«Ήγγικεν η ώρα του τέλους των Πανελληνίων;»
Γράφει ο Άρης Ιωαννίδης
Για μια ακόμη φορά οι Πανελλήνιες (ή αλλιώς Πανελλαδικές) στο στόχαστρο όλων. Λες και είναι η γάγγραινα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, που ευθύνεται για όλες τις κακοτοπιές του και πρέπει να θυσιαστεί ως άλλη Ιφιγένεια, προκειμένου να επέλθει ομαλότητα στον πολύπαθο αυτό χώρο της εκπαίδευσης. Θα επέλθει όμως;
Προσωπικά πιστεύω ότι οι Πανελλήνιες είναι ένας μάλλον ξεπερασμένος και αναχρονιστικός θεσμός που δεν έχει να προσφέρει και πολλά στο σύγχρονο μοντέλο εκπαίδευσης, που θα θέλαμε να έχουμε. Ο λόγος απλός. Αποπροσανατολίζει το μαθητή αλλά κι ολόκληρο το σύστημα από τον αρχικό σκοπό τους, που δεν είναι άλλος από μία γενικής φύσεως παροχή γνώσεων και δεξιοτήτων. Από την άλλη η βαθμοθηρία ανάγεται σε αυτοσκοπός, ενώ το σχολείο λαμβάνει ένα καθαρά εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα.
Δεν πρέπει βέβαια σε καμία περίπτωση να παραβλέψουμε το γεγονός ότι οι Πανελλήνιες – έως ένα βαθμό – αποτελούν ίσως ένα από τα τελευταία προπύργια της αξιοκρατίας. Βέβαια, μέχρι τη στιγμή που ο υποψήφιος θα κληθεί να καθίσει στο θρανίο και να εξεταστεί κάθε άλλο παρά αξιοκρατικές είναι, καθώς πολλοί αστάθμητοι και μη παράγοντες θα έχουν καθορίσει την πορεία του μέχρι εκεί.
Κι ας υποθέσουμε ότι ξυπνάμε ένα πρωί και πληροφορούμαστε το χαρμόσυνο – για τους περισσοτέρους – νέο της κατάργησης τους. Τι έπεται; Ελεύθερη πρόσβαση; Θα αναβιώσουν εικόνες σχολών με χιλιάδες πρωτοετείς, όπως οι 8.950 πρωτοετείς της Νομικής της κατοχικής Αθήνας; Και τι σημαίνει πραγματικά ελεύθερη πρόσβαση; Θα μπορεί δηλαδή ο καθένας να εισαχθεί στη σχολή των ονείρων του κι από εκεί και πέρα έχει ο Θεός; Και σε ποιες εγκαταστάσεις θα στεγαστούν αυτά τα όνειρα; Εδώ και μετά βίας οι περισσότερες σχολές δέχονται τους 150, 200, 250 το πολύ πρωτοετείς κάθε χρόνο. Ποιες υποδομές θα δώσουν σάρκα και οστά σ’ αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια που έχουν υλοποιήσει τα εκπαιδευτικά συστήματα της Βόρειας Ευρώπης; Δυστυχώς, εδώ είναι Βαλκάνια και μάλιστα Ελλάδα της Κρίσης… Μακάρι κάποια στιγμή να γίνουμε Σουηδία, Φιλανδία. Μακάρι…
Επανέρχομαι στο θέμα των Πανελληνίων. Πιστεύω ότι παρέχει ελάχιστα εφόδια στην πλειονότητα των επιτυχόντων σε κάποια σχολή. Οι γνώσεις που αποκομίζει ο υποψήφιος μέσω αυτού του τύπου εξετάσεων δε συνάδουν συνήθως με τις αντίστοιχες της σχολής της αρεσκείας του. Ίσως καλό θα ήταν και η ίδια η σχολή κάποια στιγμή να έχει τη δυνατότητα να θέσει κάποιες προϋποθέσεις, μέσω κάποιων μαθημάτων, που η ίδια θα κρίνει ως προαπαιτούμενα, για την εισαγωγή κάποιου σ’ αυτήν. Ίσως…
Και πώς, λοιπόν, θα κριθεί κάποιος ικανός να φοιτήσει σε κάποια «καλή» σχολή, χωρίς να περάσει από το «δρεπανηφόρο άρμα» των Πανελληνίων; Θα αρκούν οι βαθμοί των τετραμήνων; Εδώ ανοίγει ένα άλλο θέμα. Κατά πόσο αυτοί οι βαθμοί ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Πώς διά μαγείας το παιδί μεταλλάσσεται από ένα μέτριο μαθητή σε «μαθητάρα» στη Γ΄Λυκείου, όπου το 17 πολλές φορές θεωρείται αποτυχία κι εγείρει αντιδράσεις από μέρους των μαθητών, ασχέτως αν στο εν λόγω μάθημα λίγο αργότερα, στις Πανελλήνιες, μπορεί να πάρει και 8;
Προσωπικά, λοιπόν, πιστεύω ότι στο ζήτημα των Πανελληνίων σαφώς και πρέπει να υπάρξουν δραστικές αλλαγές, ίσως ακόμη και κατάργησή τους. Κατά πόσο αυτό είναι εφικτό, είναι άλλο θέμα. Το ζητούμενο όμως είναι ότι πριν την κατάργηση αυτού του ζημιογόνου – για πολλούς – θεσμού, κρίνεται επιτακτική μια εκ θεμελίων αλλαγή όλου του εκπαιδευτικού συστήματος και προπάντων της νοοτροπίας μας.
