«Το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας από μία άλλη διδακτική σκοπιά» του Δήμου Χλωπτσιούδη«Το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας από μία άλλη διδακτική σκοπιά»

Γράφει ο Δήμος Χλωπτσιούδης

Σαν από συνήθειο προγονικό μας έμεινε η απαίτηση (όχι για ελευθερία όπως έγραφε ο Τερζάκης, αυτή την απεμπολήσαμε) για εισαγωγή καλλιτεχνικών μαθημάτων στο σχολείο και μία πολιτιστική αγωγή που στηρίζει την κριτική ικανότητα των μαθητών ως αντιστάθηκε της ποπ κουλτούρας και της υποκουλτούρας του σκυλάδικου. Ωστόσο, ξεχνάμε ότι από δεκαετίες ήδη υπάρχει ένα μάθημα στον κύκλο της Τέχνης: η νεοελληνική λογοτεχνία.

Και ίσως κάποιοι ξαφνιαστούν, αλλά το μάθημα των Νέων Ελληνικών, ουσιαστικά είναι καλλιτεχνικό (ποίηση, διήγημα, νουβέλα, μυθιστόρημα). Δυστυχώς, όμως και τούτο το διδακτικό αντικείμενο έχει χάσει κάθε καλλιτεχνική λάμψη κι έχει μετεξελιχθεί σε ένα ακόμα μάθημα στείρας κρίσης και κενό δημιουργικής σκέψης, με ευθύνη και του αναλυτικού προγράμματος και των ίδιων των εκπαιδευτικών.

Με ένα αναλυτικό αυστηρό στο πρόγραμμά του και με τη γνωστή εκπαιδευτική πρακτική, κάθε λογοτεχνικό έργο διδάσκεται με πληθωρικές αναλύσεις καταντά κενό περιεχομένου. Οι φιλόλογοι -με τρόπο αντιδιδακτικό και αντεπιστημονικό στην ειδικότητά τους- ξεχνούν ότι πρόκειται για δημιουργία του λόγου που μεταφέρει μηνύματα και συναισθήματα και προσκολλούνται στη λογική των αναλύσεων με τη στειρότητα που διδάσκονται η αρχαιοελληνική γραμματική και συντακτικό. Ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε με κείμενα ζωντανά.

Κι όμως, οι φιλόλογοι θα μπορούσαμε να μετατρέψουμε το σχολείο σε φυτώριο λογοτεχνικής παραγωγής. Οιωνεί ασκήσεων (για λάτρεις της βαθμολογίας) ή σε φεστιβαλική μορφή, θα μπορούσαμε να κάνουμε τους μαθητές μας να ασκούνται στη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων, να παίξουν με τις λέξεις, να γράψουν ποιήματα ή διηγήματα. Και ο κόπος σε αυτή τη διαδικασία δεν θα χαρακτηρίζονταν και μεγάλος.

Πάθος και διάθεση θέλει μόνο και κατάλληλη προσέγγιση ώστε να το αγκαλιάσουν οι μαθητές. Μία ιστοσελίδα -δίκην λογοτεχνική σχολικού περιοδικού- ή μία εκδήλωση στο τέλος του έτους στο πλαίσιο των θερινών εκδηλώσεων θα μπορούσαν να δώσουν την ευκαιρία στους μαθητές να παρουσιάσουν τη δουλειά τους και ταυτόχρονα να λειτουργήσει ως επιβράβευση και ανατροφοδότηση με ένα κοινό. Την ίδια στιγμή πληθαίνουν στη χώρα μας -και την ΕΕ ακόμα- οι διαγωνιστικοί θεσμοί μαθητικής λογοτεχνικής δημιουργίας όπου θα μπορούσαν να προσφύγουν μόνα τους ή με τη διδασκαλική παρότρυνση παιδιά.

Μάλιστα, υπό άλλη παιδαγωγική σκοπιά, δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές χαμηλών επιδόσεων να αγαπήσουν το μάθημα αυτό και γενικότερα την παραγωγή γραπτού λόγου, ενισχύοντας τη βαθμολογία τους ή στη χειρότερη απολαμβάνοντας μία αναγνώριση της προσπάθειάς τους από τη σχολική κοινότητα ωθώντας τους να προσπαθήσουν ακόμα περισσότερο (από τη συγκριτική αποθάρρυνση των χαμηλών βαθμών).

Η διδασκαλία ουσιαστικά θα είναι βιωματική και δημιουργική και κατά συνέπεια πιο εύκολη η εκμάθηση των τεχνικών που χρησιμοποιούν οι λογοτέχνες, των σχημάτων λόγου κλπ. Έτσι, όμως, και το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας θα γίνει πιο αγαπητό και θα έχει επιτευχθεί ο πραγματικός σκοπός της διδακτικής: η δημιουργική και κριτική αφομοίωση των βασικών αρχών της νεοελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής και η εξάσκηση των μαθητών στο γραπτό λόγο. 

Δείτε επίσης: Άρθρα και εκπαιδευτικά βοηθήματα του Δήμου Χλωπτσιούδη.

 

 Ο Δήμος Χλωπτσιούδης 

Γεννήθηκε το 1973. Σπούδασε Ιστορία και εργάζεται ως φιλόλογος.

Άρθρα του δημοσιεύτηκαν στα Ενθέματα της Κυριακάτικης Αυγής, στο tvxs.gr, το protagon.gr, το eklogika.gr και αλλού.

Έχει δημοσιεύσει το πολιτικό δοκίμιο «η δημαγωγία της δημοκρατίας» (2009, ΙSΒΝ 978-960-88998-5-8). και τη μελέτη «Τοπική Αυτοδιοίκηση, προοπτικές ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών» (2011, ΙSΒΝ 978-960-93-3586-7).