«H Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1897)»
Το 1897 ξεσπά πόλεμος ανάμεσα στην Ελλάδα και την Οθωμανική αυτοκρατορία με αφορμή το Κρητικό Ζήτημα. Ο πόλεμος αυτός διαρκεί τριάντα μέρες και έμεινε γνωστός ως «ατυχής» λόγω της ήττας της Ελλάδας και των δυσμενών επιπτώσεών του. Τον πόλεμο κήρυξε η Οθωμανική αυτοκρατορία αν και χαρακτηρίστηκε «ακήρυχτος» από την ελληνική κυβέρνηση.
Από τις αρχές του 1897 η κατάσταση στην Κρήτη ήταν έκρυθμη. Από τη μια μεριά οι εξεγέρσεις των γηγενών και από την άλλη οι θηριωδίες των Τούρκων είχαν προκαλέσει αναβρασμό και ταραχές στο νησί.
Στις 5 Απριλίου 1897 ο Σουλτάνος κηρύσσει τον πόλεμο.
Η στρατιωτική δύναμη των Οθωμανών, αποτελούνταν από 121.500 άνδρες και 1.300 ιππείς, με αρχηγό τον Ετέμ Πασά και γερμανούς συμβούλους. Ενώ η ελληνική πλευρά παρέταξε 54.000 άνδρες και 500 ιππείς, με επικεφαλής τον διάδοχο Κωνσταντίνο.
Η πρώτη εβδομάδα των πολεμικών επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκε κατά μήκος των θεσσαλικών συνόρων. Μετά τις ήττες στον Τύρναβο, τα Φάρσαλα και το Δομοκό οι θεσσαλικές πόλεις εκκενώνονταν από τους κατοίκους τους. Οι Οθωμανοί ανακατέλαβαν ολόκληρη τη Θεσσαλία. Ο τσάρος της Ρωσίας, Νικόλαος Β΄ παρενέβη και έπεισε το Σουλτάνο να προχωρήσει στην κατάπαυση των εχθροπραξιών.
Οι βασικότερες αιτίες για την ταπεινωτική ήττα του 1897 ήταν η έλλειψη διορατικότητας από την πολιτική τάξη και η ελλιπής προετοιμασία του ελληνικού στρατού. Η κυβέρνηση Δηλιγιάννη, για να αντιμετωπίσει το οικονομικό πρόβλημα της χώρας, είχε περικόψει τις στρατιωτικές δαπάνες, ενώ ο κομματισμός βασίλευε στο στρατό, με την προαγωγή στις ανώτερες θέσεις ανίκανων αξιωματικών.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1897 υπογράφεται στην Κωνσταντινούπολη η ομώνυμη Συνθήκη από την ελληνική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη καθώς ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης είχε παραιτηθεί και επέρχεται έτσι οριστική ειρήνη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ο Σουλτάνος υποχρεώθηκε να αποσύρει τα στρατεύματά του από τα ελληνικά εδάφη. Οι εδαφικές απώλειες για την Ελλάδα ήταν μικρές, αφού επανέκτησε τη Θεσσαλία, την οποία είχε χάσει στο πεδίο της μάχης.
Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει υπέρογκη αποζημίωση στην Τουρκία και να εκκενώσει την περιοχή ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Καμβούνια Όρη. Η Υψηλή Πύλη μάλιστα, απαιτούσε άμεση καταβολή της αποζημίωσης. Επειδή όμως αδυνατούσε να ξεπληρώσει το δυσβάστακτο χρέος της η ελληνική κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη συμφώνησε η χώρα να τεθεί υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. Με την Προκαταρκτική Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης το Σεπτέμβριο του 1897 καθοριζόταν ότι «η Ελλάς θα καταβάλη τη Τουρκία αποζημίωσιν 4.000.000 τουρκικών λιρών. Ο σχετικός προς ταχείαν απότισιν της αποζημιώσεως κανονισμός θα γίνη τη συναινέσει των Δυνάμεων κατά τρόπον μη θιγόντα τα κεκτημένα δικαιώματα των παλαιών δανειστών της Ελλάδας. Προς τον σκοπόν αυτόν θέλη ιδρυθή εν Αθήναις Διεθνής Επιτροπή απαρτιζομένη εξ αντιπροσώπων των μεσολαβησών Δυνάμεων».
Οι διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των πιστωτών (Αγγλίας, Γαλλίας, Αυστρίας, Γερμανίας, Ρωσίας, Ιταλίας) οδήγησε σε συμφωνία που προέβλεπε: τη χορήγηση δανείου πολεμικών επανορθώσεων και του «ηγγυημένου δανείου», την αναδιάρθρωση του χρέους και την υποθήκευση των δημοσίων εσόδων από τα μονοπώλια στους πιστωτές :το τσιγαρόχαρτο, το αλάτι, το πετρέλαιο, ο φόρος κατανάλωσης καπνού, τα σπίρτα, τα παιγνιόχαρτα, τα τέλη χαρτοσήμου, η σμυρίδα Νάξου αλλά και οι δασμοί του λιμανιού του Πειραιά, που θα διατηρηθούν μέχρι την είσοδο της χώρας μας στην ΕΟΚ το 1981. Όταν λειτούργησε η Επιτροπή του Ελέγχου, οι Μεγάλες Δυνάμεις χορήγησαν νέο δάνειο 170.000.000 χρυσών γαλλικών φράγκων, ώστε η Ελλάδα να πληρώσει την πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία, για την πολεμική της ήττα και να αντιμετωπίσει το τρέχον έλλειμμά της.
Παράλληλα συμφωνήθηκε η αποχώρηση των Οθωμανών από την Κρήτη, η οποία απέκτησε την αυτονομία της το 1898 με Ύπατο Αρμοστή τον Πρίγκηπα Γεώργιο.
Ακόμη σε άλλο άρθρο της συνθήκης οριζόταν ότι οι μουσουλμάνοι της Θεσσαλίας που είχαν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια θα μπορούσαν και πάλι εντός τριών ετών να την απορρίψουν και να μετεγκατασταθούν σε εδάφη του οθωμανικού κράτους.
Μοναδική εδαφική αξίωση των Οθωμανών ήταν η προσάρτηση της ορεινής περιοχής της Κουτσούφλιανης (Παναγία Τρικάλων), για την καλύτερη επίβλεψη της μεθορίου με την Ελλάδα που από τις οθωμανικής αρχές.
Η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης τερμάτισε μια δυσχερή περίοδο για την Ελλάδα, ενώ το συναίσθημα της ήττας, της εθνικής ντροπής και της μειονεξίας ήταν έκδηλο στους Έλληνες. Παρόλα αυτά πολύ γρήγορα η χώρα θα ανακάμψει τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά.
