«Βυζάντιο… μια άλλη διπλωματία» της Γιώτας Ιωακειμίδου «Βυζάντιο… μια άλλη διπλωματία»

horizontal-bar-posts-small
Γιώτα Ιωακειμίδου 

Γράφει η Γιώτα Ιωακειμίδου 
horizontal-bar-posts-small

Το Βυζάντιο ήταν περικυκλωμένο από πολλούς εχθρούς και οι πόλεμοι δεν ήταν πάντα η λύση. Είχε αναπτύξει λοιπόν μια διπλωματία που ξεδιπλωνόταν σε πολλά επίπεδα, βέβαια ας μην φανταστούμε διπλωματία όπως την εννοούμε σήμερα με πρέσβεις και υπηρεσίες ανάλογες και διπλωματικές αποστολές.

Χρησιμοποιούσε λοιπόν μεθόδους που σήμερα προκαλούν ίσως θυμηδία. Οι τρόποι ήταν πολλοί και εξαρτιόταν από ποιον είχαν να αντιμετωπίσουν.

Τους απεσταλμένους λαών βάρβαρων και απολίτιστων θάμπωναν με το μεγαλείο και την χλιδή του αυτοκράτορα. Εδώ είχαν επινοήσει έναν ολόκληρο κώδικα. Οι βάρβαροι θαμπώνονταν από το μεγαλείο και την πολυτέλεια του αυτοκράτορα, δημιουργούσαν λοιπόν ένα τέτοιο σκηνικό, ώστε να θαμπωθούν από τον ανεξάντλητο πλούτο και τη δύναμη και άφηναν να φανεί ότι είναι δωροδότες για φίλους και τιμωροί για τους εχθρούς.

Όταν λοιπόν παρουσιάζονταν στον αυτοκράτορα, τους περνούσαν μέσα από το παλάτι και τις λαμπρές αίθουσες, αξιωματούχοι στέκονταν προσοχή παντού, ντυμένοι με χρυσοποίκιλτες στολές, γεμάτοι μεγαλοπρέπεια. Μετά από μια μεγάλη διαδρομή και θαμπωμένοι από τον πλούτο και το μεγαλείο, έφταναν στην αίθουσα ακροάσεων. Εκεί τραβούσαν μια βαριά κουρτίνα και εμφανιζόταν ο αυτοκράτορας. Εδώ το όλο σκηνικό ήταν μια καλοστημένη θεατρική παράσταση: ένας αυτόματος μηχανισμός ύψωνε το θρόνο για να γίνει πιο φανερή η απόσταση του αυτοκράτορα από τους κοινούς θνητούς. Δεξιά και αριστερά από τον θρόνο δυο ολόχρυσα λιοντάρια βρυχώνται, κάτω από τον ανυψωμένο θρόνο χρυσά πουλιά τιτιβίζουν και κελαηδούν. Οι ξένοι έμεναν μαγεμένοι και χάσκοντες.

Ο αυτοκράτορας δεν απευθύνει ποτέ τον λόγο στους ξένους, ο ειδικός υπάλληλος ρωτά τους ξένους ποιοι είναι και τι θέλουν. Αυτή η διαδικασία είχε πάντα καλά αποτελέσματα. Οι άξεστοι ξένοι θαμπωμένοι από όλα αυτά ένιωθαν δέος και φόβο για τον αυτοκράτορα και συνήθως έφευγαν υποταγμένοι στην αυτοκρατορία.

Καλού κακού όμως φρόντιζαν να τους δίνουν πολλά εμπορικά προνόμια, κανονική έμμεση δωροδοκία δηλαδή.

Βέβαια υπήρχαν και λαοί που αυτή η διπλωματία δεν περνούσε. Εκεί είχαν άλλες μεθόδους. Μια μέθοδος που χρησιμοποίησαν σε μεγάλο βαθμό ήταν ο εκχριστιανισμός. Λαοί που έμεναν ασυγκίνητοι στα προηγούμενα κόλπα, με τον εκχριστιανισμό έγιναν οι καλύτεροι σύμμαχοι. Πολλές φορές ισχυροποιούσαν αυτές τις συμμαχίες με γάμους, ένα πολύ μεγάλο όπλο στα χέρια του αυτοκράτορα.

Σε άλλη περίπτωση έστρεφε τους μεν εναντίον των δε με το χρήμα ή την πειθώ. Το έκανε πολύ επιτυχημένα πολλές φορές. Έστρεψε τους Ούγγρους εναντίον των Βουλγάρων, τους Φράγκους εναντίον των Σαρακηνών και των Τούρκων, τους Ρώσους κατά των Πετσενέγων.

Όλες αυτές οι μέθοδοι ήταν αποτελεσματικοί όταν η αυτοκρατορία ήταν παντοδύναμη. Όταν άρχισε να έχει οικονομικές δυσχέρειες, και αυτό το είχαν αντιληφθεί οι αντίπαλοι της, καμία από αυτές τις μεθόδους δεν ήταν πια αποτελεσματική.

Τότε οι εχθροί γίνονταν ακόμα πιο άπληστοι και το κράτος ακόμα πιο αδύναμο και έτσι αβοήθητο βρέθηκε ενώπιον εχθρών οι οποίοι πια δεν φοβούνται τα όπλα τους ούτε χορταίνουν από το χρήμα τους και έτσι μοιραία έφτασε το τέλος και η κατάρρευση του.