Κάθε χρόνο με τη λήξη της σχολικής περιόδου οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καλούνται να επισφραγίσουν τις γνώσεις τους μέσα από ένα διαχρονικό – ίσως κι εν μέρει αναχρονιστικό – θεσμό, τις εξετάσεις. Εξετάσεις, λοιπόν, για προαγωγή, από την α’ Γυμνασίου στη β’, από τη β’ για τη γ’…. εξετάσεις για την πολυπόθητη εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο.
Προσωπικά από παιδί με βασάνιζε – και συνεχίζει να με βασανίζει ακόμη πιο έντονα – ο λόγος ύπαρξης των εξετάσεων. Άραγε δε φτάνουν 9 μήνες προκειμένου να αποδείξει ο μαθητής την πληρότητα ή όχι των γνώσεων που αποκόμισε μέσα από τη σχολική του εμπειρία; Μήπως μέσω των εξετάσεων απαξιώνεται κι ο ρόλος αλλά και η συνεισφορά του ίδιου του εκπαιδευτικού, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο κρίνεται μάλλον ανεπαρκής από το σύστημα για ολοκληρωμένη αξιολόγηση του μαθητή – τριας; Μήπως, όμως, ουσιαστικά απαξιώνεται και η ίδια η προσωπικότητα του μαθητή, καθώς καλείται ο τελευταίος να αποδείξει μέσα σε λίγες ώρες ότι είναι έτοιμος να πετύχει αυτό για το οποίο μοχθεί μήνες ή και χρόνια;
Δεν είναι λίγοι άλλωστε αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι εξετάσεις πάσης φύσεως δεν είναι παρά μία ανούσια διαδικασία που δεν εξυπηρετεί και δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτα. Στηρίζουν μάλιστα την άποψή τους με μια σειρά επιχειρημάτων με ισχυρή αποδεικτική αξία και πειθώ. Ανάμεσά τους κυριαρχεί η άποψη ότι η αξιολόγηση ενός μαθητή αποτελεί συνισταμένη πολλών και ποικίλων παραγόντων και δεν εξαντλείται μέσα σε μια κόλλα χαρτί και σ’ ένα καθορισμένο χρονικό πλαίσιο οριοθέτησης των γνώσεων αλλά και των δυνατοτήτων του. Βάλλουν ποικιλοτρόπως κατά των εξετάσεων, υποστηρίζοντας τη φθοροποιό επίδρασή τους στον ψυχικό κόσμο του εφήβου.
Ίσως, βέβαια, και η χρονική περίοδο που επιλέγεται στα σχολεία για τη διεξαγωγή των εξετάσεων δεν είναι και η πλέον κατάλληλη. Τα παιδιά, ήδη φορτωμένα με την κούραση όλης της σχολικής χρόνιας έχουν να αντιμετωπίσουν κι έναν ακόμη αστάθμητο παράγοντα που πολλές φορές δρα ανασταλτικά στην όλη τους προσπάθεια, το Καλοκαίρι…. Τις πρώτες ζέστες και την ανάγκη εξόρμησης του παιδιού από το σπίτι που για μήνες στάθηκε «φυλακή» για το ίδιο. Το ανέμελο παιχνίδι πολλών άλλων μικρότερων παιδιών, που οι φωνές τους «τρυπούν» το μυαλό του εσώκλειστου υποψηφίου. Τους δεκάδες πειρασμούς που αναδύονται ενόψει καλοκαιριού. «Για δες καιρό που διάλεξε…», θα μπορούσε να σιγοψιθυρίσει ο καθένας τους.
Προσωπικά πιστεύω ότι η κοινωνία μας μάλλον δεν είναι ακόμη έτοιμη να δεχθεί τόσο μεγάλες κι ανατρεπτικές αλλαγές σε μια διαδικασία που τείνει να εξελιχθεί σε θεσμό. Οι εξετάσεις αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής νοοτροπίας και σκέψης. Μια ενδεχόμενη κατάργησή τους θα σήμανε ταυτόχρονα και μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων, μόνο και μόνο γιατί κάποιος – ή κάποιοι – θα παρέμβαινε βάναυσα σε μια δρομολογημένη, εδώ και δεκαετίες, φυσιολογική εξέλιξη του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μια τέτοια ριζοσπαστική και ρηξικέλευθη αλλαγή θα απαιτούσε και μια εκ θεμελίων αλλαγή στη νοοτροπία του νεοέλληνα, από τα πρώτα κιόλας χρόνια φοίτησής του στο σχολείο. Θα απαιτούσε, παράλληλα, και μια ολική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και ταυτόχρονη αποβολή του εξετασιοκεντρικού χαρακτήρα που το διέπει. Το σχολείο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελεί προθάλαμο του πανεπιστημίου, αλλά ένα χώρο δημιουργικής έκφρασης και διάπλασης μιας ισχυρής προσωπικότητας, η αξιολόγηση της οποίας δε θα οριοθετείται από καμία μορφή εξέτασης.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
© schooltime.gr – Ροή Ειδήσεων
