει , τη γη με τον παράδεισο και την κόλαση, την  ζωή με τον θάνατο… και τη μετά θάνατο ύπαρξη.

Κατά τις παραδόσεις των ναυτικών οι ρουφήχτρες και  διάφορα φαινόμενα όπως οι στρόβιλοι, οι σίφωνες , οι θύελλες και οι παλίρροιες αποδίδονται στον θαλάσσιο δράκοντα, τεράστιο μυθικό ον που έχει τη δύναμη και μόνο με το βλέμμα του να μαυλίζει, να υπνωτίζει. Όπως  και οι άλλοι δράκοι της μυθολογίας εμφανίζεται μέσα σε δίνη, υπό τη μορφή ισχυρού ανέμου ή σίφωνος. Η αρχή των μυθικών αυτών μορφών κατά μια ερμηνεία αρχίζει με τα «Dir ή der» των τουρκικών παραμυθιών και των περσικών επών. Οι ιδιότητες πάντως που αποδίδονται στους δράκους είναι ιδιότητες που συναντάμε και στην πλούσια μυθολογία όλων των λαών. Έτσι ,οι ορεινοί δαίμονες , οι Κένταυροι, οι Κύκλωπες , Εκατόγχειρες, Λαιστρυγόνες, Τιτάνες αλλά και οι Γίγαντες των βορείων λαών είναι ισχυροί και ανδρείοι όπως ατρόμητοι είναι οι «Δράκοι Έλλενοι» , οι φρουροί των άκρων, δηλαδή οι Ακρίτες , κατά το γνωστό  ποντιακό άσμα.

Ο ηπειρώτικος λαός απέδωσε μυθολογικές ιδιότητες σε τρείς λίμνες με σχήμα κυκλικό , περιφέρεια 300 βημάτων και με βάθος που δεν έχει καταμετρηθεί. Είναι οι Δρακολίμνες  (Τύμφης, Λύγγου, Λάκμωνος ) στις οποίες ζούσαν δράκοντες με μορφή ζωών, τεράτων αλλά και ανθρώπων. Κατά τα δημώδη άσματα,  «σείονται τα βουνά και οι κάμποι» όταν έβγαζαν πύρινες φλόγες από το στόμα και έριχναν κορμούς ολόκληρων δένδρων ή ογκωδών βράχων στις μάχες τους.

Παραδίπλα, στην ανατολική μυθολογία η τιτάνια Δινχαβά, γυναίκα εφοδιασμένη με τεράστιους μαστούς, προκλητικούς δινοσμαστιγιοφόρους, προκαλούσε δίνη στους άνδρες και ως ρουφήχτρα τους κατάπινε μέσω του πόθου .

Η εξύψωση στο θείο , επέρχεται μέσω της περιστροφής, κατά  τους Σούφι.  Οι περιστρεφόμενοι δερβίσηδες είναι οι ταξιδευτές της  δίνης.   Μέσω της εκμηδένισης του Εγώ, στο Ιερό σταυροδρόμι του Νεοπλατωνισμού του Χριστιανισμού και του Ινδουισμού , μεταρσιωμένα  με τον Σουφισμό , ο άνθρωπος στριφογυρίζει στον χρόνο μέσα σε μια τεράστια δίνη. Κάθε χορευτής που περιστρέφεται , είναι σαν το ήλιο, οι άλλοι χορευτές που επίσης περιστρέφονται , συμβολίζουν τους λοιπούς πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον ανυπέρβλητο ζωοδότη.

Οι κυκλικές κινήσεις βασίζονται στη φιλοσοφία, ότι η κίνηση πρέπει να επιστρέφει  και πάλι στο σημείο της αφετηρίας της.  Άρα είναι κυκλική και η φορά της κίνησης είναι αντίστροφη της κίνησης των δεικτών του ρολογιού. Κατά την περιστροφή η μια παλάμη είναι στραμμένη προς τον ουρανό και η άλλη στραμμένη προς την γη. Η ενέργεια που προέρχεται από ψηλά ,έχει ως δέκτη την άνωθεν στραμμένη παλάμη. Σημείο εξόδου της θεϊκής ενέργειας , μέσα από την οποία διαχέεται  σε όλη την οικουμένη , αποτελεί η άλλη παλάμη , που «αντικρίζει» τη  γη. Η έκσταση , η ένωση, πραγματοποιείται μέσα από την σταδιακή αύξηση του ρυθμού με τον οποίο εκτυλίσσεται η τελετή.

Δίνη, «Διν» επίσης είναι και το δεύτερο συστατικό πολλών αραβικών κυρίως ονομάτων και σημαίνει «πίστη-θρησκεία» (Όπως χαρακτηριστικά το : Βάδρ-εδ-διν , η σελήνη της πίστεως)

Ακόμη και σήμερα όμως , υπάρχουν φυλές που η ιστορία τους είναι συνυφασμένη με τις δίνες. Οι Δίνκα,  είναι ένας από τους τελευταίους αυτούς άγριους λαούς. Κατοικούν  στο ύψος του Κυανού Νείλου, στο Βαχρ-ελ-γάζαλ του Σουδάν. Γυμνοί κτηνοτρόφοι και πολυγαμικοί, πιστεύουν και τιμούν την αγελάδα και το φίδι και ως ιερές μορφές τους αποκαλούν  ταπεινά «αδελφούς».

 Πολλές οι δίνες ,πολλοί οι συμβολισμοί , πολλές και οι Πόλεις και τα γεωγραφικά σημεία σε όλη τη γη που υπενθυμίζουν τον στροβιλισμό της στο χρόνο και το χώρο.

Ένα παράδειγμα αποτελεί και  η Δίνδιγουλ στο Μανδράς,  πόλη των  αγγλικών Ινδιών που όλα είναι θολά και όλοι περπατούν ζαλισμένοι. Είναι η πόλη της καπνοβιομηχανίας που όλα τα περιστρέφει , τα στρίβει και τα ρουφάει… Ένα άλλο μέρος επίσης, γνωρίζει πολύ καλά την ανισορροπία που προκαλούν και μεταφορικά οι δίνες . Το Δινέρ , είναι μια κωμόπολη της Μ. Ασίας κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ. Υπήρξε τουρκικό στρατιωτικό κέντρο και πολλές φορές το ρούφηξε η γη  υπό την δίνη των σεισμών…

 Οι ρουφήχτρες ωστόσο υπάρχουνε και στο σύμπαν, ως μαύρες τρύπες και μάλιστα με τα χαρακτηριστικά  της εντροπίας. Η ύπαρξή τους δεν  αναφέρεται ως τρύπα με τη συνήθη έννοια (οπή), αλλά σε μια περιοχή του χώρου, από την οποία τίποτα δεν μπορεί να επιστρέψει. Η ύπαρξη μαύρων τρυπών στο σύμπαν υποστηρίζεται από τις αστρονομικές παρατηρήσεις, ειδικά από τη μελέτη των σουπερνόβα και των ακτίνων Χ  που εκπέμπουν ενεργοί γαλαξίες. Στις μαύρες τρύπες έχουμε απώλεια πληροφορίας σε σχέση με το είδος των σωματιδίων (τα μόνα χαρακτηριστικά που «διατηρεί στη μνήμη» η μαύρη τρύπα είναι η μάζα και το φορτίο της απορροφημένης ύλης). Επομένως, μια μαύρη τρύπα πρέπει να χαρακτηρίζεται από μια ορισμένη εντροπία. Τα πιο εμφανή αποτελέσματα πιστεύεται ότι προέρχονται από ύλη που πέφτει μέσα σε μια μαύρη τρύπα, η οποία προβλέπεται ότι συγκεντρώνεται σε ένα εξαιρετικά θερμό και γρήγορα περιστρεφόμενο δίσκο γύρω από τη μαύρη τρύπα, πριν εισέλθει σε αυτή. O δίσκος αυτός είναι γνωστός ως δίσκος προσαύξησης. Η τριβή ανάμεσα σε γειτονικές ζώνες αυτού του δίσκου τον θερμαίνουν τόσο, ώστε να ακτινοβολεί μεγάλη ποσότητα ακτίνων Χ. Η θέρμανση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και μπορεί να μετατρέψει ακόμα και το 50% της ενέργειας ενός αντικειμένου σε ακτινοβολία.

Μπορεί  να έχουμε το φαινόμενο της βαρυτικής  κατάρρευσης στο σύμπαν αλλά στη γη σήμερα,  οι δίνες κάθε είδους και η ζάλη που δημιουργούν αντιμετωπίζονται μέσω της φαρμακολογίας με μεγάλη επιτυχία. Το αντιισταμιινικό διμενυδρινάτη , η δραμαμίνη, αποτελεί μια λύση.

Το πρόβλημα όμως, που φαίνεται ανεπίλυτο και η επιστήμη παραδίδει τα όπλα , είναι η δίνη του πολέμου. Μια δίνη άπατη, που ρουφάει την λογική και  ως ρουφήχτρα τρέφεται με την ανθρώπινη απληστία και ματαιοδοξία.

 Και ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα καταπληγιάζει την ιστορία.

Υπάρχει όμως μια σημαντική διαφορά. Όταν με τη μανία του πολέμου συνυπάρχει και η ατιμωρησία , η έλλειψη της κάθαρσης, η δίνη αυτή είναι ακόμη πιο ολέθρια.

Διαχρονικό παράδειγμα αποτελεί ο Δίαιος, στρατηγός της Αχαϊκής συμπολιτείας , υπαίτιος της καταστροφής και υποδούλωσης αυτής στη Ρώμη.

Έχοντας θανάσιμο μίσος για την Σπάρτη  (ως προ-Ιούδας, για 3 τάλαντα έσωσε από την θανατική καταδίκη , τον Μεναλκίδα  που προσπάθησε να αποσπάσει την Σπάρτη από την συμπολιτεία ) «Παρεσύρθει στη δίνη του πολέμου» και στη μάχη του ισθμού έναντι του ύπατου Λεύκιου Μόμμιου ηττήθηκε με καταστροφικές συνέπειες. Αμέσως μετά όμως, σκότωσε την γυναίκα του, έκαψε το σπίτι του και αυτοκτόνησε.

Στην εποχή μας ρουφήχτρες  υπάρχουνε και στην δικαιοσύνη. Με τους πολλούς νόμους –ρυθμιστές – αλλά και την αντίστοιχη χαλάρωση των εσωτερικών ηθικών αρχών η ατιμωρησία διαχέεται από τους υπεύθυνους πολιτικούς σε όλους, σε μια δίνη όπως των μαύρων οπών του σύμπαντος που το φαινόμενο της βαρυτικής  κατάρρευσης  φαίνεται αναπότρεπτο.

Στην αρχαία Ελλάδα οι Αργείοι προς τιμή του Ποσειδώνα βύθιζαν ίππους  ως προσφορά θυσίας σε μία δίνη, μεθόρια της Αργολίδας και Κυνουρίας.  (περί τα 400 μέτρα από την ακτή στο Ανάβαλον, που είναι δίνη, πηγή γλυκού νερού μέσα στη θάλασσα). Ίσως αν αντικαθιστούσαμε τους ίππους με πολιτικούς προδότες, ίσως, υπήρχε μία ελπίδα διεξόδου από τις δίνες.

Θανάσης Πάνου*

♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime